Danıştay 13. Daire 2021/4524 Esas 2021/3922 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4524
Karar No:2021/3922


TEMYİZ EDENLER : 1) (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

2) (DAVALI YANINDA MÜDAHİLLER):
1- ... İnşaat Nakliye Turizm Temizlik Sanayi ve
Ticaret Ltd. Şti.
2- ... Yapı Endüstri İthalat İhracat ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Taahhüt İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. ...
Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Trakya Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı'nca 09/10/2020 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen 2020/453390 ihale kayıt numaralı "Trakya Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Binası Yapım İşi" ihalesine ilişkin olarak müdahil şirketler tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun kabulüyle davacı ... Taahhüt İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş.'nin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem belirlenmesine dair ... tarih ve ... sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen müdahillerin oluşturduğu ... İnşaat Nakliye Turizm Temizlik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.-... Yapı Endüstri İthalat İhracat ve Ticaret Ltd. Şti. iş ortaklığı tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun Kurulca, ihale üzerinde bırakılan davacı şirket tarafından T.Ü.197, T.Ü.198, T.Ü.199, T.Ü.200, T.Ü.043 ve T.Ü.030 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan fiyat tekliflerinin eki Ek-O.6 satış tutarı tespit tutanaklarının ihale tarihinden önceki son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olmadığı gerekçesiyle yerinde bulunarak davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı,
24/03/2020 tarih ve 31078 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin (Sıra No: 518) 3. maddesi uyarınca bina ve inşaat hizmetleri alanında faaliyet gösterenlerin 2020/2 döneminde mücbir sebep hâlinde olduğunun kabul edildiği, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 10. maddesinde de genel salgın hastalık hâlinin mücbir sebepler arasında sayıldığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13. maddesinde "açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir" kuralı da göz önüne alındığında, davacı şirketin 2020/1 geçici vergi beyanname dönemine ilişkin fiyat tekliflerini veren şirketlerden 2020/2 döneminde fiyat teklifi almasının fiilen mümkün olup olmadığı ve 2020/2 dönemi için mücbir sebep hâlinin bulunup bulunmadığı yönünden araştırma ve inceleme yapılmadan verilen davacının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği yönünde düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13.11. maddesine göre Ek.O-5, Ek.O-6, Ek.O-7 ve Ek.O.8 tutanaklarının son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesinin zorunlu olduğu, son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde ihale tarihinin esas alınacağı, davacı tarafından söz konusu iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan fiyat tekliflerinin ekinde sunulan Ek.O-6 satış tutarı tespit tutanaklarının son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olmadığının anlaşıldığı, Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca mücbir sebep hâli ilan edilmiş ise de bu düzenlemenin vergi ödevini yerine getirememesi söz konusu olacakların korunması amacıyla getirildiği, 4735 sayılı Kanun'daki mücbir sebep hâllerinin ise sözleşme aşamasına ilişkin olup davaya konu olayla veya vergi mükellefiyetiyle bağdaştırılmasının mümkün olmadığı, basiretli bir tacir olarak ihalelere teklif veren isteklilerin mevzuatın kendilerine yüklediği yükümlülüklere uygun hareket etmesi, kamu ihale mevzuatınca sunulacağı kurala bağlanmış belgeleri usul ve yasaya uygun olarak sunmaları gerektiği, ayrıca Mahkeme kararındaki tespitin aksine davacı tarafından başka belgelerle açıklama yapılıp yapılmayacağının araştırılmasının mümkün olmadığı, nitekim mevzuata uygun her şekilde açıklama yapması mümkün olan davacının sunulan belgeler dışında belgelerle açıklama yapabileceğinin kabulünün, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında belge tamamlatılamayacağı, sadece tekliflerin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla bilgi eksikliklerinin tamamlatılabileceği şeklindeki 4734 sayılı Kanun'un 37. maddesine aykırılık teşkil edeceği;
Davalı yanında müdahiller tarafından, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13. maddesinde genel olarak analizlere dayanak teşkil edecek belgelerin sayma suretiyle belirlendiği, bu belgelerle fiilen açıklama yapılmasının mümkün olmaması hâlinde başka belgeler ile açıklama yapılmasının mümkün olduğunun ifade edildiği, davacı fiyat teklifi ile açıklama yapmış ise fiyat teklifi eki tutanakların Tebliğ'de belirtilen şekilde sunulması gerektiği, ancak davacının mevzuata uygun açıklama yapmadığı gibi mücbir sebep nedeniyle 2020 yılının 1. geçici vergi beyanname dönemine göre açıklama yapmak zorunda kaldığı yönünde bir beyanı da bulunmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği uyarınca son 12 aylık döneme göre açıklama yapılabilmesi için isteklinin neden son 12 aya göre açıklama yapmak zorunda olduğunu ihaleyi gerçekleştiren idareye bildirmesi ve fiyat teklifi dışındaki bir yöntemle son 12 ayda düzenlenmiş bir başka belge ile açıklama yapması