Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/1535 Esas 2021/2613 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/1535
Karar No : 2021/2613

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Yapı Ürünleri San. Turz. ve Tic. A.Ş.
(Birleşen; … Seramik ve Ticaret A.Ş., … Seramik San. ve Turizm Tic. A.Ş., … Seramik San. ve Tic. A.Ş.)
VEKİLİ: Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 06/11/2019 tarih ve E:2013/105, K:2019/3497 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 11/08/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 10. maddesinin ilk paragrafının son cümlesi, 15. maddesi, 25. maddesinin (c) fıkrası ve 28. maddesinin 4. fıkrasının 2. paragrafı ile aynı Resmî Gazete’de yayımlanan Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 2. maddesindeki 2, 11 ve 12 numaralı tanımların ve 4. maddesinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 06/11/2019 tarih ve E:2013/105, K:2019/3497 sayılı kararıyla;
Dava dilekçesinde 11/8/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 10. maddesinin ilk paragrafının son cümlesi, 15. maddesi, 25. maddesinin (c) fıkrası ve 28. maddesinin 4. fıkrası ile Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in 2. maddesindeki 2, 11 ve 12 numaralı tanımların ve 4. maddesinin tümünün iptali istenmiş ise de dava dilekçesi içeriği ve öne sürülen hukuka aykırılık sebepleri dikkate alınarak, iptali istenen kuralların kayıp-kaçakla ilgili kısımları ile sınırlı olarak inceleme yapıldığı;
Bakılan davada iptali istenilen düzenleyici işlemlerin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından çıkarıldığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tesis edilmiş herhangi bir işlemin bakılan davanın konusunu oluşturmadığı dikkate alındığında, davanın doğru hasım olan EPDK husumetiyle incelenmesi gerektiğinden, 2577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi gereğince, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının hasım mevkiinden çıkarılmasına, davanın EPDK husumetiyle görülmesine karar verildiği;
Dava konusu Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının son paragrafında yer alan "kayıp kaçak enerji miktarları perakende satış lisansı sahibi dağıtım şirketleri tarafından temin edilir." kuralının, 30/12/2012 tarih ve 28513 sayılı 2. Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile madde metninden çıkarıldığı, Yönetmeliğin 15. maddesinin 2. fıkrasının 31/12/2010 tarih ve 27802 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesi ile değiştirilerek "hedef kayıp-kaçak oranı" ibaresinin madde metninden çıkarıldığı, sonrasında ise, 02/11/2013 tarih ve 28809 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin 61. maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı; 30/12/2012 tarih ve 28513 sayılı 2. Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanan "Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ"in 14. maddesi ile dava konusu 11/08/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in yürürlükten kaldırıldığı görülmekle birlikte, dava konusu düzenleyici işlemlerin yürürlükten kaldırılmadan öncesinde davacıya uygulandığı görüldüğünden, bakılan davanın konusuz kaldığı yönündeki iddia ile davalı idarenin usule ilişkin diğer itirazlarının geçerli görülmediği;
Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun (6446 sayılı Kanun'la başlığının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun şeklinde değiştirildiği) "Amaç, kapsam ve tanımlar" başlıklı 1. maddesi, 3. maddesinin 1. fıkrası, 4. maddesi, 5. maddesi, 4628 sayılı Kanun'un "Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi" başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentleri, (4) numaralı alt bendi, 09/07/2008 tarih ve 5784 sayılı Kanun'un 7. maddesiyle değişik 4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesi ile dava konusu düzenlemelere yer verilerek;
