Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/386 Esas 2021/2617 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/386
Karar No : 2021/2617

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Tekstil San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onüçüncü Dairesinin 10/10/2019 tarih ve E:2013/2647, K:2019/2991 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı, … tarih ve … sayılı kararları ile 31/12/2010 tarih ve 27802 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1., 3., 4. ve 11. maddelerinin ve Elektrik Dağıtım Bölgelerinde Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in 7. maddesinin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onüçüncü Dairesinin 10/10/2019 tarih ve E:2013/2647, K:2019/2991 sayılı kararıyla;
Davacı şirketin, tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir şirket olduğu ve elektrik ihtiyacını, serbest tüketici olması nedeniyle ikili anlaşmalar çerçevesinde serbest piyasadan sağladığı;
İşlem tarihinde yürürlükte bulunan 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun (6446 sayılı Kanun'la başlığı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun şeklinde değiştirilmiştir.) 1., 4. ve 5. maddeleri ile işlem tarihinde yürürlükte bulunan, 09/07/2008 tarih ve 5784 sayılı Kanun'un 7. maddesiyle değişik Geçici 9. maddesi, dava konusu Yönetmelik'in ve Tebliğ'in iptali istenilen düzenlemeleri ile mülga Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin 5., 6., 7., 8., 9. ve 10. maddelerine yer verilerek;
Davacının, elektrik piyasasında serbest tüketici şirket olduğu ve dava konusu işlemlerin iptalini isterken, ''serbest tüketiciler'' yönünden hukuka aykırılık iddialarında bulunduğundan, dava konusu işlemlerin iptali isteminin, serbest tüketicilerle sınırlı olarak incelendiği;
Yönetmelik'in 11. maddesinde, "perakende satış hizmeti fiyatı 2011-2015 döneminde kwh üzerinden uygulanmaya devam edilir." kuralının yer aldığı; bu Yönetmelik maddesi, 31/12/2011 tarih ve 28159 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmış ise de; uygulama işlemleri tesis edilmesi karşısında davanın bu bölümünün de esastan karara bağlanması gerektiği;
4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesinin 09/07/2008 tarihinde yapılan değişiklikten önceki kural uyarınca, perakende satış hizmeti bedelinin, (Türkiye elektrik Dağıtım A.Ş.) TEDAŞ tarafından ulusal tarife uygulamasının gereği olarak geçiş döneminde tüketici tarifelerinin dengelenmesi bakımından kWh bazında belirlenerek teklif edildiği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından teklif edildiği şekliyle 24/08/2006 tarih ve 875 sayılı kararla onaylandığı, Yönetmelik maddesinde de benzer düzenlemeye yer verildiği görülmekle birlikte; 875 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararı ile belirlenen perakende satış hizmet tarifesinin, geçiş döneminde kWh bazında uygulanacağına ilişkin kuralın Dairelerinin 06/04/2011 tarih ve E:2008/2695, K:2011/1368 sayılı kararıyla iptal edildiği; kararda, özetle, perakende satış hizmetinin, perakende satış lisansına sahip şirketler tarafından, elektrik enerjisi ve/veya kapasite satımı dışında, tüketicilere sayaç okuma, faturalama gibi hizmetlerden meydana geldiği; sayaç okuma ve faturalama hizmetlerine ilişkin maliyetlerin, abone grubuna ve tüketilen enerji miktarına göre değişiklik gösterecek maliyetler olmadığı ve bu nedenle abone başına sabit bir ücret olarak uygulanması gerektiğinin belirtildiği;
Öte yandan, Dairelerinin anılan kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 24/05/2012 tarih ve E:2011/1901, K:2012/798 sayılı kararıyla, perakende hizmet bedelinin kWh üzerinden alınmasına ilişkin kuralın "serbest tüketiciler" yönünden hukuka aykırı olduğu iddiasında bulunulduğu, bu durumda, davacının iptal isteminin "serbest tüketiciler"e yönelik olduğu, Daire kararının "serbest tüketiciler"le sınırlı olarak uygulanması gerektiği belirtilerek onandığı;