gerektiği, somut olayda şayet son 12 aya göre açıklama yapılacaksa Tebliğ'in 45.1.13. maddesinde belirtilen yöntemlerden biri ile açıklama yapılamıyor olması gerektiği, davacının bu yönde bir beyanı veya iddiasının bulunmadığı, 4734 sayılı Kanun'da mücbir sebep hâlleri düzenlenmediğinden ihale iş ve işlemleri bakımından mücbir sebebe başvurulmasının mümkün olmadığı, bu hâllerin değerlendirilebilmesi için öncelikli olarak davacının mücbir sebep başvurusunun/itirazının/beyanının olması gerektiği, İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile imalât ve inşaat sektörünün kısıtlama dışında tutularak faaliyetlerine izin verildiği, nitekim uyuşmazlığa konu iş kalemlerine ilişkin fiyat teklifi veren firmaların 2020/2 ve 2020/3 geçici vergi dönemlerinde faaliyetlerini kesintisiz olarak sürdürdükleri, bu dönemlerdeki fiyatları esas alınarak fiyat teklifi verebilmelerinin mümkün olduğu, davacının haksız avantaj sağladığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, Mahkemece verilen karardan sonra Kurulca, dava konusu Kurul kararının iptal edildiği, kararın temyiz edilmesinde hukukî imkân ve yarar bulunmadığı, 2020/2 geçici vergi döneminde inşaat sektöründe faaliyet gösteren tüm ticari şirket ve gerçek kişilerin ticari faaliyetlerinin tamamıyla durma noktasına geldiği, ticaret yapılamayan dönemi kapsayan satış tutarları mevcut olmadığından 2020/1 dönemine ilişkin satış tutarlarını kullanmak zorunda kaldığı, bunun sebebinin ise mücbir sebep hâli olduğu, kendisiyle sözleşme imzalanırsa ihale konusu işin 20 milyon TL daha ucuza yapılabileceği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Trakya Üniversitesi Rektörlüğü Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı'nca 09/10/2020 tarihinde açık ihale usulüyle ... ihale kayıt numaralı "Trakya Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Binası Yapım İşi" ihalesi gerçekleştirilmiştir.
İhalede toplam 29 ihale dokümanı indirilmiş, ihaleye 9 istekli katılmış, ihale aşırı düşük teklif açıklaması kabul edilerek ekonomik açıdan en avantajlı birinci teklif sahibi olarak belirlenen davacı ... Taahhüt İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş. üzerinde bırakılmış, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak müdahillerin oluşturduğu ... İnşaat Nakliye Turizm Temizlik Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - ... Yapı Endüstri İthalat İhracat ve Ticaret Ltd. Şti. iş ortaklığı belirlenmiştir.
Müdahillerin oluşturduğu iş ortaklığı tarafından, ihale üzerinde bırakılan davacı şirketin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı yönündeki iddialarla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularında bulunulmuştur.
Kurulca yapılan incelemede, iddialardan bazıları yerinde bulunmamış, bazıları yerinde bulunarak; davacı şirket tarafından T.Ü.197, T.Ü.198, T.Ü.199, T.Ü.200, T.Ü.043 ve T.Ü.030 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan fiyat teklifleri eki satış tutarı tespit tutanaklarının 2020 yılı 1. dönemine ilişkin olarak düzenlendiği, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13.11. maddesi uyarınca tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi gerektiği, ancak ihale tarihinin 09/10/2020 tarihi olduğu dikkate alındığında ihalede son geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılının 3. dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise 2020 yılının 2. dönemi olduğu, dolayısıyla 2020/1 dönemine ilişkin sunulan tutanakların mevzuata uygun olarak sunulmadığı sonucuna varılarak davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Aşırı düşük teklifler" başlıklı 38. maddesinde, "İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu; a) imalât sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8'inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır." kuralı bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği'nin "Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler" başlıklı 45. maddesinde, "... 45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanun'un 38. maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.
İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır.
Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir.
45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır.
...
Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. ..." kuralı yer almıştır.
Vergi Usul Kanunu'nun "Mücbir sebepler" başlıklı 13. maddesinde, "Mücbir sebepler: 1. Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk; 2. Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler; 3. Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
4. Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi hâllerdir.";
"Mücbir sebeplerle gecikme" başlıklı 15. maddesinde ise, "13. maddede yazılı mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması hâlinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar süreler işlemez. Bu takdirde tarh zamanaşımı işlemeyen süreler kadar uzar. ...
Maliye Bakanlığı, mücbir sebep sayılan hâller nedeniyle; bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hâli ilân etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki vergi türleri ve işyerleri itibarıyla; beyannamelerin toplulaştırılması, yeni beyanname verme süreleri belirlenmesi ve beyanname verme zorunluluğunun kaldırılması şeklinde de kullanılabilir." kuralı yer almaktadır.
