Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5790 Esas 2022/6933 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 30. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... Anadolu 17. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 30.01.2018 tarihli ve 2015/658 Esas, 2018/76 Karar sayılı kararıyla davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 29.06.2020 tarihli ve 2018/1211 Esas, 2020/1434 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için dosyanın Mahkemesine iadesine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 24.07.1989-15.04.2013 tarihleri arasında davalı işyerinde genel hizmetler departman müdürü olarak çalıştığını, aylık net ücretinin bordrolarda göründüğünü, işe iade davası neticesinde iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiğine karar verildiğini ve kararın kesinleştiğini, 2013 yılına ait hak kazandığı 15.04.2015 tarihine kadar olan dönem için performans priminin ödenmediğini, davalı işyerinde iş sözleşmesi sona eren yöneticilere her bir yıl için net ücretinin 0,35'i oranında ödenen hizmet priminin ödenmediğini, davalı işveren tarafından 1990 yılında AGF Sigorta ile yapılan anlaşma neticesinde kurulan emeklilik fonunda birikmiş alacakları olduğunu ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile hizmet primi, AGF emeklilik sigorta fonu, performans primi ve araç satın alma bedeli alacaklarının tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshine ilişkin kararın kesinleştiğini, davacının araç bedeli talebine ait hiçbir delil ileri sürmediğini, iş sözleşmesi geçerli nedenle sona erdirilen davacının hizmet primi, AGF alacağı ve performans primi talep edemeyeceğini, hizmet priminin esasen ikale ek ödemesi olarak emekliliğe teşvik amaçlı olduğunu, gönüllülük esasına dayalı olarak iş güvencesi tazminatı kapsamında verildiğini, AGF priminin ise liyakat primi olduğunu ve şirkete liyakatle bağlılık gösteren çalışanlara ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının iş sözleşmesi geçerli nedenle feshedilmiş olsa da davacının diğer tüm çalışanlara ödenen ve kendisine de uzun yıllardır ödenmekte olan performans priminin ödenmemesi yönünde taraflar arasında imzalanmış bir sözleşme hükmü bulunmadığı gibi feshe bağlı olmayan ve fiili çalışma sebebiyle hak kazanılan ikramiye ve prim gibi ücret kabilinden hak edişlerin fesih sebebine bağlı olmaksızın tam yıl çalışılmamışsa kıstelyevm esası ile işçiye ödenmesi gerektiği, dosya kapsamında mevcut ödeme belgelerine ve beyanlara göre davalı işyerinde hizmet primi uygulaması bulunduğu, söz konusu hizmet priminin sadece emeklilik nedeniyle işten ayrılanlara ödenmediği, 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17 nci maddesi uyarınca iş sözleşmesi sona eren işçilere de davacının iş sözleşmesinin sona erdirildiği 2013 yılında ödendiği, bu bakımdan söz konusu uygulamanın yalnızca iş sözleşmesinin sona erme şekline bağlı olarak ödendiğine ilişkin bir değerlendirme yapılamayacağı, her bir çalışma yılı için net ücretin 0,35'i nispeti üzerinden davacının talep gibi hizmet primine hak kazandığı, talep konusu sigortalılık fonu feshe bağlı olmayan bir alacak olup dosya içeriğine göre davacının bu alacağın varlığını kanıtladığı, davacının araç satın alma bedeli talebinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, dava açıldıktan sonra ödendiği anlaşılan kıdem ve ihbar tazminatları yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davacının iş sözleşmesinin davacının işyerindeki işleyişi olumsuz etkileyen ve işveren ile arasındaki güven ilişkisini zedeleyen davranışları sebebiyle feshedildiğini, işverenin belirlediği kurallara riayet etmeyen bir çalışanın performans primi ile ödüllendirilmesinin diğer çalışanları olumsuz etkileyeceğini, hizmet priminin iş sözleşmesi gönüllü işten ayrılma projesi kapsamında ikale yolu ile sona erdirilen çalışanlara ikale ödemesi olarak verildiğini, kıdeme göre yapılan bir ödeme olduğunun kabulünün mümkün olmadığını, AGF alacağının liyakatla şirkette çalışmış ve emeklilik yaşı gelmiş yöneticilere yapılan bir ödeme olduğunu, bu ödeme diğer primler gibi işçiyi teşvik etmek, ödüllendirmek amacıyla verilen bir ek ödeme olduğundan iş sözleşmesi geçerli nedenle feshedilen davacının bu prime hak kazanmasının da Şirket kuralları gereği mümkün olmadığını, bilirkişi raporundaki değerlendirmelerin hatalı olduğunu savunarak kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosya içeriğine göre Mahkemece delillerin değerlendirilmesinde hata bulunmadığı, davalı işverenliğe karşı aynı şekilde hizmet primi, performans primi ve AGF alacağı istemli alacak davası açan bir başka işçinin açtığı davada bu alacakların kabulüne ilişkin İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalı işverenlik tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği ve davalının temyizi üzerine kararın Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2021/8462 Esas, 2021/13276 Karar sayılı ilâmı ile onandığı da gözetildiğinde emsal nitelikteki karar ve dosya kapsamındaki deliller ile bilirkişi raporu içeriği gözetildiğinde istinaf yolu başvurusuna konu İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacı işçinin hizmet primi, performans primi ve AGF emeklilik sigorta fonu alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı, hak kazanmışsa alacakların hesaplanması noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası,

2. 4857 sayılı Kanun'un 32 nci maddesi.

3. Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin, 29.09.2021 tarihli ve 2021/8462 Esas, 2021/13276 Karar sayılı onama ilâmı.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Dairemizin yerleşik kararlarında da belirtildiği gibi prim, işçinin mal veya hizmet üretiminde daha istekli hâle gelmesi ve başarısının artması için işverence ödül niteliğinde verilen ek ödemeler şeklinde tanımlanabilir. Prim ödemesinden amaç, işçinin dava verimli bir şekilde çalışmaya özendirilmesidir. Primin kişiye özgü olması sebebiyle ikramiyeden farklı olarak prim ödemelerinin genel bir nitelik taşıması gerekmez. Bununla birlikte, işveren tarafından ayrımı haklı kılan geçerli nedenler olmadığı sürece prim uygulaması yönünden de işverenin eşit davranma borcu söz konusudur.

3. Yukarıda yapılan açıklamalar, dosya kapsamı ve Dairemizin emsal onama ilâmı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davacı işçinin hizmet primi, performans primi ve AGF emeklilik sigorta fonu alacaklarına hak kazandığını ispatladığı, davalının ise alacakların ödendiğini ispatlayamadığı anlaşılmaktadır.

4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

01.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.