Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/6041 Esas 2022/6708 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Belediyenin şehir içi yolcu taşıma otobüslerinde şoför olarak çalıştığını, kadrolu işçilerle taşeron işçilerin aynı organizasyonlarda ve aynı koşullarda çalışmasına rağmen muvazaalı bir biçimde taşeron firmaların işçisi gösterildiğini, kanuni alacaklarının ödenmediğini iddia ederek davalı ... işçisi olduğunu tespiti ile fark ücret, ilave tediye, bilet primi, ikramiye, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile fark yol parası alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı defi ve husumet itirazlarının olduğunu, Belediyelerde bulundurulan lastik tekerlekli toplu taşıma araçlarının (belediye otobüsleri) 12.10.2015 tarihli ve 904 sayılı ... Büyükşehir Meclis Kararı'na göre ... Ulaşım A.Ş.'ye devredildiğini ve çalışan bütün şoförlerin işin sona ermesi nedeniyle toplu olarak ... Ulaşım A.Ş.'ye geçirildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.


III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.12.2019 tarihli ve 2018/762 Esas, 2019/1112 Karar sayılı kararıyla davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu ve davacının davalı işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilerek davacının fark ücret alacaklarının kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; davalı ile alt işveren arasında muvazaa bulunmaması nedeniyle kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini, alacakların zamanaşımına uğradığını ve davacının kadrolu Belediye işçilerinin toplu iş sözleşmesinden yararlanması mümkün olmadığından davanın reddi gerektiğini ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 02.06.2020 tarihli ve 2020/626 Esas, 2020/444 Karar sayılı ilâmıyla;
"...
2-) Husumete, muvazaaya ve toplu iş sözleşmesine dair istinaf yönünden;
...
Somut olayda; davalı tarafından dosyaya sunulan ihale evrakları ile hizmet alım sözleşmeleri ve SGK kayıtlarının incelenmesinde, davalı ... ile dava dışı... ... AŞ şirketi arasında hizmet alım sözleşmesinin imzalandığı ve bu sözleşme içeriğine göre 197 işçinin belediyede şoför olarak istihdamının sağlandığı, ihale edilen işin İşletmeler ve İştirakler Dairesi Başkanlığına bağlı birimlerde personel çalıştırılması işi olduğu, daha sonra ise davalı ... ile davalı belediyenin iştiraki olan dava dışı ... Ulaşım ... AŞ arasında 01/01/2016 tarihli bir protokol imzalandığı, bu protokol ile belediyenin ulaşım işini söz konusu şirkete devrettiği, son yüklenici firma olan davalı ... ... AŞ işçilerinin ve bu arada davacının da dava dışı ... Ulaşım ... AŞ’ye devredilmek istendiği, bir grup işçinin bu devir işlemini kabul ederek dava dışı ... Ulaşım ... AŞ’de çalışmaya devam ettikleri, davacının da aralarında bulunduğu bir grup işçinin ise bu devir işlemini kabul etmediği, bunun üzerine iş akitlerinin kod 22 kodu ile feshedildiği anlaşılmakta olup; ayrıca davacının davalının kadrolu işçileri ile aynı işi yaptığının dairemizce kabulü ve bu durumun muvazaaya sebep olması nedeniyle davacının kodrolu işlerin sendikal haklarından yararlanma imkanı da bulunmaktadır.
Bu tespitler kapsamında, işveren tarafından gerçekleştirilen feshin haklı veya geçerli bir nedene dayanmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin işçi teminine yönelik olduğu, davalılar arasında geçerli bir asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunmadığı, ilişkinin muvazaaya dayandığı, davacının baştan itibaren davalı belediyenin işçisi sayılması gerektiği, davalı şirketin kendi muvazaasına dayanarak bir hak elde edemeyeceği, mahkeme tarafından bu hususlarda yapılan tespit ve değerlendirmelerin isabetli olduğu böylelikle davalı vekilinin istinaf sebep ve gerekçelerinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
3-) Zamanaşımına dair istinaf yönünden;
...
Dosya içeriğine göre davacının iş akdi 22/11/2017 tarihinde sonlanmıştır. Dava ise 07/11/2018 tarihinde açılmıştır. Mahkemenin kabulü ve davacı istemi dikkate alındığında dava tarihinden geriye dönük 5 yıllık süre öncesine ait dönemsel işçilik alacakları zamanaşımına uğrayacaktır. Dava dilekçesinde istenen dönemsel alacakların rakamları yüksek tutulduğundan ve kısmi zamanaşımına uğrayan genel tatil alacağı hükümde mahsup edildiğinden zamanaşımına uğrayan alacak bulunmamaktadır. Bu neden davacının bu istinaf sebebi de yerinde görülmemiştir.
..." gerekçeleriyle davalı vekilinin istinaf başvusurunun esastan reddine karar verilmiştir.


