MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacılar ... ve arkadaşları vekili, ... İlçesi ... Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tescil harici bırakılan çekişmeli taşınmaz bölümünün imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedenlerine dayanarak davacılar adına tapuya tescili istemiyle Hazine ve ... Köyü Tüzel Kişiliği aleyhine dava açmıştır. Yargılama sırasında 6360 sayılı Yasa uyarınca ... ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı davaya dahil edilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 6.146,49 metrekare yüzölçümündeki temyize konu taşınmaz bölümünün veraset ilamındaki payları oranında davacılar adına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili ile davalı ... Başkanlığı vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir.
Dava, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddelerine dayalı olarak açılan tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir. Mahkemece, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen temyize konu taşınmaz bölümü üzerinde, davacı taraf yararına imar-ihya ve zilyetlikle kazanım koşullarının gerçekleştiği kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli değildir. Şöyle ki, dosyada mevcut jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi raporunda, 1985 ve 1999 yılları hava fotoğraflarına göre çekişmeli taşınmazda imar-ihyaya dönük tarımsal faaliyet yapıldığı belirtilmiş ancak imar-ihya çalışmasının tamamlanıp tamamlanmadığı açıklanmamıştır. Öte yandan, çekişmeli taşınmazın sınırında dere yatağı bulunduğu halde, keşfe jeoloji mühendisi bilirkişi götürülmemiş, davalı ... tarafından nizalı taşınmazın belediye sınırları içerisinde kaldığı belirtilmesine rağmen, taşınmazın imar planı kapsamında kalıp kalmadığı ve imar planı kapsamına hangi tarihte alındığı araştırılmamış, ziraat mühendisleri kurulu tarafından hazırlanan ortak raporda çekişmeli taşınmaz bölümü üzerinde 40-50 yaşlarında ... fıstığı ağaçları bulunduğu belirtilmesine rağmen, bunların sayısı, araziye dağılımları, aşı yaşları, kendiliğinden yetişme mi yoksa dikme mi oldukları, taşınmazın zemininde imar-ihya çalışması yapılıp yapılmadığı belirlenmemiş, eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilmiştir.
Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca varılabilmesi için öncelikle, çekişmeli taşınmaz bölümünün uygulama ve nazım imar planı kapsamında kalıp kalmadığı, kalmakta ise hangi tarihte imar planı kapsamına alındığı ve imar planının onaylanma tarihi ilgili Belediye Başkanlığı’ndan sorularak çekişmeli taşınmazın bulunduğu bölüme ilişkin onaylı imar planı örneği dosyaya getirtilmeli, dava tarihinden veya çekişmeli taşınmaz imar planı kapsamında kalıyor ise imar planına alındığı tarihten geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait farklı tarihlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı ile aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, hava fotoğrafları kullanılarak üretilmiş memleket haritaları ile temin edilebilen en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları temin edilmeli, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile bir fen, bir jeodezi ve fotoğrametri mühendisi, bir jeoloji mühendisi ile üç kişilik ziraat mühendisinden oluşacak bilirkişi kurulunun huzuruyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşifte, yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından çekişmeli taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, dere yatağında kalıp kalmadığı, kime ait olduğu, kimden kime ne şekilde intikal ettiği, imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise ihya çalışmalarına ne zaman başlanıldığı ve bu çalışmaların ne zaman tamamlandığı, taşınmaz üzerindeki zilyetliğin hangi tasarruflarla kim tarafından ne şekilde sürdürüldüğü, taşınmazın sınırlarında geçmişten bugüne kadar herhangi bir değişiklik olup olmadığı, taşınmaz üzerinde bulunan fıstık ağaçların kendiliğinden yetişme mi yoksa dikme mi oldukları, dikme ise ağaçların kim tarafından ve ne zaman dikildiği hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, bilirkişi ve tanık beyanları arasında çelişki olduğu takdirde gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle çelişki giderilmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan çekişmeli taşınmazın eğimi, niteliği, toprak yapısı, bitki örtüsü, evveliyatı itibariyle mera, yaylak, otlak gibi kamu orta mallarından yada imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, imar-ihya gerektiren yerlerden ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp tamamlandığı, ekonomik amaca uygun zilyetliğin hangi tarihten beri hangi tasarruflar ile sürdürüldüğü ve çekişmeli taşınmazın kullanım durumunu kesin olarak belirleyen, taşınmaz üzerinde bulunan ağaçların sayılarını, araziye dağılımlarını, yaşlarını ve aşı yaşlarını, kendiliğinden yetişme mi yoksa dikme mi olduklarını, taşınmazın zemininde imar-ihya çalışması yapılıp yapılmadığını, yapılmış ise bu çalışmanın hangi tarihte başlayıp tamamlandığını açıklayan, bilimsel verilere dayalı ve komşu taşınmazlarla mukayese edilecek şekilde düzenlenmiş rapor aldırılmalı; jeoloji mühendisi bilirkişiden dosya arasına getirtilecek hava fotoğraflarından da yararlanılmak suretiyle çekişmeli taşınmazın aktif yada pasif dere yatağında kalıp kalmadığı ve derenin etkisi altında bulunup bulunmadığı hususlarında rapor aldırılmalı, çekişmeli taşınmaz ve çevresinin yakın plan panoramik fotoğrafları çektirilip fotoğraflar üzerinde çekişmeli taşınmazın iç ve dış sınırları kabaca işaretlettirilmeli; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, çekişmeli taşınmazın fotoğrafların çekildiği tarihlerdeki niteliğini, kullanım durumunu, tarımsal faaliyet yapılıp yapılmadığını, imar-ihya çalışması bulunmakta ise bu çalışmanın tamamlanıp tamamlanmadığını açıklayan rapor düzenlettirilmeli, sunulan raporda çekişmeli taşınmazın memleket haritası ve uydu fotoğrafları üzerindeki konumu gösterilmeli; fen bilirkişisinden keşfi takibe ve denetlemeye imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki aldırılmalı; mahalli bilirkişi ve tanık beyanları, teknik raporlar ile varsa komşu parsel tutanakları ve dayanak kayıtlarıyla denetlenmeli; imar-ihya çalışmalarının tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar, çekişmeli taşınmaz imar planı kapsamında kalmakta ise imar planının onaylandığı tarihe kadar davacı taraf yararına 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddelerindeki imar-ihya ve zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediği duraksamasız şekilde saptanmalı, bundan sonra toplanmış ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu hususlar gözardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, davalılar Hazine ve ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekillerinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 18.02.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.