Danıştay 8. Daire 2021/389 Esas 2021/7197 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/389
Karar No : 2021/7197

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : ... Kaymakamlığı
Karşı Taraf (Davacı) : ...
Vekili : Av. ...

İstemin Özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : ...
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, geçici köy korucusu olan davacının, atanmada aranacak şartları kaybetmesi nedeniyle Yönetmeliğin 17 (ç) maddesi uyarınca görevine son verilmesine ilişkin 15.05.2015 gün Valilik olurlu 08.05.2015 günlü Kaymakamlık işlemi ile 26.05.2015 günlü silah iade işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; Dairemizce verilen bozma kararına uyularak; davacının atanma şartlarını kaybettiği nedeniyle disiplin hükümleri uygulanarak görevine son verildiği, ancak hakkında yürütülen disiplin soruşturmasının nedeni ve uygulanması öngörülen idari yaptırım da belirtilerek davacının savunmasının alınmadığı anlaşılmakta olup; davacının işlemden önce Anayasa ile teminat altına alınan savunma hakkının kısıtlanması suretiyle tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
442 sayılı Köy Kanunu'nun Ek 18. maddesinde; geçici köy korucuları ile korucu başlarının; görevlendirme şekilleri, göreve alınmalarında aranacak şartlar, görevleri, uygulanacak disiplin cezaları ve görevlerine son verilmesini gerektiren haller, disiplin amirleri, yararlanacakları giyim eşyaları ile bunların şekli ve verilme zamanları, eğitim ve denetim usûl ve esasları, sicil ve izinleri, ilk müracaatlarında sahip olmaları gereken sağlık şartları, başka bir işte çalışma hakları ile bu Kanunda yer alan diğer hususlara ilişkin uygulamaların Milli Savunma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı'nın görüşü üzerine İçişleri Bakanlığı'nca hazırlanacak ve bu maddenin yayımı tarihinden itibaren altı ay içinde Bakanlar Kurulu'nca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
Bu madde hükmü uyarınca 09/01/2008 günlü Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Geçici Köy Korucuları Yönetmeliği'nin "Disiplin Cezaları" başlıklı 17. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin 7. alt bendinde; göreve alınmada aranacak şartları kaybetmek görevden çıkarma nedenleri arasında düzenlenmiş olup; 6. maddesinde; "Hali hazırda görevlendirileceği köyde ikamet etmek" göreve alınmada aranacak şartlar arasında sayılmış "Disiplin cezası vermeye yetkili amirler" başlıklı 18. maddesinde, savunma hakkı verilmeden disiplin cezası uygulanamayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
İçtihadi bir müessese olan usulü müktesep hak kurumu yasalarla öngörülmüş bir müessese olmayıp Yargıtay'ın 1959 ve 1960 tarihli iki ayrı içtihadı Birleştirme Kararı ile hukuk dünyamıza girmiş olup; bu kararlarda; bozmaya uyma kararının lehine olan taraf yararına usuli müktesep hak olduğuna ve bozmaya aykırı karar verilmeyeceğine; yine mahkeme kararını bozan Yargıtay ilgili Dairesinin de ikinci temyiz incelemesinde ilk bozmasındaki esaslara aykırı veremeyeceğine hükmedilmiş olup; bu müessese idari yargı yerlerince de içtihadi bir kurum olarak benimsenmiştir.
Usuli müktesep hak kurumunun ilke ve esaslarının belirlendiği Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarında, bu hakkın mutlak olmadığı; hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, usuli müktesep hakka aykırı yeni bir içtihadı birleştirme kararının çıkması, göreve aykırı karar verilmesi ile açık maddi hataya dayalı olarak bozma kararı verildiğinin anlaşılması gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli müktesep hakka göre karar verilemeyeceği belirtilmiş; gerek öğretide gerekse Yüksek Mahkeme kararlarında istisnaların bunlarla sınırlı olmayacağı, yeni istisnaların da olabileceği kabul edilmiştir. Söz konusu yaklaşım Danıştay içtihatlarıyla da benimsenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, Adıyaman İli, Gerger İlçesi, ... Köyü, ...Mezrasında geçici köy korucusu olarak görev yapmakta olan davacının ikamet adresini İstanbul İli'ne aldırdığı ve orada yaşamaya başladığı iddiası üzerine yapılan araştırma sonucunda görevine son verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı; mahkemece davanın reddi yönünde verilen kararın Dairemizce; davacının savunmasının alınmadığı gerekçesiyle bozulması üzerine davalı idarece işlem tesisinden önce davacıdan savunmasının alındığına dair evrakların sunulmasına karşın, işlemin iptaline ilişkin karar verildiği anlaşılmaktadır.
Olayda; ilgili mevzuat uyarınca göreve son işlemi tesis edilmeden önce davacının savunmasının alındığı açık olup; bu yönüyle işlemi kusurlandıracak bir neden olmaması ve Dairemizce, davanın reddine ilişkin mahkeme kararının, açık maddi hataya dayalı olarak bozulması nedeniyle bozma kararının usuli müktesep hakka vücut vermeyeceğinin anlaşılması karşısında; işlemin iptaline ilişkin temyize konu kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan; işlemin göreve son verilmesine ilişkin olup; Valilik oluruyla tamam olması nedeniyle, davanın Valilik husumetiyle incelenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/12/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.