V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 01.12.2020 tarihli ve 2020/6651 Esas, 2020/17238 Karar sayılı kararıyla İlk Derece Mahkemesince, davalı ... ile dava dışı alt işveren arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğuna dair yapılan tespit yerinde bulunarak davacının toplu iş sözleşmesinden kaynaklı talep ettiği alacaklar yönünden davacının, davalının taraf olduğu toplu iş sözleşmelerinden yararlanması için sendikaya üye olması, üyeliğin işverene bildirilmesi veya dayanışma aidatı kesilmesini talep etmesi gerektiği, davacının muvazaa nedeniyle baştan itibaren davalı Belediyenin işçisi sayılmasının başkaca bir işleme gerek kalmaksızın davalı Belediyenin tarafı olduğu toplu iş sözleşmelerinden yararlandırılmasına imkân vermeyeceği gözetilmeksizin dava konusu alacaklara hükmedilmesinin isabetli olmadığı, davacının üyeliğinin hangi tarihte davalı Belediyeye bildirildiği ve toplu iş sözleşmelerinden hangi tarih itibarıyla faydalanabileceği belirlenerek sonuca gidilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
lk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının sendikaya üye olduğu tarihin 25.11.2013 olduğu, sendika ile davalı ... arasında üyelik tarihinden sonra 20.03.2014 imza ve 01.03.2014 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinin imzalandığı, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkralarına göre davacının 01.03.2014 tarihli toplu iş sözleşmesinden, yürürlük tarihi itibarıyla sendikaya üye olması nedeniyle yürürlük tarihinden itibaren faydalanması gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davalı ile alt işveren arasında muvazaa bulunmaması nedeniyle husumetleri bulunmadığını, alacakların zamanaşımına uğradığını ve davacının kadrolu Belediye işçilerinin toplu iş sözleşmesinden yararlanması mümkün olmadığından davanın reddi gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının, asıl işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
“(1) Toplu İş Sözleşmesinden taraf işçi sendikasının üyeleri yararlanır.
(2) Toplu İş Sözleşmesinde sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren yararlanır.
(3) Toplu İş Sözleşmesinin imza ile yürürlük tarihleri arasında iş sözleşmesi sona eren üyelerde iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar Toplu İş Sözleşmesinden yararlanır.
(4) Toplu İş Sözleşmesinin imzası sırasında taraf işçi sendikasına üye olmayanlar, sonradan işyerine girip de üye olmayanlar veya imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye olup da ayrılanlar veya çıkarılanların toplu iş sözleşmelerinden faydalanbilmeleri, toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. Bunun için işçi sendikasının onayı aranmaz. Dayanışma aidatı ödemek suretiyle Toplu İş Sözleşmesinden yararlanma talep tarihinden geçerlidir.
...”

3. Değerlendirme
Davalı ... ile dava dışı alt işverenler arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun bozma kapsamı dışında kaldığı ve bu hususta davacı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu dikkate alındığında, davacının muvazaa nedeniyle Belediyenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden sendikaya üye olduğu tarih ve 6356 sayılı Kanun'un 39 uncu maddesindeki düzenleme dikkate alınarak yararlandırılması gerektiği yönündeki İlk Derece Mahkemesi kararının yerinde olduğu anlaşılmıştır.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

30.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.





T.H.








FA