Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4804 Esas 2022/5674 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 3. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre ve diğer temyiz şartları yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıya ait işyerinde alt işverenler nezdinde temizlik işlerinde çöp kamyonu şoförü olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona erdiğini, davalı ile dava dışı hizmet alım yapılan firmalar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu; bu nedenle davalı işçisi sayılarak alacaklarının buna göre belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek kıdem tazminat ile eğitim, yemek, çocuk yardımı, bayram harçlığı, ilave tediye, sendikal ikramiye, giysi, aile yardımı, yakacak ücreti, yol yardımı, bilet, ek gıda, direksiyon primi, gece çalışma ücreti, vergi indirimi alacağı, hafta tatili, ücret, fazla mesai, yıllık izin ve ulusal bayram ve genel ücreti alacaklarının tahsilini istemiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def'ini öne sürmüş ve davacının kendi işçileri olmadığı gerekçesiyle husumet itirazında bulunarak davanın reddini istemiştir.


III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalı işyerinde alt işveren işçisi olarak çalıştığı, davalı ile dava dışı işverenler arasındaki asıl-alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olmadığı, davalının asıl işveren olarak davacının alacaklarından sorumlu olduğu; davacının bir kısım kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti, ikramiye, yakacak yardımı, bayram harçlığı, genel tatil ücreti ve çocuk yardımı alacağının bulunduğu; ancak diğer istemlerin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, davalı ile dava dışı işverenler arasındaki asıl - alt işveren ilişkisinin muvazalı olduğunu, davalı lehine vekalet ücretinin hatalı belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının değişen alt işverenlerin işçisi olarak hizmet alım ihaleleri kapsamında kamyon şoförü olarak davalı ... nezdinde çalıştığı, 5393 sayılı Belediye Kanunu 'nun 67 nci maddesi (5393 sayılı Kanun) ve 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesinin altıncı fıkrası hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, asıl iş mahiyetindeki çevre temizlik işinin alt işverenler eliyle gördürülmesinin mümkün olduğu, muvazaa iddiasının ispatlanamadığı, asıl - alt işveren ilişkisi kabulünün yerinde olduğu, vekâlet ücretine yönelik hükmün de doğru olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, davalı ile dava dışı işverenler arasındaki asıl - alt işveren ilişkisinin muvazalı olduğunu, bir kısım emsal davalarda da muvazaa olgusunun kabul edildiğini, hükümde vekâlet ücretinin de hatalı belirlendiğini iddia ederek kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davalı ... ile dava dışı işverenler arasında yapılan hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayanıp dayanmadığı hususunda toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun "D. Sözleşmelerin yorumu, muvazaalı işlemler" kenar başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
"Bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır."

2. 4857 sayılı Kanun'un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
"Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. ...
Asıl işverenin işçilerinin alt işveren tarafından işe alınarak çalıştırılmaya devam ettirilmesi suretiyle hakları kısıtlanamaz veya daha önce o işyerinde çalıştırılan kimse ile alt işveren ilişkisi kurulamaz. Aksi halde ve genel olarak asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı işleme dayandığı kabul edilerek alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçisi sayılarak işlem görürler. İşletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işler dışında asıl iş bölünerek alt işverenlere verilemez.
..."

3. 5393 sayılı Kanun'un 67 nci maddesine göre temizlik işleri ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.


3. Değerlendirme
Bir üst başlıkta yapılan açıklamalar ile dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davacının davalı ... asıl işverenliğinde alt işveren işçi olarak temizlik işinde çalıştığı, davalının yaptığı hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğuna yönelik dosyada somut delillerin bulunmadığı, davacı tarafça emsal olarak gösterilen davalardaki delil durumunun farklı olduğu, bir kısım davalarda ise yapılan işin farklı olup davacıya emsal teşkil etmeyeceği anlaşılmıştır. İlk Derece Mahkemesince hükmedilen vekâlet ücretinin de karar tarihi itibariyle yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi hükümlerine uygun olduğu ve bu konuda Bölge Adliye Mahkemesi kararındaki gerekçenin yerinde olduğu görülmüştür.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

09.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.