4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesinde yer alan kuralla, dağıtım ve perakende satış şirketlerine maliyetlerini yansıtan tarifeler uygulanması sonucunda bölgeler arasında özellikle kayıp-kaçak nedeniyle oluşan aşırı farklılaşmaların ulusal tarifeye yansıtılmasının önlenmesi, tüketicilere ulusal bazda tek bir satış fiyatı uygulanması, toptan ve perakende satış fiyatlarına müdahale edilmeden perakende satışta rekabet ortamının ve dağıtım şirketlerinin gelirlerinin önceden tahmin edilebileceği bir mekanizmanın oluşturulması, eşitleme mekanizmasının uygulanması sürecindeki kayıpların eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin tüm kullanıcılara yansıtılmasında gerekli şartların tesisinin asıl amaç olarak belirlendiği;
Aktarılan mevzuat hükümlerine göre, davalı idarenin elektrik piyasasında faaliyet gösteren tüzel kişilerin uygulayacakları tarifeleri belirleme konusunda yetkisinin bulunduğu, bu yetkiyi kanunla kendisine bırakılmış alan ve sınırlar içerisinde kullanarak karar alabileceğinin açık olduğu;
Perakende Satış Hizmet Geliri İle Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ’in 11/08/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete'de, Gelir ve Tarife Düzenlemesi Kapsamında Düzenlemeye Tabi Unsurlar ve Raporlamaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ’in ise 24/01/2003 tarih ve 25003 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği;
4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesinde, 10/05/2006 tarih ve 5496 sayılı Kanun'la yapılan ilk düzenleme uyarınca alınan ve 01/09/2006-31/12/2010 tarihleri arasında uygulanacak tarifeleri belirleyen … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile, dağıtım şirketleri tarafından uygulanan tarife bileşenleri; serbest olmayan tüketiciler için, perakende satış tarifesi (aktif/net enerji bedeli (tek zamanlı tarife, çok zamanlı tarife) + kayıp/kaçak bedeli), dağıtım sistemi kullanım tarifesi, sayaç okuma ve faturalama gibi hizmetlerden oluşan perakende satış hizmet tarifesi ve iletim tarifesi bileşenlerinden; serbest tüketiciler için ise, dağıtım bedeli, sayaç okuma ve faturalama gibi hizmetlerden oluşan perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedelinden oluşturulmuşken; 4628 sayılı Kanun'un 09/07/2008 tarih ve 5784 sayılı Kanun'un 7. maddesiyle değişik Geçici 9. maddesindeki düzenleme uyarınca ikinci uygulama dönemine ilişkin olarak 01/01/2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere elektrik dağıtım şirketleri tarafından serbest olan ve olmayan tüketicilere uygulanacak tarife bileşenleri ve bu tarife bileşenlerine ilişkin bedellerin, … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile yeniden belirlendiği;
… tarih ve … sayılı Kurul kararı incelendiğinde; … tarih ve … sayılı Kurul kararı esas alınarak tesis edilen … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile 01/01/2010 tarihinden itibaren uygulanmak üzere onaylanan tarife tablolarının; 4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesi, Yüksek Planlama Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen Enerji KİT'lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul ve Esasları, ilgili mevzuat ile elektrik dağıtım şirketlerinin talepleri çerçevesinde güncellenmesine ve tarife tablolarının onaylanmasına ilişkin olduğu ve anılan karar ile belirlenen tarife bileşenlerinin, net enerji bedeli (tek zamanlı veya çok zamanlı), kayıp-kaçak enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedelinden oluştuğu;
21 adet Elektrik Dağıtım Şirketinin bölgesinde uygulayacağı hedef kayıp-kaçak oranlarının, bu bölgelerde gerçekleşen kayıp-kaçak oranları esas alınarak … tarih ve …-… sayılı Kurul kararları ile onaylandığı ve tarifelerin, bu Kurul kararlarında yer alan hedef kayıp-kaçak oranları dikkate alınarak … sayılı Kurul kararı ile ulusal bazda abone grupları bazında Türkiye genelinde tek fiyat olarak belirlenerek 01/01/2011 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlandığı;
Alınan Kurul kararları sonucu dağıtım şirketleri tarafından serbest olmayan tüketicilere uygulanacak tarifeye ilişkin bedelleri, net enerji bedeli (tek zamanlı veya çok zamanlı), kayıp enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedelinden, serbest tüketicilere uygulanacak tarifeye ilişkin bedelleri ise, kayıp enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedellerinden meydana geldiği;
