MAHKEMESİ : Afyonkarahisar İş Mahkemesi
TARİHİ : 12/11/2013
NUMARASI : 2012/639-2013/623

Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı Hizmet-İş Sendikası vekili, Türkiye Sağlık-İş Sendikasının talebi üzerine, Ç.. B..nın 14.11.2012 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan kararıyla, Afyon Kocatepe Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesinde, ...-Ay Tem. İnş. Tur.... San. Tic. Ltd. Şti. tarafından hizmet alım ihalesi ile yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğunun tespit edildiğini, ancak tespitin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek yapılan tespitin iptaliyle genel işler işkolunda bulunduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen dosya davacısı Ö.. S.. vekili de, davalı şirket tarafından yapılan işlerin niteliği itibariyle Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar işkolunda yer aldığını, alt işverenin yaptığı işlerin bağımsız olarak tespit edilmesi gerektiğini, şirket tarafından yapılan işlerin, asıl işe yardımcı iş olarak nitelendirilemeyeceğini ileri sürerek işkolu tespit kararının iptalini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Ç.. B.. vekili, işkolu tespit kararının mevzuata ve hukuka uygun olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Davalı Türkiye Sağlık-İş Sendikası vekili, Afyon Kocatepe Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesinin, hizmet alım ihalesi adı altında hasta bakıcı, tıbbi sekreter, veri elemanı, otomasyon elemanı ve raportör çalıştırdığını, işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılacağını, hastane ile alt işveren arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, aynı konuda daha önce davalarda da bilirkişilerin sağlık işkolunu tespit ettiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı şirket tarafından istihdam edilen işçilerin teşhis, tedavi ve rehabilitasyon alanlarının hijyen ve temizliği konusunda istihdam edildiği, yapılan işlerin hastanede verilen sağlık hizmetinin olmazsa olmaz bütünleyici parçası olduğu, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılması gerektiği ve davalı şirket tarafından yapılan işlerin sağlık işkolunda olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı Hizmet İş Sendikası vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun"un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Ç.. B..nca yapılacaktır. Ç.. B..nca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.
6356 sayılı Kanun"un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşyerinin özelliğini veren temel öğe teknik amaçtır. Mal ve hizmetin kazanç amacıyla yahut başka bir amaçla üretilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla hizmet üretimi veya mal üretimi tek başına teknik bir amaç olabilir. Sonuç olarak işyeri, teknik bir amacı gerçekleştiren temelde örgütsel bir birlikteliktir. İşyeri sürelikli bir organizasyon içerisinde örgütlenmeyi gerektirir. Organizasyon, özünde maddi ve maddi olmayan öğelerin yanında emeğin varlığını da içinde barındırır. Aynı işverene ait iki üretim birimi aynı teknik amacı elde etmek için örgütlenmişse yahut bu yerlerde aynı teknik amacın farklı üretim amaçları gerçekleşiyorsa amaçta birlik sağlanmıştır. Farklı üretim birimlerinin tek bir işyeri sayılması için aynı arazi sınırları içinde bulunmaları gerekmemektedir. Fakat birimler arasındaki uzaklık işlerin tek elden yürütümünü engelleyecek boyutta olmamalı çünkü farklı birimler arasında amaçta birlik bulunsa dahi yönetimde birliğin sağlanmasının zorunluluğu tartışmasızdır.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun"un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir.
Somut olayda, Afyon Kocatepe Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi ile ..-Ay Tem. İnş. Tur. .. San. Tic. Ltd. Şti. arasında 317 işçi ile 24 aylık malzemeli genel temizlik ve kalorifer yakımı hizmet alım sözleşmesi imzalanmıştır. Ç.. B..nın 14.11.2012 tarihli resmi gazetede yayımlanan kararıyla, davalı şirket tarafından Afyon Kocatepe Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğu tespit edilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar ve kanuni düzenlemeler ışığında, alt işveren ..r-Ay Tem. İnş. Tur. .. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından hastanede yapılan işlerin, asıl işverenden bağımsız olarak değerlendirilerek niteliği itibariyle hangi işkolunda bulunduğunun tespiti gerekir. Ancak bu hususta alınan bilirkişi raporu yetersiz olduğu gibi hükme esas alınacak nitelikte de değildir. Mahkemece yapılacak iş, işletme ekonomisti, endüstri mühendisi ve sağlık konusunda uzman kişilerden oluşacak bilirkişi heyeti ile hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışan alt işveren işçilerinin yapmış oldukları işlerin somut olarak tespiti ile ağırlıklı olarak yapılan işin belirlenerek sonucuna göre karar vermekten ibaret iken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.02.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.