Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5022 Esas 2022/5766 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 6. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 43. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre ve diğer temyiz şartları yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1.Davacı vekili ilk dava dilekçesinde; müvekkilinin hizmet alım sözleşmeleri kapsamında alt işveren taşeron şirketler yanında davalı idare bünyesinde çalışmakta iken 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında davalı kurumda sürekli işçi kadrosuna atandığını, sürekli işçi kadrosuna atandığı tarih itibariyle uygulanmakta olan hizmet alım sözleşmesinde müvekkilinin ücretinin asgari ücretin %35-38 fazlası olarak belirlendiğini, ancak 2019 yılı Ocak ayı başından itibaren müvekkilinin eksik ücret aldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davalıdan ücret, ilave tediye ve ikramiye alacağı talebinde bulunmuştur.

2.20.01.2021 tarihinde verdiği tam ıslah dilekçesinde, dava dilekçesinde yer alan taleplerini yol ve yemek ücreti olarak değiştirdiklerini, müvekkiline davalı işveren tarafından sosyal yardım ödemesi veya ek ödeme veya sair ödemeler adı altında yol ve yemek ücreti ödemesi yapılırken 2016/Haziran ayından sonra söz konusu ödemenin idarenin tek taraflı bir genelgesiyle kaldırıldığını, yol ve yemek ücretinin tek taraflı olarak kesilmesinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 22 nci maddesine aykırılık teşkil edeceğini, en son 2016/Haziran ayında 416,00 TL yol ve yemek ücreti ödendiğini, maaş bordroları incelendiğinde bu durumun açıkça görülebileceğini belirterek 2016 Temmuz tarihinden dava tarihine kadar olan ödenmeyen yol ve yemek ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazında bulunarak taleplerin zaman aşımına uğradığını, davacının davalı kurumdan herhangi bir alacağı bulunmadığını, davacının tüm alacaklarının ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının 2017 yılı Mayıs ayında, yol ve yemek parası dâhil yasal asgari ücretin % 53,40 fazlası olan 2.726,75 TL ücret almaktayken, 01.06.2017 – 31.05.2020 yürürlük süreli "Genel Temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımına Ait Sözleşmesi" ne ilişkin “Teknik Şartname' nin 14.1.maddesinde yer alan “14.1.Çalıştırılacak işçilere asgari ücretin % 35 (yol ve yemek bedeli dahil) artırımlı oranında ücret ödenecektir." hükmüne istinaden davacının aylık ücretinin 2.399,70 TL/ay'a düştüğü tespit edilmiştir. Böylece temel ücretin tespitinde asgari ücrete uygulanan yüzdelik oran artırılmış ise de, yol ve yemek bedeli ücrete dahil edilerek esasında sonuç olarak davacının ücretinde düşüşe sebebiyet verildiği, davacının aleyhine yapılan bu düzenlemeye muvafakat edildiğine dair bir kanıtın sunulmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde tam ıslah ile dava konusunun değiştirilmesi hususunda dahi davacının yol-yemek alacağı talebinin yasal dayanağı bulunmadığını, müvekkili Kurumca işçilere tüm yasal haklarının mevzuat çerçevesinde usulüne uygun şekilde ödendiğini, işyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde belirlenmiş bir yemek yol ücreti tespit edilmediğini, Yargıtayın emsal kararlarından da anlaşılacağı üzere tarafların yol yemek ücretini aralarında anlaşarak her zaman kaldırmasının mümkün olduğunu, bu yönde bir davada davanın kabulünün hatalı olduğu yönünde Yargıtay kararlarının bulunduğunu; öte yandan işçilerin daimi kadroya geçirilmeden evvel imzalanan sulh sözleşmesi örneğinde de görüleceği üzere 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 23 üncü/ geçici 24 üncü maddesi ile tanınan haklar karşılığında; daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı dönemlere ilişkin olarak iş sözleşmesinden dolayı herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklardan feragat ettiğini açıkça kabul ve beyan ettiklerini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasını ve davanın reddini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taraflar arasında davanın ıslah edilip edilemeyeceği, davacının yol ve yemek ücretine hak kazanıp kazanmadığı konusunda uyuşmazlık bulunduğu, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 24.05.2019 tarihli ve 2017/8 Esas, 2019/3 Karar sayılı ilâmı gereği davacının davasının temelini oluşturan maddi vakıaları ıslah yolu ile değiştirip genişletmesi, talep sonucunu rakam olarak arttırması, talep sonucunun yanına yeni kalemler ilave etmesi veya eskisinin yerine yeni bir talebi ikame etmesinin mümkün olduğu, Mahkemece kabul edilen dönemlere ilişkin davacının imzalamış olduğu iş sözleşmesinin olmadığı ve yemek ve yol yardımının kaldırılmasına davacının muvafakatinin olduğuna dair yazılı belge de sunulmadığı tespit edildiğinden mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, huzurdaki dava ile aynı konuda taşerondan kadroya geçen işçilerin yol-yemek ücreti taleplerinin konu edildiği diğer seri davalardan örneğin ... 34. İş Mahkemesinin 2020/426 Esas sayılı vd. dosyalarında yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş ve davacının istinaf talebi sonrasında ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince (2021/2381 Esasa vd.) davacının istinaf talebinin reddine karar vermiş olmasına rağmen aynı Dairenin aynı konuda farklı kararlar verdiğini, kadroya geçişte davacıyla yapılan sulh sözleşmesinin göz ardı edildiğini beyanla Bölge Adliye Mahkemesi ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozularak kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacıya ödenen yol ve yemek ücretinin asgari ücretin % 35'i olarak şartnamede kararlaştırılan ücrete dahil edilerek ödenmemesinin 4857 sayılı Kanun'un 22 nci maddesine aykırılık teşkil edip etmediğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
4857 sayılı Kanun'un "Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi" kenar başlıklı 22 nci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. ..."