Uyuşmazlığın, kayıp-kaçak bedelinin tüketiciden alınıp alınmayacağı noktasında toplandığı; kayıp-kaçak miktarının, dağıtım sistemine giren enerji ile dağıtım sisteminde tüketicilere tahakkuk ettirilen enerji miktarı arasındaki farkı gösterdiği; dağıtım sistemine giren enerji ile tahakkuk ettirilen enerji arasında oluşan bu farkın, elektriğin dağıtımı için gerekli olan hat, trafo ile sayaçlarda meydana gelen teknik kayıp miktarı ve yasal olmayan bir şekilde elektriğin kaçak kullanılması sonucunda oluşan miktarın toplamından oluştuğu, kaçak elektrik tüketiminin tamamen ortadan kaldırıldığı bir durumda dahi teknik kaybın söz konusu olacağı, teknik ve teknik olmayan kayıpların elektrik maliyetinin bir unsuru olduğu; elektriğin kesintisiz bir şekilde sağlanması için teknik ve teknik olmayan kayıpların karşılanması gerektiği, kayıpsız bir elektrik üretimi söz konusu olamayacağından, tüketicilere sunulan elektriğin kesintisiz sağlanabilmesi için her bir dağıtım bölgesinin kayıp-kaçak oranları dikkate alınarak elektriğin üretilmesi gerektiği, üretilen elektriğin maliyetinin tüketicilere yansıtılmasının, faaliyetin doğal bir sonucu olduğu;
Davalı idarenin, tüketicilere elektrik sağlamaya yönelik hizmet sunumu sırasında teknik ve teknik olmayan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan ve tamamen engellenmesi ve yok edilmesine imkân bulunmayan kayıp-kaçağın belli bir hedef doğrultusunda giderek azaltılması için gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik özendirici ve teşvik edici uygulamalarla, kaliteli ve sürekli elektrik hizmetini temin için gerekli önlemleri almakla görevli olduğu;
Davaya konu olan kayıp-kaçak bedelinin, 4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesinde ulusal tarife adı altında Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından belirlenerek uygulandığı; ulusal tarife uygulaması ile, kayıp-kaçağın yüksek olduğu dağıtım bölgelerinin maliyetlerinin, geçici bir süre için, kayıp-kaçağın düşük olduğu dağıtım bölgelerindeki kullanıcılardan karşılandığı ve bu uygulamanın, 4628 ve 6446 sayılı Kanunlarla belirlenen bir geçiş dönemiyle sınırlı olarak “fiyat eşitleme mekanizması” adı verilen ulusal tarife düzenlemesinden kaynaklandığı; fiyat eşitleme mekanizmasının, tek bir satış fiyatı olması için, dağıtım bölgeleri arasındaki maliyet farklılıklarını ortalama birim fiyatta eşitleme ve dağıtım bölgeleri arasında çapraz sübvansiyon yapma yetkisi verdiği;
Geçiş döneminde öngörülen "fiyat eşitleme mekanizması"nın temel amacının; toplumsal nitelikli olan aşırı yüksek kayıp-kaçakların toplumun bütünü tarafından eşit olarak bölüşülmek suretiyle ödenmesi, geçiş dönemi sonuna kadar abone grupları arasındaki çapraz sübvansiyonun tedrici olarak azaltılması ve geçiş dönemi sonunda her dağıtım bölgesinin ve abone grubunun kendi maliyetlerine katlanmaya başlaması olduğu dikkate alındığında ve bu sistemin verimli dağıtım şirketlerinin faaliyette bulunduğu istikrarlı ve doğal tekel niteliğini haiz faaliyetler dışında kalan faaliyetlerin serbest rekabet koşullarında yürütüldüğü bir piyasa yapısını hedeflediği gözetildiğinde, fiyat eşitleme mekanizması ile öngörülen sistemin eşitlik ve hakkaniyet ilkeleriyle bağdaşmadığından söz edilemeyeceği;
Bu itibarla, elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tedarikinde oluşan ve maliyetin bir parçası olan kayıp-kaçak bedelinin, elektrik piyasası faaliyetlerinin düzgün yürütülmesi, kaliteli ve sürekli bir elektrik hizmeti sağlanmasının temini için Kurum tarafından belirlenen hedef kayıp-kaçak oranları ölçüsünde tüketicilere yansıtılmasında ve buna yönelik olarak tesis edilen dava konusu düzenleyici işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, elektriğin kaçak olarak kullanılması şeklindeki haksız fiili işlemeyen kişilere yaptırım uygulanmasının hukuka aykırı olduğu, yeterli inceleme ve değerlendirme yapılmadan, tamamen idare lehine ve tek taraflı tespitlerle davanın reddedildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin temyize konu 06/11/2019 tarih ve E:2013/105, K:2019/3497 sayılı kararının ONANMASINA,
3. 24/11/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.