Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4762 Esas 2022/6430 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 25. Hukuk Dairesi

DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 14. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı ... fer'î müdahil vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... fer'î müdahil vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.

Davalı ... fer'î müdahil vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 24.05.2022 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.

Duruşma günü davalı vekili Avukat ...ile Fer'î Müdahil adına Avukat...geldiler, Davacı vekili adına kimse gelmedi.



Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.

Dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:


I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverene ait Türkmenistan Aşkabat’taki inşaat projesinde 18.08.2010-01.10.2015 tarihleri arasında ince işler formeni olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız feshedildiğini, ücretinin net 2.500,00 USD olduğunu, 750,00 USD’sinin elden kalanının bankadan ödendiğini, davacının şantiyedeki çalışmasının 08.00 -19.00 saatleri arasında olduğunu, bu rutin mesai dışında ortalama haftanın üç günü de saat 21.00'e kadar fazla çalışma yaptığını, davacının ayda üç Pazar günü 08.00 ila 19.00 saatleri arasında çalıştığını, sadece ayda bir Pazar günü izin yaptığını, resmî bayramların tamamında çalıştığını, dinî bayramların birinci günü izin kullandığını, diğer günlerde çalıştığını belirterek kıdem ve ihbar tazminatı ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının 17.08.2010-05.11.2011 tarihleri arasında taşeron ... Madencilik Ltd. Şirketinde çalıştığını, istifa ederek işten ayrıldığını, bu dönem ücretinin 550,00 USD olduğunu, daha sonra 27.07.2012-30.09.2015 tarihleri arasında...İnş. Ltd. Şirketi bünyesinde çalıştığını, müvekkili firmanın Türkmenistan'da yapılan işe dair çalışma saatlerinin 08:00-18:00 arasında olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

2.Fer'î müdahil...İnş. Taah. Müh. Müş. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının 30.07.2012 - 30.09.2015 tarihleri arasında boyacı olarak şirkette çalıştığını, ücretinin 700,00 USD olduğunu, davacının iş sözleşmesinin Türkmenistan tarafından sınır dışı edilmesi nedeniyle son bulduğunu, davacının haftalık çalışmasının 45 saati geçmediğini, haftanın bir günü hafta tatilini kullandığını, ulusal bayram genel tatil günlerinde çalışmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bankaya yapılan ödemeler, tanık beyanları,emsal ücret miktarı, davacının unvanı ve fiilen yaptığı iş birlikte değerlendirildiğinde davacının 2.250,00 USD ücret aldığı, iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından tazminata hak kazanılacak şekilde feshedildiği, davacının kıdem tazminat talebinin kabulü gerektiği, iş sözleşmesinin davalı tarafından Türkmenistan mahkeme kararı sonucunda zorlayıcı sebeple sona erdirildiği bu nedenle işverenin ihbar öneline uyma ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğünün bulunmadığı, dinlenen tanık beyanları ile davacının tanık olarak dinlendiği mahkeme dosyasındaki beyanlarına göre davacının haftada 15,25 saat fazla çalışma yaptığı, dinî bayramlarda çalışmadığı bunun dışındaki bayram ve genel tatillerde çalıştığı, iki haftada bir hafta tatili yaparak çalıştığı, yıllık izinlerini kullandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... fer'î müdahil vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.


B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ücretin İlk Derece Mahkemesince hatalı tespit edildiğini, davacının ücretinin geriye dönük asgari ücrete oranlanarak indirilmesi gerektiğini, iki farklı çalışma süresinin birleştirilmesinin hatalı olduğunu, kıdem tazminatı talebinin reddi gerektiğini, ara dinlenmenin hesaplamalardan düşülmesi gerektiğini, davacının izinde olduğu günler dışlanmadan hesaplama yapıldığını, davacının yurda giriş ve yurt dışına çıkış kayıtlarının celp edilmediğini, dinî bayramlarda bir gün tatil olduğuna dikkat edilmediğini, husumetli tanık beyanlarına göre hüküm kurulduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını talep etmiştir.

