Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/5023 Esas 2022/5649 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda; Dairece, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, davalılardan... A.Ş. kadrosunda 19.06.2008 tarihinde tır şoförü olarak çalışmaya başladığını, halen ... Büyükşehir Belediyesi Katı Atık Değerlendirme Tesisi nezdinde tır şoförü olarak çalıştığını, Belediyenin ihtiyaç duyduğu personeli talep üzerine ve/veya hizmet alım ihalesi vasıtasıyla diğer davalı ...Ş.’den temin ettiğini, işe alınan personelin Belediyenin görevlendirmesi suretiyle göreve başladığını, hizmet alımının muvazaalı olduğunu iddia ederek 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanun'a (6772 sayılı Kanun) göre 50,00 TL ilave tediye alacağının davalılardan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1.Davalı ... Belediyesi vekili cevap dilekçesinde; talep edilen alacak beş yıllık zamanaşımına tabi olduğundan zamanaşımı definde bulunduklarını, davacının 4734 sayılı Kanun kapsamında Belediye tarafından 01.01.2008-31.12.2007 tarihleri arasındaki hizmet alım ihaleleri kapsamında ihaleleri kazanan... A.Ş. işçisi olarak 19.06.2008 tarihinden itibaren çalıştığını, davacının hat şoförü değil tır şoförü olduğunu, davacının kapsamında çalıştığı ihalelerin veya yapmakta olduğu işin ... Genel Müdürlüğü ile bağlantısı olmadığını, ... Genel Müdürlüğü ile... A.Ş. ve Belediye aleyhine açılan davalarda Belediye yönünden pasif husumet yokluğundan davanın reddine karar verildiğini, Belediye ile... A.Ş. arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu yönünde bir tespit olmadığını ve davacının Belediye işçisi sayılması gerektiğinin tespiti isteminin yerinde olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.

2.Davalı ...Ş. Vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını,... A.Ş.’nin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olarak kurulan, ayrı tüzel kişiliği, kadrosu, işleyişi ve hukuksal bağımsızlığı olan bir anonim şirket olduğunu, davacının 19.06.2008 tarihinde müvekkili Şirkette çalışmaya başladığını,... A.Ş.’nin kazandığı ... (İBB) tarafından açık ihale usulü ile yapılan hizmet alım ihalesi kapsamında İBB Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğünde görevlendirildiğini, akabinde İBB Katı Atık Dairesinde çalışmaya devam ettiğini, tüm özlük haklarının ... Genel İş Sendikası ile imzalanan toplu iş sözleşmesi hükümleri çerçevesinde ödendiğini, iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona erdiği 28.05.2014 tarihine kadar sürdüğünü, kıdem tazminatının eksiksiz ödendiğini ve davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 31.05.2017 tarihli ve 2016/330 Esas, 2017/262 Karar sayılı kararıyla; davalılar arasında geçerli bir alt işverenlik ilişkisi bulunmadığından davalı ...Ş. işcisi olarak gözüken davacının başından itibaren ... Büyükşehir Belediyesi işçisi olduğunun kabulü gerektiği; davacının baştan itibaren ... Büyükşehir Belediyesi işçisi olması nedeniyle 6772 sayılı Kanun kapsamında ilave tediye ödenmesi gerekmekte ise de, davacıya davalı ...Ş. ile ...Genel İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi gereği yılda 112 günlük yevmiyesi tutarında ikramiye ödendiğinden ayrıca ilave tediye ödenmesi gerekmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde; ... Genel Müdürlüğü ve işveren... A.Ş.'nin arasındaki hizmet alım ilişkisinin muvazaalı olduğunu,... A.Ş.'nin sadece bordro ve Sosyal Güvenlik Kurumu işvereni olmduğunu, işin sevk ve idaresinin ... Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştiğini, müvekkilinin ... Genel Müdürlüğü işçileri ile aynı işi yaptığını, fakat kamu işçilerine ödenen ilave tediye alacağından yararlanamadığını, Mahkemeye sunulan emsal tanık ifadelerinin ve Yargıtayın ilave tediye alacağının ödenmesi gerektiği yönündeki emsal kararlarının hiç dikkate alınmadığını ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.

2. Davalı ...Ş. vekili istinaf dilekçesinde; muvazaa iddiasının kabul edilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararı istinaf etmiştir.

3. Davalı ... Belediyesi vekili istinaf dilekçesinde; muvazaa iddiasının kabul edilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararı istinaf etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.05.2018 tarihli ve 2017/2002 Esas, 2018/969 Karar sayılı kararıyla; istinaf sbepleriyle sınırlı olarak yapılan inceleme sonucu İlk Derece Mahkemesi kararının, toplanan delillere ve hukuki değerlendirmeye göre usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, davalılar vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur.

2. Dairemizin 17.03.2021 tarihli ve 2020/3976 Esas, 2021/6328 Karar sayılı ilâmıyla;
"...
Dosya içeriğindeki bilgi ve belgeler ile hizmet alım sözleşmeleri nazara alınarak yapılan değerlendirme neticesinde, davacının hizmet alım sözleşmelerine uygun şekilde çalıştırıldığı, davalılar... A.Ş. ile ... Büyükşehir Belediyesi arasında asıl işveren - alt işveren ilişkisinin Kanuna uygun olarak kurulduğu ve bu itibarla muvazaaya dayanmadığı anlaşılmaktadır. Diğer taraftan, davalı asıl işveren ... Büyükşehir Belediyesinin, işin düzenli ve sağlıklı yürütülmesi bakımından verdiği emir ve talimatların, alt işverenin yönetim hakkını ortadan kaldırıcı nitelikte olduğu da söylenemez. Anılan sebeplerle davalılar arasındaki asıl işveren-alt işveren ilişkisinin Kanuna uygun kurulduğu ve muvazaaya dayalı olmadığı kabul edilmelidir." gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozmaya uyularak davacının ilave tediye alacağı talebi ile davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun tespiti taleplerinin ayrı ayrı reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalılar arasındaki hukuki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1.4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin altıncı fıkrasına göre "Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. ..."

2. İşverenler arasında muvazaalı biçimde asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulmasının önüne geçilmek istenmiş ve 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında bu konuda bazı muvazaa kriterlerine yer verilmiştir. Bu kriterler, asıl işveren işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi sureti ile haklarının kısıtlanması veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisinin kurulması olarak belirtilmiştir.

3. 5393 sayılı Belediye Kanunu ’nun (5393 sayılı Kanun) “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlığını taşıyan 14 üncü maddesinin (a) bendinde “İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. ...” kuralına yer verilmiştir.

4. 5393 sayılı Kanun’un 67 nci maddesi ile Belediyelerin asıl işlerini de altıncı fıkradaki sınırlamalar olmaksızın alt işverenlere verebileceği düzenlenmiştir. Anılan Kanun’un 67 nci maddesinde “ Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler; toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” hükmüne yer verilmiştir.

3. Değerlendirme
Somut uyuşmazlıkta, bozma kararının kapsamı dikkate alındığında davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulünü gerektirir bir belge ve bilgi bulunmadığı anlaşılmakla; İlk Derece Mahkemesince bozmaya uygun şekilde verilen davalılar arasındaki asıl alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulduğunun tespiti ile ilave tediye alacağının reddine yönelik kararın yerinde olduğu anlaşılmıştır.

VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmamasına göre yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

09.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.