Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/1321 Esas 2021/3295 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/1321
Karar No : 2021/3295

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Asfalt İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. (...)
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan yapıda, 13/08/2015 tarihli yapı tatil zaptında belirtilen ruhsatlı projesine aykırı uygulamaların 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin ...tarih ve ...sayılı Antalya Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla;
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yer alan düzenlemeler belirtilerek,
Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilmesi gerektiği, imara aykırı uygulamaların, büyükşehir belediyesince ilgili belediyeye bildirildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde yetkili belediye tarafından giderilmemesi halinde, büyükşehir belediyesinin 3194 sayılı Kanun'un 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis etme yetkisinin doğacağı, bu yol izlenmeksizin büyükşehir belediyesinin doğrudan 3194 sayılı Kanun'un 32. ve 42. maddeleri uyarınca işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı,
Uyuşmazlıkta, davalı idarece, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediye olan Muratpaşa Belediye Başkanlığına bildirilmesi, bildirildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde Muratpaşa Belediye Başkanlığı tarafından gerekli işlemlerin tesis edilmemesi halinde işlem tesis edilmesi gerekirken bu usul izlenmeksizin doğrudan yıkım kararı verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı,
Öte yandan, 6585 sayılı Kanun'da, büyükşehir belediyelerine alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verme yetkisi verilmişse de, bunun dışında imar mevzuatından kaynaklanan diğer hususlara yönelik yetki verilmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığı, bu nedenle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. ve 42. maddelerinde belirtilen hususlara yönelik yetkilerin 6585 sayılı Kanun hükmü kapsamında değerlendirilmesi olanağının da bulunmadığı,
gerekçeleriyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 07/05/2020 tarih ve E:2019/4531, K:2020/4072 sayılı kararıyla;
5216 sayılı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, büyükşehir belediyelerinin, imar uygulaması yapma ve ruhsatlandırma yetkisine istinaden, yapı ruhsatını vermiş olduğu yapıların, ruhsat ve eklerine dolayısıyla imar mevzuatına uygunluğunu denetleme yetkisine de sahip olduğu,
Bu durumda, Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen yapı ruhsatına bağlı olarak inşası gerçekleştirilen yapıların ruhsata uygun şekilde yapılıp yapılmadığının 3194 sayılı Kanun'a göre denetiminin, 5216 sayılı Kanun'un anılan düzenlemesi uyarınca, ruhsatı tanzim eden Antalya Büyükşehir Belediyesinin yetkisinde olduğu,
Bu itibarla, İdare Mahkemesince, davanın esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, söz konusu yetkinin ilçe belediyesinde olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda isabet bulunmadığı sonucuna varılarak .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi ısrar kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dava konusu işlemin iptali yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu yapının büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumluluğunda olduğu, idareleri tarafından ihale edildiği, yapı ve tadilat ruhsatlarının idareleri tarafından verildiği, fenni mesuliyetinin idarelerinde olduğu, 5216 sayılı Kanun'da büyükşehir belediyelerinin her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak konusunda yetkilendirildiği, Kanun'un verdiği yetki çerçevesinde alınan dava konusu yıkım kararında hukuka aykırılık bulunmadığından ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, İdare Mahkemesince verilen ısrar kararının usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile .... İdare Mahkemesi ısrar kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kültür evi, iş ve alışveriş merkezi yapımı amacıyla Antalya Büyükşehir Belediyesince düzenlenen yapı ve tadilat ruhsatları çerçevesinde, Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaz üzerinde başlatılan inşa faaliyetleri kapsamında tamamlanan alışveriş merkezine, yine Antalya Büyükşehir Belediyesince ...tarih ve ...sayılı yapı kullanma izin belgesi verilmiştir.
Antalya Büyükşehir Belediyesi teknik personellerince, 13/08/2015 tarihinde mahallinde yapılan denetimlerde, yapı ve tadilat ruhsatları eki projelere aykırı kullanım alanlarının oluşturulduğunun tespit edilmesi üzerine, aynı gün yapı tatil tutanağı düzenlenmiştir.