2.Fer'î müdahil vekili istinaf dilekçesinde özetle; ücretin 1.750,00 USD olarak kabulü gerektiğini, davacının iki ayrı dönem çalışmasının birleştirilmemesi gerektiğini, kıdem tazminatına hak kazanmadığını, davası bulunan tanık beyanlarına göre fazla çalışma, ulusal bayram genel tatil ve hafta tatili alacaklarına hükmedilemeyeceğini, davanın belirsiz alacak davası olarak kabul edilmesinin hatalı olduğunu, hüküm altına alınan fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ile hafta tatili ücretinden yapılan indirimin düşük olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile ücret hususunda davacının iddiasını ispatladığı ve son aylık ücretin net 2.250,00 USD olduğunun kabulünün dosya kapsamına ve aynı davalıya yönelik açılan diğer emsal dosya ortalamalarına uygun olduğu, herhangi bir haklı fesih nedeni bildirilmediği, İlk Derece Mahkemesince iş sözleşmesinin davalı işveren tarafından tazminata hak kazanılacak şekilde feshedildiği ve davacının kıdem tazminat talebinin kabulüne karar verilmesinin yerinde olduğu, diğer emsal dosyalar ve dosyadaki bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirildiğinden tanık beyanlarına göre hüküm kurulmasının doğru olduğu, dinlenen tanık beyanları ile davacının tanık olarak dinlendiği Mahkeme dosyasındaki beyanlarına göre haftada 15,25 saat fazla çalışma yaptığı, dinî bayramlarda çalışmadığı bunun dışındaki bayram ve genel tatillerde çalıştığı, ayda iki hafta tatilinde çalıştığı, zamanaşımı definin bilirkişi tarafından dikkate alınarak hesaplama yapıldığı gerekçesiyle davalı ... fer'î müdahil vekilinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... fer'î müdahil vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı vekili, istinaf dilekçesinde belirtilen istinaf sebeplerini tekrar ederek ayrıca davanın 20.12.2017 tarihinde ikame edildiğini, ancak zamanaşımı defi dikkate alındığında 20.12.2012 tarihinden hesaplama yapılması gerekli iken 01.12.2012 tarihinden hesaplama yapıldığını belirterek kararı temyiz etmiştir.

2.Fer'î müdahil vekili, istinaf dilekçesinde belirtilen istinaf sebeplerini tekrar ederek ayrıca bilirkişi raporunda davanın 20.12.2017 tarihinde açıldığı belirtilerek beş sene geriye doğru 01.12.2012 tarihinin esas alındığını, oysa ki beş sene geriye gidildiğinde 20.12.2012 tarihinin esas alınması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iş sözleşmesinin feshi, davacının ücreti, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, hafta tatili alacağının ispatı ile zamanaşımı definin doğru olarak dikkate alınıp alınmadığında toplanmaktadır.


2. İlgili Hukuk
4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 17, 25, 32, 41, 44, 46, 47, 63 ncü maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... fer'î müdahil vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu eksik bir borç haline dönüştürür ve alacağın dava edilebilme özelliğini ortadan kaldırır.

3. Uygulamada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, dava açma tekniği bakımından, tümü ihlal ya da inkâr olunan hakkın ancak bir bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının bazı nedenlerle geleceğe bırakılması anlamına gelir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca benimsenmiş ilkeye göre kısmi davada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması, saklı tutulan kesim için zamanaşımını kesmez; zamanaşımı, alacağın yalnız kısmi dava konusu yapılan miktar için kesilir.

4. 4857 sayılı Kanun'un 32 nci maddesinin sekizinci fıkrasında, işçinin ücretinin beş yıllık özel bir zamanaşımı süresine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir.

5. Somut olayda; davacı 20.12.2017 tarihli dava dilekçesi ile kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil alacağı talebinde bulunmuştur. Davalı vekili süresi içerisinde zamanaşımı defi ileri sürmüştür. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davaya karşı zamanaşımı defi dikkate alınarak fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram genel tatil alacakları için 01.12.2012 - 30.09.2015 tarihleri arasındaki dönem için hesaplama yapıldığı anlaşılmaktadır. Ancak dava tarihi olan 20.12.2017 tarihinden geriye doğru beş yıl gidildiğinde olması gereken tarih 20.12.2012 tarihidir. Hâl böyle olunca, davaya karşı davalı tarafından ileri sürülen zamanaşımı defi doğru değerlendirilerek sonuca gidilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Davalı yararına takdir edilen 3.815,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,

24.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.