Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/477 Esas 2022/1002 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait ... plaka sayılı takside taksi şoförü olarak 08/12/2010 tarihinden 30/09/2012 tarihine kadar çalıştığını, iş akdinin davalı tarafından haksız olarak feshedildiğini, haftanın 7 günü 03:00-15:00 saatleri arasında çalıştığını, ulusal bayram genel tatil günlerinde de çalıştığını, çalışması süresince asgari geçim indirimi alacaklarının ödenmediğini ve sair bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve asgari geçim indirimi alacaklarını istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davalı ile davacı arasında işveren işçi ilişkisinin mevcut olmadığını, taraflar arasındaki sözleşmenin kira sözleşmesi olduğunu, davacının taksiyi kiraladığını ve bağımsız olarak kendi adına çalıştığını, davacının sigortasının ödenmesinin işçi işveren ilişkisi olduğunu göstermeyeceğini, davacının sigortasını kendisinin ödediğini, kabul anlamına gelmemek kaydı ile iş akti olduğu kabul edilse dahi müvekkilinin esnaf olduğunu, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir..
Yargılama Safhası ve Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararının davacı vekilinin temyizi üzerine, Dairemizin 29/03/2018 gün 2015/12032 esas ve 2018/6955 karar sayılı kararı ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece, davacının maktu ücret ile çalıştığının ispatlanamadığı, hasılattan ücret alma sistemiyle çalıştığının kabulü gerektiği, bu çalışma sisteminde ise fazla çalışma yaptığı, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil çalıştığının kabul edilmesinin mantıkî yanının bulunmadığı, ayrıca çalıştığı süre zarfında hasılattan kendi ücretini aldığından ücret alacağının bulunamayacağı, bu sistemde gelir vergisi de ödenmediğinden asgari geçim indiriminin de olamayacağı, yine net mi yoksa brüt mü olduğunun kararda gösterilememesinin infazda tereddüte yol açacağı yönündeki bozma nedeni yönünden de mahkemece 16 seneden beri işçi alacakları ile ilgili davaların tümünde hükmedilen alacakların net mi brüt mü olduğu belirtilmeden binlerce karar verildiği, hükme dayanak yapılan bilirkişi raporunda alacakların net olarak hesaplandığının açık olduğu, iş mahkemelerinden verilen kararlarda hükmedilen alacağın diğer hukuk mahkemelerinde olduğu gibi net mi brüt mü olduğunun belirtilmesine gerek olmadığı alacağın net olduğunun anlaşılması gerektiği, brüt miktarlar üzerinden hüküm kurulmasının aynı zamanda işçi ve işveren aleyhine sonuçlar doğuracağı, fazladan vekâlet ücreti ve harç ödenmesine neden olacağı gibi ilamın icrasını güçleştireceği, işveren yönünden mükerrer ödemelere neden olacağı gerekçesi ile bozmaya karşı direnme kararı verilmiştir.
Direnme kararı davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dairemizin 16.01.2019 tarihli ve 2018/11199 esas sayılı ilamı ile dosyanın 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 4. maddesinin birinci ve dördüncü fıkraları uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na gönderilmesine karar verilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 09.11.2021 tarihli ve 2019/9-159 esas sayılı ilamı ile direnme olarak verilen kararın, usul hukuku anlamında gerçek bir direnme kararı olmadığı, bozma konusu ile ilgili bozma kararı sonrası ortaya çıkan yeni delillere dayalı olarak oluşturulan yeni hüküm niteliğinde olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın Dairemize gönderilmesine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Uyuşmazlığın geldiği bu safhada, Mahkemece Dairemiz bozma ilamına karşı “direnme” adı altında verilen ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nca yeni hüküm olarak kabul edilen bu kararın hukuken isabetli olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması gereklidir.
Mahkemenin ilk kararı -özetle-, fazla mesai süresinin hatalı tespit edildiği, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacağının reddinin hatalı olduğu, davacının aylık ücretinin ve asgari geçim indirimi alacağının davalı tarafından ödendiği yazılı belge ile ispatlanamadığından bu taleplerin de kabulü gerektiği, ayrıca hüküm altına alınan alacakların net mi, brüt mü olduğunun belirtilmemesinin usule aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuştur.
Böylelikle Dairemiz bozma ilamı kapsamı dışında kalan kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacakları kesinleşmiştir.
Somut olayda, taksi şoförü olarak çalışan davacı işçinin çalışma şekli ve ücret ödeme sistemi uyuşmazlığın çözümü için önemlidir.
Yapılan bu tespit ve açıklama kapsamında direnme adı altında verilen temyize konu karar incelendiğinde, bozma ilamının (2), (3) ve (4) nolu bendlerine aykırı bir gerekçeyle verilen bu yeni hükmün esasının, davacının hasılattan ücret alma sistemiyle çalıştığı kabulüne dayandırıldığı görülmüştür.
Oysa ki Mahkemenin ilk kararında davacının aylık ücretinin iddia edilen maktu miktar 1.500,00 TL. net olarak kabul edilip buna göre alacakları hüküm altına alınmış, Dairemizce de aylık ücretin miktarına yönelik bir bozma yapılmamış, buna göre de hesaplanan kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağı da bozma kapsamı dışında kalarak kesinleşmiştir.
Bu durumda Mahkemece direnme adı altında verilen ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca yeni hüküm olarak nitelendirilen karar kendi içinde çeliştiği gibi hukukî temelden de yoksun olduğu anlaşılmıştır.
Yine Dairemiz (5) nolu bozma bendinin de yasal dayanağının, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ''… taraflara yüklenen borç ve tanınan haklar açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmelidir.” şeklindeki emredici 297/2. maddesi olduğundan, bu noktadan da Mahkeme gerekçesi yerinde değildir.
Bu durumda Mahkemece yapılması gereken iş, Dairemiz bozma ilamı gereklerinin yerine getirilmesinden ibarettir.
Açıklanan nedenlerle, Mahkemece Dairemiz bozma ilamı gerekleri yerine getirilmeksizin, hukukî dayanaktan yoksun ve kendi içinde çelişki oluşturacak şekilde yeni hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine 25/01/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.