Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/3411 Esas 2022/4289 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 10. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 6. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı isteminin özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin 11.11.1996 ile 15.06.2015 tarihleri arasında davalı ... Genel Müdürlüğü’ne bağlı ... Öğrenci Yurdu'nda hizmet alım sözleşmeleri kapsamında değişen alt işverenler nezdinde temizlik işçisi olarak kesintisiz şekilde çalıştığını, davalı şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından 15.06.2015 tarihinde iş sözleşmesinin feshedilmesi üzerine, feshin haklı ve geçerli nedene dayanmadığı gerekçesiyle davalılar aleyhine ... 3. İş Mahkemesi'nin 2015/350 Esas 2015/590 Karar sayılı dosyasından açılan işe iade davasının kabul edildiğini ve kararın Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 30.03.2017 tarih, 2016/8348 Esas ve 2017/353 Karar sayılı ilamı ile onanarak kesinleştiğini, yasal süresi içerisinde davacının işe başlatılması hususunda davalılara başvurulmasına karşın işe davetin söz konusu olmadığını ileri sürerek, davacının işe başlatmama tazminatı, boşta geçen süre ücreti, kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık izin ücret alacaklarına hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Kurum vekili, zamanaşımı def’inde ve husumet itirazında bulunmuş davanın reddini istemiştir.
Davalı şirketlerce süresi içerisinde davaya karşı cevap dilekçesi sunulmamıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf:
Karara karşı süresi içinde; mevzuat değişikliği ile davalı Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü’nün hizmet birimi haline geldiği ... vekili ile davalı Vaşa Turizm Temizlik İnşaat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekili tarafından istinaf itirazında bulunulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, davalıların istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının davalılar nezdinde çalıştığı toplam süre noktasında toplanmaktadır.
Davacı, davalı Kuruma bağlı ... Öğrenci Yurdunda 11.11.1996 ile 15.06.2015 tarihleri arasında temizlik görevlisi olarak çalıştığını iddia ederek dava konusu yaptığı isteklerinin hüküm altına alınmasını istemiştir. Davalı ... Genel Müdürlüğü vekili ise davacının yaz aylarında çalışmadığını, hesaplamalarda bu hususun göz ardı edildiğini savunmuştur. Mahkemece hükme dayanak alınan bilirkişi raporunda davacının davalı Kredi ve Yurtlar Kurumunun ... Öğrenci Yurdunda kesintisiz olarak 18 yıl 7 ay 4 gün süreyle çalıştığı kabul edilmişse de, dosya kapsamı ve sigorta kayıtlarına bakıldığında davacının yaz aylarında çıkışının verilip Eylül ayında yeniden girişinin yapıldığı, yaz tatili dönemlerinde çalışma yapılmadığına yönelik bildirimde bulunulduğu dönemlerin mevcut olduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu alacakların hesaplanmasına esas hizmet süresi tespit edilirken, Soyal Güvenlik Kurumu hizmet döküm cetvelindeki süreler esas alınmadan davacının aralıksız çalıştığı kabul edilerek hesaplama yapılması hatalıdır. Mahkemece yapılacak iş bilirkişiden ek rapor almak suretiyle sigorta kayıtlarını dayanak alarak davacının hizmet süresini tespit edip, talep konusu alacakları bu süre üzerinden hesaplatmaktan ibarettir. Yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
3-Davacının yıllık izin ücreti alacağı olup olmadığı konusunda da taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı olup olmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü, işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile ispatlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili, süre belirtmeksizin davacının kullandırılmayan yıllık izinleri olduğunu ileri sürmüştür. Mahkemece, bilirkişi raporunda yer alan davacının 11.11.1996-15.06.2015 tarihleri arasında 18 tam yıl hizmeti nedeniyle 340 gün ücretli izne hak kazandığı, dosyaya sunulan puantaj kayıtları ve imzalı izin formlarında 80 gün izin kullandığı ve bakiye 260 gün izin hakkı bulunduğu yönündeki tespitlere göre yıllık izin ücreti hüküm altına alınmıştır.
Ne var ki, davacının kullandığı belirlenen 80 gün izin süresinin tamamının çalışmanın 2011 ile 2015 tarihleri arası dönemine ilişkin olmakla, Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 1996 ile 2010 tarihleri arasında geçen çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmaması hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, 31.03.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.