3. Değerlendirme
Davacı temizlik işçisi olup 2016/Mayıs ayında davacıya asgari ücretin % 30 fazlası ücret ile günlük 8,00'er TL olmak üzere aylık 26 gün üzerinden yol ve yemek ücreti ödendiği, yani Mayıs ayında, yol ve yemek parası dâhil yasal asgari ücretin % 53,40 fazlası olan 2.726,75 TL ücret ödenmesine karşın, davalı Kurum ile Berka Temizlik Peyzaj Gıda Bilgi İşlem Taş. Tek. ve Sos. Hizm. İnş. San. Taah. Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanmış 01.06.2017 – 31.05.2020 yürürlük süreli "Genel Temizlik ve Yardımcı Hizmet Alımına Ait Sözleşmesi" ne ilişkin "Teknik Şartname"nin 14.1.maddesinde; “14.1.Çalıştırılacak işçilere asgari ücretin % 35 (yol ve yemek bedeli dahil) artırımlı oranında ücret ödenecektir." hükmünün yer aldığı, bu dönem ilişkin de davacının imzalamış olduğu belirsiz süreli iş sözleşmesinin olmadığı ve 01.06.2017 – 31.03.2018 tarihleri arası ücret bordrolarında davacıya yasal asgari ücretin % 35 fazlası olan 59,25 x % 35 = 79,99 x 30 = 2.399,70 TL çıplak ücret üzerinden ödeme yapıldığı, yemek ve yol parası ise ödenmediği tespit edilmiştir. Bu dönemde de yemek ve yol yardımının kaldırılmasına davacının muvafakatinin olduğuna dair bir yazılı kayıt sunulmadığı anlaşılmıştır. Böylelikle İlk Derece Mahkemesi kararı ile bu karara yönelik istinaf başvurusunu esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının dosya kapsamına uygun olduğu anlaşılmıştır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

11.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.