MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


DAVA : Davacı, kıdem, ihbar tazminatı, ikramiye, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ve yıllık izin ücreti ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, davayı yetki yönünden reddetmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı ve davalı .... avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili, 1997 yılında Albayraklar İnşaat Nak. Tur. Taah. Tic. Ltd. Şti."nde kalıpçı ustası olarak çalışmaya başlayan davacının iş sözleşmesinin geçerli bir sebebe dayanmadan feshedildiği 25.04.2008 tarihine kadar bu şirketin ve diğer davalılar olan asıl işverenlerin işlerinde de alt işveren işçisi olduğunu ileri sürerek bir kısım işçilik alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, şirketlerinden davacının alacağı bulunmadığı iddiası ile davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
Mahkemece, ilk sıradaki davalı şirketin adresi itibariyle Kocaeli İş Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesi ile mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
Karar, davacı vekili ile davalı .... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosya içeriğine göre, yetkili mahkemenin hangi yer iş mahkemesi olduğu uyuşmazlık konusudur.
5521 sayılı Kanun"un 5. maddesi ile, iş uyuşmazlıklarında yer itibari ile yetkili iş mahkemelerini belirlenmiştir. Buna göre, "iş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgâhı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz".

5521 sayılı Kanun"un 5. maddesinin gerekçesinde düzenlemenin işçiyi korumak amacıyla yapıldığı ve kamu düzenine ilişkin olduğu belirtilmiştir. Maddenin son cümlesinde söz konusu yetki kuralına aykırı sözleşmelerin geçersiz olacağının belirtilmiş olması düzenlemenin mutlak emredici niteliğini ortaya koymaktadır. Yetkinin kamu düzenine ilişkin olduğu hallerde bu hususun dikkate alınması, davalı tarafın itiraz olarak ileri sürmesine bağlı değildir ve mahkemece re"sen yetkisizlik kararı verilebilir. Zira yetki konusunu mahkeme, yargılamanın her aşamasında kendiliğinden göz önünde bulundurmak zorundadır.
İş Mahkemelerinde yetki kuralı; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun yetki kurallarına uygun olup buna ek olarak işin yapıldığı yer, yani işyeri mahkemelerini de yetkili kılmaktadır. Yetkili mahkemenin belirlenmesinde önemli olan işin yapıldığı yer, bir başka anlatımla işyeri tanımına 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nda yer verilmemesine karşın 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinde işyeri, işveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birim olarak tanımlanmıştır. Aynı maddede, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler (işyerine bağlı yerler) ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçların da işyerinden sayıldığı; işyerinin, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütün olduğu ifade edilmiştir.
İş mahkemelerindeki yetki kuralı, işçiyi korumak amacıyla düzenlendiğine ve mahkemece bu husus kendiliğinden gözetilmek zorunda olduğuna göre, yetkili yer mahkemesini seçme hakkı her zaman işçiye ait olmalıdır. Söz konusu hükme göre davacı işçi, davayı işin yapıldığı yer mahkemesinde açabileceği gibi davalının ikametgâhı (yerleşim yeri) mahkemesinde de açabilir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, davacının İstanbul, Ankara ve Kocaeli illerinde, davalı şirketlere ait çeşitli yerlerde çalıştığının iddia edildiği, ancak şirket merkezlerinin bulunduğu yere göre mahkemece davacı işçinin işini fiilen yaptığı yer tespit edilmeden yetkisizlik kararı verildiği anlaşılmaktadır.
Davacının işini fiilen yaptığı yer belirlenmeli ve davalı şirketlerin ticaret sicili kayıtlarına göre merkezlerinin bulunduğu yerin tespiti konusunda gerekli araştırma yapılmalı, bu konuda taraf delilleri toplanmalı, davacının tercihi de değerlendirilip yetki konusunda bir karar verilmelidir.
Yukarıda belirtilen esaslara aykırı olarak eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bu yöne ilişkin temyiz itirazının kabulü ile hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz sebeplerinin bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04.02.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.