MAHKEMESİ : ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TAZMİNAT

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tazminat davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince davacının istinaf başvurusunun kabulü ile karar ortadan kaldırılarak davanın hak düşürücü süreden reddine ilişkin olarak verilen karar davacı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."nün raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, hata hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmazsa tazminat isteğine ilişkindir.
Davacı, dava konusu 291 ada 1 parsel sayılı taşınmazın paydaşı olduğunu, payından 215m2 kısmı dava dışı ... ...’a satış suretiyle devrettiğini, ancak tapu işlemlerinde payının tamamının devredildiğini, onunda taşınmazı davalıya devrettiğini ileri sürerek fazla devredilen kısmın iptali ile adına tescile, olmazsa sebepsiz zenginleşme gereği bedele karar verilmesini istemiştir.
Davalı, zamanaşımının geçtiğini, taşınmazın bedelini ödeyerek satın aldığını iyiniyetli olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
İlk derece mahkemesince, iddianın ispatlanmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince davacının istinaf başvurusunun kabulü ile karar ortadan kaldırılarak davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; dava konusu 291 ada 1 parsel sayılı 8.851,62m2 miktarlı arsa nitelikli taşınmazın 56125/88562(561,25m2) payı davacı adına kayıtlı iken 24.02.2014 tarihinde 3.250TL bedelle dava dışı ... ...’a sattığı, onunda 26.02.2014 tarihli akitle payın tamamını 8500TL bedelle davalıya devrettiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği gibi, sözleşmenin konusu, niteliği ve ödenecek miktar gibi hususlarda dikkatsizliği veya bilgisizliği sonucu gerçek iradesine uymayan beyanda bulunmak suretiyle esaslı hataya düşen tarafın sözleşme ile bağlı sayılamayacağı kuşkusuzdur. Hemen belirtmek gerekir ki, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda (TBK) tıpkı 818 sayılı Borçlar Kanunu (BK) gibi esaslı hatanın (yanılmanın) tanımı yapılmamış, 31 ve 32. maddede sınırlayıcı olmamak üzere örnekler gösterilmiştir. Kısaca iç irade ile açıklanan irade arasındaki bilmeyerek yapılan uyumsuzluk olarak tanımlanan hatanın (yanılmanın) esaslı kabul edilebilmesi için, uygulamada ve bilimsel alanda ortaklaşa benimsendiği gibi, girişilen taahhüdün başlıca sebebini teşkil etmesi, daha açık söyleyişle hem yanılgıya düşen taraf, yönünden (sübjektif unsur), hem de iş hayatındaki dürüstlük kuralları (objektif unsur) açısından, hataya düşülmese idi böyle bir sözleşmenin hiç veya açıklanan biçimde yapılmayacağının ispatlanması zorunludur.
Bu koşulların varlığı halinde hataya düşen taraf, isterse iptal hakkını kullanmak suretiyle hukuki ilişkiyi geçmişe etkili (makable şamil) olarak ortadan kaldırılabilir ve verdiği şeyi geri isteyebilir. Yeter ki hatanın ileri sürülmesi TBK"nin 35. ve TMK"nin 2. maddesinde hükme bağlanan dürüstlük kuralına aykırı olmasın.
Hemen belirtmek gerekir ki, sözleşme yapılırken hataya düşen tarafın kusurlu bulunması sözleşmenin iptaline engel değildir. Ne var ki, TBK"nin 35. maddesinde öngörüldüğü gibi hatayı bilmeyen veya bilecek durumda bulunmayan ve kusursuz olan karşı tarafın menfi, gerektiğinde müspet zararının ödenmesi gerekir.
Öte yandan, iptal hakkının kullanılması hiçbir şekle bağlı değildir. Hatanın öğrenildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde, sözleşmenin karşı tarafına yöneltilecek tek taraflı bir irade açıklaması ile bildirilebileceği gibi def"i veya dava yoluyla da kullanılabilir. Ayrıca hatanın varlığı her türlü delille ispat edilebilir.
Somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesince davanın reddinde menfaati bulunan tanık ...’ın, anlaşılan miktardan daha fazla pay devredildiğini davacıya söylediği ve davacının durumdan haberdar olduğu beyanı esas alınarak davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiştir.
Ancak, TBK 39. maddeye göre hak düşürücü sürenin başlangıcı öğrenme tarihinden itibaren bir yıl olup; davacının durumu, kalan payını da devretmek için 11.03.2016 tarihinde Tapu Müdürlüğüne gittiğinde öğrendiğini beyan ettiği, davanın 23.03.2016 tarihinde açıldığı, davacının öğrendiğini iddia ettiği tarihin aksinin ise davalı tarafından ispatı gerektiği açıktır.
Hal böyle olunca, davacının belirttiği tarihin aksinin davalı tarafından tereddüte yer bırakmayacak şekilde ispat edilememesi halinde, işin esasına girilerek yukarıdaki ilkeler göre inceleme yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Davacının değinilen yön itibariyle yerinde görülen temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/2. maddesi gereğince dosyanın kararı veren ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.11.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.