BAM Hukuk Mahkemeleri Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2022/2867 Esas 2022/1875 Karar Sayılı İlamı

T.C.
DİYARBAKIR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2022/2867
KARAR NO : 2022/1875


İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
DAVANIN KONUSU :Zayi Belgesi Verilmesi
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
KARAR TARİHİ : 06/10/2022

Hasımsız olarak görülen davada Mahkemece verilen kararın istinaf incelemesi davacı....tarafından istenmiş, 6100 sayılı HMK’nın 353. maddesi gereğince tetkikatın evrak üzerinde yapılmasına karar verildikten ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için düzenlenen rapor ile istinaf sebepleri dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları, tüm belgeler okunup incelendikten sonra, gereği görüşülüp düşünüldü:

TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı... tarihinde ikamet ettiği evde yangın çıktığını, itfaiyenin yardımıyla yangının daha fazla büyümesinin önlendiğini, söz konusu bu yangında yetkilisi olduğu ....'nin karar defteriyle beraber başka evrakların da yandığını, şirketin faaliyeti olmadığını ve terkin verildiği için ilgili evrakların evde bulunduğunu, şirketi kapatmak için Ticaret Odasına müracaat etmesi üzerine kendisinden karar defteri istendiğini, ancak karar defteri yangında yandığı için ibraz edemediğini beyan ederek, yetkilisi olduğu şirkete ait karar defteri hakkında 6102 sayılı TTK m. 82/7 hükmü uyarınca zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda; davacının yetkilisi olduğu şirketin henüz ticaret sicilinden terkin olunmadığı, davacı...tarafın basiretli bir tacir olarak ticari defter ve belgelerini şirket merkezinde muhafaza etmesi ve korunması için gerekli tedbirleri alması gerektiği, şirketin gayri faal olmasının aksini haklı göstermeyeceği, davacının defterlerin mutad olarak bulunması gereken yer dışında evdeyken yandığı iddiasının hayatın olağan akışına uygun bulunmadığı, ayrıca muhafaza tedbirlerini almayarak kusurlu davranan davacının talebinin bu yönüyle de yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı, davac.....tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
İstinaf kanun yoluna başvuran davacı.... tarihinde ...Müdürlüğü tarafından yetkilisi olduğu şirketin terk işlemi yapıldığını, kendisinin de bunun üzerine haliyle şirket evraklarını muhafaza etmek üzere eve götürdüğünü, dolayısıyla mahkemenin şirket evraklarının korunmasında basiretli bir tacir olarak gerekli özen ve itimamı göstermediği yönündeki gerekçesinin yerinde olmadığını, tüm delillerini ibraz ettiğini, Mahkeme dışında başvurabileceği bir kurum olmadığını, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu beyan ederek istinaf isteminde bulunmuştur.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, HUKUKİ SEBEPLER VE GEREKÇE:
6100 sayılı HMK'nın 355. maddesi uyarınca, istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesi sonunda;
Dava, 6102 sayılı TTK m. 82/7 hükmüne uyarınca zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir.
6102 sayılı TTK m. 82/7 hükmüne göre, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır.
Söz konusu hükümde "yangın, su baskını, veya yer sarsıntısı gibi bir afet sebebiyle" defter ve belgelerin ziyaa uğramasından söz edildiği dikkate alınarak, sınırlayıcı bir düzenleme yapılmadığı kabul edilmelidir. Bu nedenle hükümdeki "gibi" sözcüğünden de anlaşılacağı üzere, tacirin elinde olmayan benzer olaylar da maddenin kapsamında düşünülmüştür. Bu nedenle tacirin, söz konusu hükümdeki defter ve belgelerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında, elinde olmayan bir nedenle meydana gelmiş olması zorunludur (Yargıtay HGK'nın 25/09/1985.... 1984/11-12.... 1985/728 tarih ve sayılı kararı). Bundan ayrı olarak, ticari defter ve belgelerin kaybedilmiş olduğu iddiasının, samimi ve inandırıcı bulunması da lâzımdır (Arkan, Sabih: Ticarî İşletme Hukuku, 24. Basıdan Tıpkı Basım, Ankara 2018.... 382).
Somut olayda, davacı....tarafça, yetkilisi olduğu şirketin faal olmaması nedeniyle şirkete ait karar defterinin ve diğer evraklarının evinde muhafaza edildiği esnada meydana gelen yangın nedeniyle zayi olduğu iddiasıyla eldeki dava açılmış ise de, ticari defter ve belgelerin mutad saklanma yerinin işletmenin merkezi olduğu, davacı.....tarafın defterlerin mutad olarak bulunması gereken yer dışında tuttuğu, her ne kadar davacı...tarafça şirketin vergi dairesinden terk işlemi yapılması nedeniyle evrakların başkaca saklanacağı yer bulunmadığı iddia edilmiş ise de,....tarihinde sadece vergi mükellefiyetinin sonlandırıldığı, davacının yetkilisi olduğu ....'nin tasfiye olmadığı ve tüzel kişiliğinin devam ettiği, bu nedenlerle tacirin basiretli davranmadığı, söz konusu defter ve belgelerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermediği, bu nedenle metnine yukarıda yer verilen 6102 sayılı TTK m. 82/7 hükmünde düzenlenen koşulların gerçekleşmediği anlaşılmakla, Mahkemece bu gerekçelerle davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Tüm bu açıklamalara, dosya kapsamına, kararın dayandığı delillerle, yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmamasına, 6100 sayılı HMK m. 355 hükmü uyarınca kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmaması nazara alınarak davacının istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.

HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-) Davacının İlk Derece Mahkemesinin yukarıda anılan kararına yönelik istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nın 353(1)-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-) 492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince yeteri kadar istinaf harcı peşin alındığından, başkaca harç alınmasına YER OLMADIĞINA,
3-)İstinaf yargılama giderlerinin davacı...üzerinde BIRAKILMASINA,
4-)6100 sayılı HMK'nın 7035 sayılı Kanun ile değişik m. 3594) hükmü uyarınca Dairemiz kararının İlk Derece Mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,
dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı HMK'nın m. 362(1)-ç hükmü gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 06/10/2022