Danıştay 8. Daire 2016/4317 Esas 2021/5269 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/4317
Karar No : 2021/5269


DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : …Odası
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU :
Davacı tarafından, Elektrik Mühendisleri Odasının …tarih ve …sayılı yazısı ile davacının Elektrik SMM Belgesi talebini reddederek yaptığı idari işlem ve buna dayanak olarak gösterilen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 1. maddesindeki "...elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM`lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları...." ibaresi ve 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacının, Elektrik Mühendisleri Odası Eskişehir Şube Başkanlığına Elektrik SMM belgesi almak için 29.12.2015 tarihli dilekçe ile yaptığı başvurunun …tarih ve …sayılı yazı ile reddedildiği, davacının elektrik mühendisliği diploması edinebilmek için aldığı lisans eğitiminin kendisine kazandırdığı diğer elektrik mühendisliği iş alanlarında çalışma olanağını kısıtladığı, odalara yasa ile verilmiş mühendisin hangi iş alanında çalışacağını düzenlemeye yönelik hiçbir yetki ve görevi bulunmadığı, mühendislerin mesleğini icra edebilmek için, Serbest Müşavir Mühendis (SMM) ve Büro Tescil (BT) belgesi almaya zorunlu kılındığı ve bu belgeyi alamayanların mesleğini yapamadığı, EMO’nun davacının elektrik mühendisliği ile ilgili iş alanlarından sadece asansör konusunda çalışabileceğine, yine bir yönetmelik maddesine dayanarak karar verdiği, davacının mesleki faaliyet alanının yönetmelik ile kısıtlanmasının hukuka aykırı olduğu, EMO nun böyle bir yönetmelik düzenlemesi yapmasının mümkün olmadığı, odaların kanunda olmayan bir alanda herhangi bir gerekçeye dayalı olarak genel düzenleme yapma yetkisi bulunmadığı, Elektrik Mühendisleri Odasının da idari düzenleme yapabilme alanının ilgili kanun olan 6235’in uygulama alanı ile kısıtlı olduğu, 6235 sayılı Kanunun hiçbir maddesinde mesleki faaliyetin denetlenmesine ilişkin hiçbir düzenlemeye rastlanmadığı, odaların, üyelerinin hangi iş alanlarında çalışma yaparak mesleki faaliyette bulunacaklarına ilişkin, yasa ile verilmiş idari düzenleme yapma yetkilerinin bulunmadığı, davacıya ait transcript örneğinden 490 iş alanının en az 200 tanesinde çalışabilmeye alt yapı hazırlayan 36 adet ders alarak diploma almaya hak kazandığı, davacının bu derslerden sadece elektrik makinaları dersi ile ilgili asansör alanında çalışmaya mahkum etmenin EMO nun görev ve yetkisi olmaması gerektiği, Odaların üyesinin hangi iş alanında çalışıp hangi alanda çalışamayacağına karar veremeyeceği, bu tercih yetkisinin Oda üyesinin kendisine ait olduğu, dava konusu düzenlemesinin Anayasanın 48 inci maddesine aykırı olduğu ve iptali gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Elektrik mühendisliği faaliyetlerinin yürütülebilmesi için, EMO SMM Hizmetleri Yönetmeliği ile belirlenmiş ortaklık yapısına uygun mühendislik firmaları/şirketlerinin bulunması zorunluluğu bulunduğu, oysa asansör alanında proje, imalat, montaj, işletme ve bakım, kontrol gibi faaliyetlerin, sektörde mühendislik firmaları/şirketleri eliyle değil, asansör firmaları tarafından yürütüldüğü, asansör firmalarının, bünyelerinde elektrik mühendisi bulundurmak ve asansörlere ilişkin elektrik mühendisliği hizmetlerinin bu mühendisler tarafından görülmesini sağlamak durumunda olduğu, dolayısıyla Serbest Müşavir Mühendis olarak çalışmakta olan mühendislerin yalnızca serbest mühendislik faaliyeti yapmakta, asansör firmalarında çalışan mühendislerin de çalıştıkları firma bünyesindeki hizmet verdiği, serbest mühendislik alanı ile asansör firmalarında yalnızca asansörlere yönelik hizmet üretmek amacıyla kurulmuş firmaların faaliyet alanlarının birbirlerinden farklı özellikler taşıdığı, asansör firmasının aynı zamanda Elektrik SMM Belgesi alma koşulunu sağlayan mühendislik firması olması durumunda firma bünyesinde ortak ya da ücretli bir mühendisin Elektrik SMM Belgesi alarak firmanın diğer elektrik mühendisliği faaliyetlerini yürütmesinin de söz konusu olduğu, bu nedenle asansör firmaları için “Asansör SMM" ve “Asansör