MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki asıl davada itirazın iptali, karşı davada tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı karşı davacı kiracı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalı ... Tekstil San. Tic AŞ"nin 15/06/2007 düzenleme, 01/08/2007 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile kiracı olduğunu, diğer davalıların ise müteselsil borçlu, müteselsil kefil olarak sözleşmeyi imzaladıklarını, davalının kira bedellerini ödemediğini, sözleşmeye göre damga vergisinin kiracı tarafından ödenmesi gerekirken davalının yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle kendisi tarafından ödendiğini, kira bedellerini ödemeyerek temürrüde düşen, süresinden önce kiralananı tahliye eden davalı hakkında KDV, damga vergisi ve bir yıllık kira bedeli toplamı 238.973 USD"nin tahsili için takip başlatıldığını, davalıların haksız olarak takibe itiraz ettiklerini belirterek itirazının iptali ile %40 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddini istemiştir.
Davalı-karşı davacı kiracı, dava konusu taşınmazın kiralanması konusunda taraflar arasında 15/06/2007 tarihli protokol düzenlendiğini, davacı-karşı davalı kiraya verenin bu protokol ile üstlendiği edimlerini yerine getirmediğini, kiraya verenin protokoldeki taahhüdüne güvenerek 01/08/2007 tarihli kira sözleşmesini imzaladığını, kiralananın kullanılabilir hale getirmek için masraflar yaptığını, kiraya verenin kiralanana taşınmasını ve kiralanandan faydalanmasını fiilen engellediğini, sadece zemin kattan depo olarak faydalanabildiğini, kiralananın 01/11/2007 tarihinde tahliye edildiğini, kiralanana yaptığı masraflar, kiralananın kullanılmasına imkan verilmemesi nedeniyle önceden kiracı olduğu yerde faaliyetine devam etmek zorunda kalması nedeniyle ödemek zorunda kaldığı kira bedelleri, aidatlar ve su tüketim bedeli nedeniyle zarara uğradığını, kiralanana taşınmak için nakliye masrafı yapıldığını, daha sonra kiralananı boşaltmak zorunda kaldıklarından tekrar nakliye masrafı yapmak zorunda kaldığını belirterek yapılan tüm masaflar için toplam 165.917,60 TL"nin 01/08/2007 tarihinden itibaren faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı-karşı davalı, karşı davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davacı-karşı davalının, davalı-karşı davacı Müflis ... Tekstil San. Ve Tic AŞ aleyhine açmış olduğu davanın kısmen kabulüne, davalı-karşı davacının yargılama aşamasında iflasına karar verilmiş olduğundan takip konusu yapılan alacak için tahsilde tekerrür olmamak koşuluyla 234.375.-TL"nin ... 1.İflas Müdürlüğünün 2010/48 iflas sayılı dosyasındaki iflas masasına kayıt ve kabulüne, davacının davalılar aleyhine açmış olduğu itirazın iptali davasının kısmen kabulüne, davalıların ... 9.İcra Müdürlüğünün 2008/1170 takip sayılı dosyasına yapmış oldukları itirazın kısmen iptaline, takibin tahsilde tekerrür olmamak koşuluyla 125.693 ABD doları üzerinden devamına, iş bu alacağa 3095 sayılı kanunun 4/a maddesi gereğince %6"yı geçmemek üzere 1 yıllık döviz mevzuatına uygulanan en yüksek faiz oranının uygulanmasına, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı-karşı davalının icra inkar tazminat talebinin alacağın likit olmaması ve alacağın varlığı yargılama sonucunda belirlendiğinden reddine, davalı-karşı davacı Müflis ... Tekstil San. Ve Tic AŞ"nin karşı davasının subuta ermediğinden reddine karar verilmiş, hüküm davalı-karşı davacı kiracı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalı-karşı davacı kiracının asıl davaya yönelik tüm, karşı davaya yönelik aşağıdaki bendin dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2-)Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların vekâletsiz işgörme ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalı kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır.
Taraflar arasında düzenlenen 01/08/2007 başlangıç tarihli, üç yıl süreli kira sözleşmesi konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kiracı, kiralanana elektrik panosu, spot aydınlatma gibi bir takım masraflar yaptığını iddia etmektedir. Kira sözleşmesinde, kiracının, kiraya verenin yazılı izni (ile veya olmadan) yapmış olduğu masrafları hiçbir ücret talep etmeksizin aynen bırakacağı düzenlenmiş ise de söz konusu hüküm kiralananın sözleşme süresini sonunda tahliye edilmesi halinde geçerli olacaktır. Kira sözleşmesinin süresi sona ermeden kiralananı tahliye eden kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini isteyebilir. Bu durumda mahkemece, kiracı tarafından yapılan imalatların nelerden ibaret olduğu ayrıntılı ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilerek, hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı ve kiraya veren tarafından benimsenen imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacının asıl davaya yönelik tüm, karşı davaya yönelik sair temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle karşı dava yönünden hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davalı-karşı davacı kiracı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/03/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.