Bu durum karşısında, perakende satış hizmeti fiyatının abone başına sabit bir ücret olarak uygulanması gerektiğinden, aksi yönde kurala yer verilen, dava konusu Yönetmelik'in iptali istenilen 11. maddesinde ve dava konusu kararların bu Yönetmelik maddesi hükmünün yansıtıldığı kısımlarında hukuka uygunluk bulunmadığı;
… tarih ve … sayılı Kurul kararı incelendiğinde; … tarih ve … sayılı Kurul kararı esas alınarak tesis edilen … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile 01/01/2010 tarihinden itibaren uygulanmak üzere onaylanan tarife tablolarının; 4628 sayılı Kanun'un Geçici 9. maddesi, Yüksek Planlama Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile kabul edilen Enerji KİT'lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizması Usul ve Esasları, ilgili mevzuat ile elektrik dağıtım şirketlerinin talepleri çerçevesinde güncellenmesine ve tarife tablolarının onaylanmasına ilişkin olduğu ve anılan karar ile belirlenen tarife bileşenlerinin, net enerji bedeli (tek zamanlı veya çok zamanlı), kayıp enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedelinden oluştuğu ve perakende satış hizmet bedeli yönünden ikili bir düzenleme yapılarak sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedelinin sabit bir maliyet, sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedelinin ise, perakende satış hizmeti fiyatının perakende satış hizmeti maliyetini yansıtan bir fiyat olduğundan hareketle faturalama ve tahsilat giderleri, tanıtım ve pazarlama giderleri, müşteri hizmetlerine ilişkin giderler, perakende satış ve hizmete ilişkin diğer işletme giderleri değişken olduğundan değişken maliyet unsurlarını içeren ayrı bir tarife bileşeni olarak dikkate alındığı;
… tarih ve … sayılı Kurul kararında ise, abone grupları, perakende satış tarifesi (tek zamanlı tarife, çok zamanlı tarife) ve dağıtım sistemi kullanım tarifesi kapsamındaki uygulamalar (dağıtım bedeli, güç bedeli, güç aşım bedeli, reaktif enerji bedeli), dağıtım sistemine bağlı kullanıcılara uygulanacak tarife sınıfları, dağıtım sistemine bağlantı durumuna göre tarifelerin, perakende satış hizmetleri bedeli ve perakende satış hizmeti verilen tüm kullanıcılara, kWh bazında belirlenen perakende satış hizmet bedelinin uygulanması, dağıtım sistemine bağlı üreticiler için tarife uygulaması, iletim bedellerinin yansıtılması ve abonelere uygulanacak tarife çizelgelerindeki kr/kWh bazındaki tarifelerin tek veya çok zamanlı perakende enerji satış tarifesi, dağıtım bedeli, perakende satış hizmeti bedeli, iletim bedeli bileşenlerin toplamından oluşacağı hususlarında düzenleme getirildiği;
Alınan her iki Kurul kararı sonucu dağıtım şirketleri tarafından serbest olmayan tüketicilere uygulanacak tarifeye ilişkin bedellerin, net enerji bedeli (tek zamanlı veya çok zamanlı), kayıp enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma dışındaki perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedelinden; serbest tüketicilere uygulanacak tarifeye ilişkin bedellerin ise, kayıp enerji bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okumaya ilişkin perakende satış hizmet bedeli ve iletim bedellerinden meydana geldiği;
21 adet Elektrik Dağıtım Şirketinin bölgesinde uygulayacağı hedef kayıp-kaçak oranlarının, bu bölgelerde gerçekleşen kayıp-kaçak oranları esas alınarak … tarih ve …-… sayılı Kurul kararları ile onaylandığı; Tarifelerin, bu Kurul kararlarında yer alan hedef kayıp-kaçak oranları dikkate alınarak … sayılı Kurul kararı ile ulusal düzeyde abone grupları bazında Türkiye genelinde tek fiyat olarak belirlenerek 01/01/2011 tarihi itibarıyla uygulanmaya başlandığı;