24/03/2020 tarih ve 31078 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 518 sıra no'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin "Konu" başlıklı 1. maddesinde, "Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve bu Tebliğle belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkındaki açıklamalar işbu Tebliğ'in konusunu teşkil etmektedir.";
"Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan veya salgından doğrudan etkilenen ya da İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler itibarıyla mücbir sebep hâli ilan edilmesi" başlıklı 3. maddesinde, "(1) 213 sayılı Kanunun 15. maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye istinaden;
a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükelleflerin,
b) Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalâtı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalâtı, otomotiv imalâtı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalâtı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalâtı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin,
c) Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin,
1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep hâlinde olduğunun kabul edilmesi uygun bulunmuştur. ..." kuralına yer verilmiş;
4. maddesinde, 3. maddede mücbir sebep hâlinde olduğu kabul edilen mükelleflerle ilgili olarak vergi ödevlerinin ertelenmesi; 5. maddesinde, 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenler itibarıyla mücbir sebep hâli ilan edilmesi; 6. maddesinde ise 5. madde kapsamındakilerin vergi ödevlerinin ertelenmesi durumuna ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME :
Aktarılan kamu ihale mevzuatına göre, ihale komisyonunca verilen teklifler değerlendirildikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanların tespit edileceği, tekliflerin reddedilmeden önce, teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntıların yazılı olarak isteneceği, teklif sahiplerince yapılacak açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin sunulması gerektiği, analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgelerin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. olduğu, sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabileceği anlaşılmıştır.
Vergi usul mevzuatına bakıldığında ise, vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak hususların mücbir sebep hâlleri olarak belirtildiği, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve bu Tebliğle belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması amacıyla yayımlanan 518 sıra no'lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde belirlenen mükelleflerin 01/04/2020 ila 30/06/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep hâlinde olduğu kabul edilerek vergi ödevlerinin ertelenmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, ihale üzerinde bırakılan davacı şirket tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında T.Ü.197, T.Ü.198, T.Ü.199, T.Ü.200, T.Ü.043 ve T.Ü.030 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak sunulan fiyat teklifleri eki satış tutarı tespit tutanakları 2020 yılı 1. dönemine ilişkin olarak düzenlenmiş, Kurul'un dava konusu kararıyla, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13.11. maddesi uyarınca tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi gerektiği, ihale tarihinin 09/10/2020 tarihi olduğu dikkate alındığında ihalede son geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılının 3. dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise 2020 yılının 2. dönemi olduğu, dolayısıyla 2020/1 dönemine ilişkin sunulan tutanakların mevzuata uygun olarak sunulmadığı sonucuna varılarak, davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.
Bu durumda aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan davacı şirket tarafından söz konusu T.Ü.197, T.Ü.198, T.Ü.199, T.Ü.200, T.Ü.043 ve T.Ü.030 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin olarak fiyat teklifi ile açıklama yapma zorunluluğu bulunmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği'nin 45.1.13. maddesinde sayılan diğer çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları ve stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları ile de açıklama yapılabileceği, fiyat teklifi ile açıklama yapılması durumunda Tebliğ'de belirtilen gerekli hususlara uyulması gerektiği, bu kapsamda fiyat teklifi ile yapılan açıklamada fiyat teklifi eki satış tutarı tespit tutanaklarının Tebliğ'de belirtildiği üzere ihale tarihinden önceki son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi gerektiği, ihale tarihinin 09/10/2020 tarihi olduğu dikkate alındığında ihalede son geçici vergi beyanname döneminin 2020 yılının 3. dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise 2020 yılının 2. dönemi olduğu, davacı şirket tarafından sunulan fiyat teklifleri eki satış tutarı tespit tutanakları 2020 yılı 1. dönemine ilişkin olarak düzenlendiğinden tutanakların mevzuata uygun olarak sunulmadığı görülmektedir.
Öte yandan 518 sıra no'lu Vergi Usul Kanunu Tebliği'yle getirilen mücbir sebep hâllerinin vergi yükümlülüklerine ilişkin olarak getirildiği, fiyat teklifi alınan firmaların mücbir sebep hâlinde olup olmaması durumunun faaliyette bulunabilmeleriyle, dolayısıyla da fiyat teklifi verebilmesiyle ilgisi bulunmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13. maddesindeki "açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir" kuralı uyarınca gerekçesi belirtilmek suretiyle son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgelerle açıklama yapılabileceği, ancak davacı şirket tarafından aşırı düşük teklif açıklaması sunulurken bu yönde bir gerekçe belirtilmek suretiyle bilgi belge sunulmadığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, itirazen şikâyet başvurusunun kabul edilerek ihale üzerinde bırakılan davacı şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerektiği yönünde düzeltici işlem belirlenmesine dair Kurul kararında hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı ile davalı yanında müdahillerin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ...-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. ....-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ....-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Müdahil tarafından yapılan toplam ....-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak müdahile verilmesine,
8. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemleri hâlinde kullanılmayan ....-TL yürütmeyi durdurma harçlarının davalı ile davalı yanında müdahile iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 18/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.