Anılan yapı tatil tutanağında belirlenen aykırı uygulamaların giderilmediğinin, 14/09/2015 tarihli Durum Tespit Tutanağı ile tespiti sonrasında, Antalya Büyükşehir Belediye Encümeninin ...tarih ve ...sayılı kararı ile, ruhsatlı projeye aykırı uygulamaların yıkımı yönünde karar alınmıştır.
Bunun üzerine, temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun "Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak görev, yetki ve sorumluluğu, büyükşehir belediyelerine verilmiştir.
Aynı Kanun'un "Büyükşehir belediyesinin imar denetim yetkisi" başlıklı 11. maddesinde ise, "Büyükşehir belediyesi, ilçe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir. Denetim yetkisi, konu ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi istemeyi, incelemeyi ve gerektiğinde bunların örneklerini almayı içerir. Bu amaçla istenecek her türlü bilgi ve belgeler en geç onbeş gün içinde verilir. İmar uygulamalarının denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından yararlanılabilir. Denetim sonucunda belirlenen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye üç ayı geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içinde eksiklik ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları gidermeye yetkilidir. Büyükşehir belediyesi tarafından belirlenen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirilir. Belirlenen imara aykırı uygulama, ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve 42 nci maddelerinde belirtilen yetkilerini kullanma hakkını haizdir. Ancak 3194 sayılı Kanunun 42 nci madde kapsamındaki konulardan dolayı iki kez ceza verilemez." hükümleri yer almaktadır.
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un "İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi" başlıklı 5. maddesinin yedinci fıkrasında da, "Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un "İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi" başlıklı 5. maddesinin yedinci fıkrasıyla, büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi vermeye büyükşehir belediyeleri yetkili kılınmıştır.
Danıştay Altıncı Dairesinin bozma kararında da belirtildiği üzere, 5216 sayılı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında, büyükşehir belediyelerinin, imar uygulaması yapma ve ruhsatlandırma yetkisine istinaden, yapı ruhsatını vermiş olduğu yapıların, ruhsat ve eklerine dolayısıyla imar mevzuatına uygunluğunu denetleme yetkisine de sahip olduğunun kabul edilmesi gerekmektedir.
İdare Mahkemesince verilen ısrar kararında, 5216 sayılı Kanun'un 11. maddesinde öngörülen usulün işletilmesi gerektiği gerekçesine yer verilmiş ise de; anılan düzenleme ile büyükşehir belediyelerine verilen yetkinin, ilçe belediyelerince gerçekleştirilen imar uygulamalarının denetimine yönelik bir yetki olduğu açıktır.
Uyuşmazlıkta ise, dava konusu taşınmaza ilişkin imar uygulamalarının (yapı ve tadilat ruhsatlarının verilmesi, yapı kullanma izin belgesinin verilmesi vs.) ilçe belediyesince değil, büyükşehir belediyesince gerçekleştirildiği görülmektedir.
Bu kapsamda, Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen yapı ve tadilat ruhsatlarına bağlı olarak inşası gerçekleştirilen ve yine yapı kullanma izni de aynı idare tarafından düzenlenen yapıların, yapı/tadilat ruhsatı ve eki projelere uygun şekilde yapılıp yapılmadığının 3194 sayılı Kanun'a göre denetiminin, 5216 sayılı Kanun'un 7. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki düzenleme uyarınca, anılan imar uygulama işlemlerini tesis eden Antalya Büyükşehir Belediyesinin yetkisinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davanın esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, söz konusu yetkinin ilçe belediyesinde olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen ısrar kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin KABULÜNE;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin .... İdare Mahkemesinin temyize konu ...tarih ve E:..., K:...sayılı ısrar kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın .... İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (onbeş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/12/2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.