Geçiş döneminde öngörülen "Fiyat Eşitleme Mekanizması"nın temel amacının; toplumsal nitelikli olan aşırı yüksek kayıp-kaçakların toplumun bütünü tarafından "eşit olarak" bölüşülmek suretiyle ödenmesi, geçiş dönemi sonuna kadar abone grupları arasındaki çapraz sübvansiyonun tedrici olarak azaltılması ve geçiş dönemi sonunda her dağıtım bölgesinin ve abone grubunun kendi maliyetlerine katlanmaya başlaması olduğu dikkate alındığında, bu sistemin verimli dağıtım şirketlerinin faaliyette bulunduğu istikrarlı ve doğal tekel niteliğini haiz faaliyetler dışında kalan faaliyetlerin serbest rekabet koşullarında yürütüldüğü bir piyasa yapısını hedeflediği gözetildiğinde, fiyat eşitleme mekanizması ile öngörülen sistemin eşitlik, hakkaniyet ve nesafet ilkeleriyle bağdaşmadığından söz edilemeyeceği;
Tüketicilere elektrik sağlamaya yönelik hizmet sunumu sırasında teknik ve teknik olmayan nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan ve tamamen engellenmesi ve yok edilmesine imkan bulunmayan kayıp-kaçağın belli bir hedef doğrultusunda, giderek azaltılması için gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik özendirici ve teşvik edici uygulamalarla; kaliteli ve sürekli elektrik hizmetini temin için gerekli önlemleri almakla görevli bulunan davalı idarece elektrik üretim, iletim, dağıtım ve tedarikinde ortaya çıkan ve maliyetin bir parçası olan kayıp-kaçak bedelinin elektrik piyasası faaliyetlerinin düzgün yürütülmesini temin için tüketicilere eşit yansıtılmasına yönelik olarak ve üstün kamu yararı gözetilerek, anılan Kanun ile verilen yetki ve görev sınırları içerisinde olmak üzere tesis edilen dava konusu düzenlemelerde ve davalı idare kararlarında anılan kamu hizmetinin gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle,
Dava konusu Yönetmelik'in 11. maddesinin ve dava konusu kararların bu Yönetmelik maddesine göre tesis edilen kısımlarının serbest tüketiciler yönünden iptaline, diğer kısımlara yönelik davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından; Daire kararında, perakende satış hizmeti fiyatının abone başına sabit bir ücret olarak uygulanması gerektiğine ilişkin olarak hiçbir yasal dayanak gösterilmediği, … sayılı Kurul kararının Daire kararıyla iptal edilen hükmünün 2016-2010 yılları arasında uygulandığı, dava konusu Yönetmelik düzenlemesinin 31/12/2011 tarihli Yönetmelik ile değiştirilmesi ve sayaç okuma bedelinin maktu olarak belirlenmesi nedeniyle karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerektiği, söz konusu bedelin, sadece sayaç okuma ve faturalama işlemine ilişkin olmadığı, kanunen verilen yetki çerçevesinde düzenleme yapıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının iptale ilişkin kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın temyize konu bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Nitekim, dava konusu Yönetmelik ve düzenlemeleri ile Kurul kararlarının da iptaline karar verilmesi istemiyle açılan başka bir davada Danıştay Onüçüncü Dairesince verilen 31/03/2015 tarih ve E:2011/689, K:2015/1260 sayılı, dava konusu Yönetmeliğin 11. maddesinin ve dava konusu kararların bu Yönetmelik maddesine göre tesis edilen kısımlarının serbest tüketiciler yönünden iptaline, diğer kısımlar yönünden davanın reddine ilişkin karar, tarafların karşılıklı temyiz başvurusu sonrası Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/11/2017 tarih ve E:2015/4574, K:2017/3793 sayılı kararıyla onanmış, tarafların karar düzeltme istemi de 13/05/2019 tarih ve E:2018/1092, K:2019/2279 sayılı kararıyla reddedilerek, karar kesinleşmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen iptale ilişkin Danıştay Onüçüncü Dairesinin 10/10/2019 tarih ve E:2013/2647, K:2019/2991 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. 24/11/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.