MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, davalı üniversite tarafından düzenlenen sendikalı işçi sayılarına ilişkin toplantı tutanağının iptaline, sendikanın toplam üye sayısının 181 olduğu ve yetkili sendika olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalılar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı ... ... Şubesi vekili, 21.06.2012 tarihinde 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu"nun 30/a maddesi gereğince toplantı yapıldığını, müvekkili adına 181 sendika üyesinden aidat kesintisi yapılmasına rağmen, toplantı sonucunda bağlanan tutanağa göre müvekkili sendikanın 159 üyesi bulunduğunun tutanağa bağlandığını, tespitin hukuka aykırı olduğunu, zira davalı kurum nezdinde yönetim kurulu üyesi ve daire başkanı olduğu gerekçesiyle 22 sendika üyesinin toplam sayıya dahil edilmediğini, üniversitede görev yapan personel açısından esas alınması gereken düzenlemenin 4688 sayılı Kanun"un 15. maddesinin “d” bendi olduğunu, bu maddeye göre de sadece üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksek okul müdürleri ile bunların yardımcılarının sendika üyesi olamayacaklarının belirtildiğini ileri sürerek 21.06.2012 tarihli ve 4688 sayılı Kanun"un 30/a maddesi gereğince tanzim edilen toplantı tutanağının iptaline ve davacı sendikanın davalı üniversite nezdindeki toplam üye sayısının 181 olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulü ile davalı işyerinde, davacı sendika üye sayısının 21.06.2012 tarihi itibariyle 177 olduğunun ve davacı sendikanın yetkili olduğunun tespitine karar verilmiştir.

Temyiz:
Kararı, davalı üniversite vekili, tutanağın hukuka uygun olarak düzenlenmesi sebebiyle davanın reddinin gerektiği gerekçesiyle, davalı sendika vekili ise, davayı açanın davacı sendikanın ... şubesi olduğu sendika şubelerinin tüzel kişiliğinin bulunmadığı ve dolayısıyla tüzel kişiliği olmayan sendika şubesinin taraf ehliyetinin bulunmadığı, davanın süresinde de açılmadığı ve ayrıca tespitin de hukuka uygun olduğunu belirterek davanın reddi gerektiği gerekçesiyle temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Medeni hukuktaki hak ehliyeti kavramının usul hukukuna yansıması olarak ifade edilebilecek taraf ehliyeti, bir davada davacı yahut davalı taraf olarak yer alabilme ehliyetidir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 50. maddesinde bu husus “Medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olan, davada taraf ehliyetine de sahiptir” şeklinde ifade edilmiştir.
Taraf ehliyeti bulunmayan kişiler, davada, davacı veya davalı olarak gösterilemezler ve yargılama faaliyetinde taraf sıfatıyla hareket edemezler. Mahkemece de, bu kişiler hakkında hüküm kurulamaz.
Gerçek kişilerin hak ehliyeti ve buna bağlı olarak taraf ehliyeti tam ve sağ doğumla başlamakla birlikte, tüzel kişiler yönünden taraf ehliyeti, tüzel kişiliğin kazanılması ile ilgili olarak, kanunların öngördüğü işlemlerin tamamlanması anında başlamaktadır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu"nun 49. maddesinde ise, tüzel kişilerin, kanuna ve kuruluş belgelerine göre gerekli organlara sahip olduğu anda fiil ehliyetini kazanacağı belirtilmiştir.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 2/1-ğ maddesinde sendikalar, tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olarak tanımlanmıştır. 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 3/f maddesi de aynı doğrultudadır.
6356 sayılı Kanun"un 7. maddesinin birinci fıkrasında da, sendikaların, merkezlerinin bulunacağı ilin valiliğine tüzüklerini vermeleriyle tüzel kişilik kazanacağı ifade edilmiştir. Kamu görevlileri sendikalarının kuruluşu yönünden de, 4688 sayılı Kanun"un 6/6. maddesinde aynı esas benimsenmiştir. Öte yandan, gerek 6356 sayılı Kanun"da, gerekse 4688 sayılı Kanun"da, sadece sendikaların tüzel kişiliğe sahip olduğu belirtilmiş, sendika şubelerinin tüzel kişiliği olduğu yönünde herhangi bir düzenleme öngörülmemiştir. 4688 sayılı Kanun"un 43. maddesi ile 6356 sayılı Kanun"un 80/1. maddesi atfı dolayısıyla sendikalar hukukunda uygulama alanı bulan 5253 sayılı Dernekler Kanunu"nun 2/h maddesi hükmünde ise şubeler, tüzel kişiliği olmayan ve bünyesinde organları bulunan alt birim olarak tanımlanmıştır.
Bu açıklamalar ve kanuni düzenlemeler ışığında, sendika şubelerinin tüzel kişiliğinin bulunmadığı ve bu suretle davada taraf olarak yer alamayacakları tartışmasızdır. 6100 sayılı Kanun"un 114/1-d maddesine göre ise, tarafların, taraf ehliyetine sahip bulunması dava şartlarından olup, mahkemece bu hususun davanın her aşamasında kendiliğinden gözetilmesi gerekmektedir.
Somut olayda, ... ... Şubesi tarafından, 4688 sayılı Kanun"un 30/a maddesi gereğince tanzim edilen toplantı tutanağının iptali talepli olarak dava açılmıştır. Yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, tüzel kişiliği bulunmayan sendika şubesinin taraf ehliyeti bulunmamaktadır. Bu itibarla, 6100 sayılı Kanun"un 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğu sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24.02.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.