MAHKEMESİ: ... BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ: TAPU İPTALİ VE TESCİL


Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın feragat nedeniyle kısmen kabulü ile kısmen reddine dair verilen kararın istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk dairesi davacıların istinaf itirazlarının reddine, davalıların istinaf başvurusunun kabulüne, HMK nun 353/1-b.3 maddesi uyarınca anılan mahkeme kararının kaldırılarak davalı ... yönünden 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı davalı ... bakımından ise iddianın kanıtlanamadığı gerekçesi ile feragat nedeniyle davanın reddine karar verilmiş, ek kararın davacılar tarafından temyiz edilmesi üzerine anılan karar değer yönünden kesin olarak verildiğinden temyiz talebinin reddine karar verilmiş, yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."nun raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir.
Davacılar, mirasbırakanları ..."nın 3528 ada 18 parsel sayılı taşınmazdaki 1/2 payını davalı ..."ya, 1/2 payını ise davalı ..."ya mirasçılardan mal kaçrımak amacıyla muvazaalı olarak devrettiğini ileri sürerek dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile miras payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini istemişler, aşamada davacılardan ... davadan feragat etmiştir.
Davalılar, ..."nın dava konusu taşınmazı tesis kadastrosu ile edindiğini, mirasbırakanın 1/2 payını minnet duygusuyla davalı ..."ya devrettiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, temliklerin mirasçıdan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğu gerekçesi ile davanın kısmen kabulü ile davacı ... yönünden feragat nedeniyle reddine dair verilen kararın istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk dairesi davacıların istinaf itirazlarının reddine, davalıların istinaf başvurusunun kabulüne, HMK"nın 353/1-b.3 maddesi uyarınca mahkeme kararını kaldırırarak, davalı ... yönünden 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı içtihadı birleştirme kararının uygulanamayacağı; davalı ... bakımından ise, iddianın kanıtlanamadığı gerekçeleriyle ve feragat nedeniyle davanın reddine karar vermiş, kararın davacılar tarafından temyiz edilmesi üzerine anılan karar değer yönünden kesin olarak verildiğinden ek karar ile temyiz isteminin reddine karar vermiştir.Dosya içeriği ve toplanan delillerden; mirasbırakanın 01.04.2010 tarihinde öldüğü, geride davacı oğlu ..., torunları ..., ... ve ... ile davalı eşi ..., davalı oğlu ..., dava dışı çocukları ..., ..., ... ve torunları ... ile ..."nin mirasçı olarak kaldıkları, mirasbırakanın eski tapu kaydı bulunan 2642 parseldeki 1/2 payını harican davalı ..."ya sattığı ve anılan payın kadastro tepiti ile davalı ... adına tespit ve tescil edildiği, daha sonra mirasbırakan ve davalı ..."nın taşınmazdaki 1/2şer paylarını 19.03.2007 tarihinde davalı ..."ya devrettikleri, mahkemece keşif yapılmaksızın dava konusu taşınmazın değeri, ... Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğünün 26/04/2019 tarihli yazısında bildirilen 90.000,00-TL olarak kabul edilerek hüküm kurulmuştur.
Hemen belirtilmelidir ki, pay oranında açılan muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı davalarda dava değeri davayı açan mirasçı veya mirasçıların her birinin payına isabet eden değerdir.Diğer taraftan, 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 16. maddesi uyarınca, taşınmazın aynına taalluk eden davalarda dava değerinin taşınmazın değerine göre belirleneceği öngörülmüştür. Dava değerinin belirlenmesinde taşınmazın dava tarihindeki keşfen saptanacak gerçek değerinin esas alınacağı kuşkusuzdur. Aynı Yasanın 30. maddesi ise “Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılıyorsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 409. maddesinde (HMK 150) gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.” şeklinde, 32. maddesi ise; “Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” şeklinde düzenlenmiş olup, Harçlar Kanununun uygulaması kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle hakim tarafından re’sen gözetilmesi gereken bir husustur.
Somut olayda, davanın 10.000,00 TL değer gösterilmek suretiyle açıldığı ve yargılama sırasında çekişmeli taşınmazın değeri keşfen saptanmadan, ... Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğü"nün yazısında gösterilen değer dikkate alınarak harcın tamamlatıldığı ve sonuca gidildiği anlaşılmaktadır.Hal böyle olunca, taşınmaz başında keşif yapılarak Harçlar Kanunun 16. maddesi uyarınca taşınmazın dava tarihindeki rayiç değerinin belirlenmesi ve sonucuna göre anılan kararın değer yönünden temyizi kabil olup olmadığının saptanması gerekirken eksik soruşturma ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.Davacılar vekilinin değinilen yön itibariyle yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 09.08.2019 tarihli ek kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 371/1-a maddesi uyarınca ...Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, HMK’nın 373/2. maddesi gereğince dosyanın kararı veren ... Bölge Adliye Mahkemesi 1.Hukuk Dairesine gönderilmesine, bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın temyiz edene geri verilmesine, 02/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.