MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ



Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma ve incelemenin hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilere, dava tarihinden en az 15, 20 ve 25 yıl öncesine ait hava fotoğrafları ile aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftaların getirtilerek dosya arasına konulması, ardından taşınmaz başında üç kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisleri bilirkişi heyeti, 3 kişilik ziraat mühendisi ve jeoloji mühendisinden oluşturulacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılması, keşif sırasında dinlenilecek yerel bilirkişiler ve tanıklardan, taşınmazın öncesinin ne olduğu, kadim mera ya da dere yatağı olup olmadığı, taşınmaz üzerinde zilyetliğin bulunup bulunmadığı, varsa hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin hangi tasarruflarla sürdürüldüğü, kimden kime ve nasıl intikal ettiği hususlarının etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılması; hava fotoğraflarının çekildikleri, paftaların ise düzenlendikleri tarihlere göre dava konusu taşınmaz bölümlerinin kültür arazisi niteliğinde bulunup bulunmadığı, önceki niteliğinin ne olduğu, imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, imar-ihyasının tamamlanıp tamamlanmadığı, tamamlanmış ise taşınmazın hangi tarihte tarım arazisi haline gelmiş olduğu konusunda jeodezi ve fotogrametiri mühendisi bilirkişi heyetinden rapor alınması; ziraatçi ve jeolog bilirkişilerden, taşınmazın niteliği, mera ya da dere yatağı niteliğinde olup olmadığı konusunda ayrıntılı rapor alınması; imar ve ihyanın tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar 20 yıllık kazanma süresinin dolup- dolmadığının belirlenmesi, ayrıca ziraat mühendisleri bilirkişi kurulu aracılığıyla taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı incelenerek gerekçeli, denetime açık, karşılaştırmalı rapor istenmesi; keşfe götürülecek bir fotoğrafçı aracılığıyla taşınmaz ve çevresinin yakın plan ve panoramik fotoğrafları çektirilip mahkemece onaylandıktan sonra dosya arasına konulması ve sonucuna göre bir karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 150 ada 14 parsel sayılı taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 22.636,12 metrekare, 150 ada 15 parsel sayılı taşınmazın ise (B) harfi ile gösterilen 9.894,05 metrekare yüzölçümündeki bölümlerinin davalı Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile hüküm yerinde gösterilen payları oranında davacılar adına tesciline karar verilmiş; hüküm davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Bozma ilamına uyulmakla, taraflar yararına usuli müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmesi zorunludur. Hükmüne uyulan bozma ilamında açıkça 3 kişilik jeodezi uzmanından oluşan bilirkişi heyeti marifetiyle çekişmeli taşınmazlar üzerinde var ise imar ve ihya faaliyetlerinin başladığı ve tamamlandığı tarih ile, taşınmazların imar-ihya öncesi ve sonrası niteliklerinin belirlenmesi amacıyla hava fotoğraflarının incelenmesi hususuna değinildiği halde, bilirkişi tarafından taşınmazların ihdasen Hazine adına tapuya tescil edildikleri tarih (2013) göz önüne alındığında imar ve ihyanın tamamlandığı tarihin belirlenmesi hususunda denetime esas teşkil edebilecek tek (1984 uçuş tarihli) hava fotoğrafının incelenmesiyle yetinildiği gibi, hava fotoğrafı incelemesi neticesi sunulan bilirkişi raporu muğlak ve soyut ifadeler içerir şekilde düzenlendiği halde mahkemece bu rapora itibar edilmiş, yine taşınmazların 30-40 yıl öncesinde imar ve ihyasının tamamlanarak tarım arazisi halini aldığı hususunda kanaat belirten, ancak taşınmaz üzerinde imar-ihya faaliyetlerinin ne zaman tamamlandığı, zilyetliğin hangi faaliyetlerle ne zamandan beri sürdürüldüğü hususunda denetime elverişsiz ve bilimsel esaslara uygun olarak düzenlenmemiş ziraat mühendisi bilirkişi kurulu raporu hükme esas alınmış, ayrıca jeolog bilirkişi raporunda açıkça, taşınmazın doğu sınırında yer alan "Çet çayının" aktif olduğu, bahsi geçen çay ile çekişmeli taşınmazın kot farkının bazı bölümlerde oldukça azaldığı, bu nedenle taşkın önlemleri alınması durumunda taşınmazın özel mülkiyete konu olacağı belirtildiği halde bu husus üzerinde durulmamış, taşınmazların hangi bölümlerinin taşkın riski altında olduğu, dereden kazanılan bölümlerinin olup olmadığı belirlenmeksizin eksik araştırma ile hüküm kurulması cihetine gidilmiştir.
Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle buradan elde edilen verilere göre taşınmazların ihdasen tapuya tescil edildikleri tarihten 15-20-25 yıl öncesine (bulunmadığı takdirde bu tarihlere en yakın tarihlere) ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden celp edilerek dosya arasına konulduktan sonra mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi heyeti, 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulu, 3 kişilik jeoloji uzmanı bilirkişi heyeti ve fen bilirkişinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazların geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman ve nasıl kullanılmaya başlandığı, kime ait olduğu, kimden kime nasıl intikal ettiği, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, usulünce imar-ihya edilmiş ise ihyanın ne zaman başlayıp tamamlandığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihten dava tarihine kadar ne şekilde kullanıldığı ve kullanımın 20 yıla ulaşıp ulaşılmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanları arasında oluşabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak yöntemince giderilmeye çalışılmalı; jeolog bilirkişi kurulundan, taşınmazların her ikisinin de sınırlarında aktif dere bulunması nedeniyle, dere yatağından kazanılıp kazanılmadıklarını yahut halen aktif dere yatağında kalıp kalmadıklarını ve zilyetlikle iktisabı mümkün yerlerden olup olmadıklarını açıklayan, önceki jeoloji raporunun değerlendirildiği somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazların toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, bitki örtüsünü, imar-ihyaya konu edilmişlerse imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir, komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerinden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir, önceki tarihli zirai raporların da irdelendiği, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde, çekişmeli taşınmazların sınırlarını ve niteliğini, imar-ihyaları tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerlerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor düzenlemesi istenilmeli; fen bilirkişisine, keşfi takibe ve denetlemeye elverişli, dava konusu taşınmazları komşularıyla birlikte gösterir krokili rapor düzenlettirilmeli ve bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece bu yönler göz ardı edilerek, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.