Ücretli SMM” olarak iki ayrı belge düzenlendiği, dolayısıyla davacının ortağı olduğu firma bünyesinde Elektrik SMM faaliyetinin yürütülmesinde herhangi bir engel bulunmadığı ve SMM Belgesi düzenlenmesi şartıyla bir ortak ya da ücretli elektrik mühendisinin faaliyet yürütebileceği, Oda’nın asansör alanında çalışmakta olan üyelerinin sicillerinin tutulması, kamu güvenliği açısından önem taşıyan bu alanda mühendislerin görev, yetki ve sorumluluklarının tanımlanması ve mesleki denetimlerinin sağlanması amacıyla anılan Yönetmeliği yayımladığı, kamu tüzel kişiliği bulunan Oda’nın, Anayasanın 124. maddesi düzenlemesi çerçevesinde kendi görev alanına yönelik olarak yönetmelik çıkarmak suretiyle Yasa hükümlerinin gereğini yerine getirdiği, bu amaçla yürürlüğe konulmuş olan Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliğinin 1. maddesinde, asansör alanında görev yapacak mühendislerin görev, yetki ve sorumluluklarının düzenlenmesi amaçlar arasında sayıldığı, üyelerinin sicillerinin tutulması, mesleki faaliyetlerinin denetlenmesi gibi görevleri bulunan Oda’nın, önceden belirlenmiş objektif kurallarla meslek alanını düzenleme altında almasnını yasal yükümlülükleri arasında olduğu, yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı ve Oda’nın görevlerinin bir parçası olarak kamu yararına uygun bir düzenleme olduğu, Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan düzenlemede de, mühendislik firması niteliğinde bulunmayan asansör firmalarının serbest elektrik mühendisliği faaliyetleri yapmalarının engellenmesi ve asansör firmalarında çalışmakta olan mühendislerin can ve mal güvenliği açısından önem taşıyan bir alanda faaliyetlerini yürütmelerinin sağlanarak, imzacılık gibi uygulamalara engel olunması gibi amaçları içerdiği, dava dilekçesinde ileri sürüldüğünün aksine, asansör firmalarının mühendislik firması ve Elektrik SMM Belgesi alma koşullarını taşımaları halinde, bünyelerinde Elektrik SMM bulundurmalarının önünde bir engel de olmadığı, dava konusu işlemde, davacının Asansör SMM belgesi sahibi olarak aynı zamanda kendi adına Elektrik SMM Belgesi de talep ettiği, iki ayrı belgenin niteliği itibariyle bir kişide bırleşemeyeceğine yönelik Yönetmelik düzenlemesi gereği bu istemin reddedildiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …DÜŞÜNCESİ : Davanın kısmen iptal, kısmen reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …DÜŞÜNCESİ : Dava, Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 1.maddesindeki "...elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM`lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları ...." ve 5.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendindeki "Asansör SMM`ler ile asansör ücretli SMM`ler asansör ile ilgisi olmayan diğer mühendislik faaliyetlerinde bulunamaz." düzenlemelerinin iptali istemine ilişkindir.
Kamu idarelerinin, yasalarla tanınan yetki ve görev içerisinde yürüttükleri faaliyetlerini düzenleyen, açıklayan düzenleyici işlemlerinin, üst normlara aykırı olmaması gerektiği "normlar hiyerarşisi" adıyla açıklanan genel hukuk ilkesinin gereği ve sonucudur.
Normlar hiyerarşisinde anayasal ve yasal düzenlemelerden sonra gelen idari düzenlemeler bir yasa hükmüne dayalı hazırlanır ve kanun hükümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu kanun hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. Dolayısıyla, sınırlı, tamamlayıcı ve bağımlı bir düzenleme yetkisine sahip olan idarenin, Anayasa'da öngörülen ayrık durumlar dışında, yasalarla düzenlenmemiş bir alanda düzenleme yapmak suretiyle kural koyması mümkün değildir.
Anayasa'nın 124. maddesinde; "Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabilirler." hükmüne yer verilmiştir.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2/b maddesinde; odaların Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak görev ve yetkisine sahip olduğu hükmü, 19.maddesinde; "odaların, bu kanunun 2 nci maddesinde belirtilen amaç için Birlik Umumi Heyetince kararlaştırılan işlerden yalnız odalarını ilgilendiren kısımlar ile görevli oldukları hükmü, Odalara kayıtlı meslek mensuplarından bu kanuna aykırı hareketleri görülenlerle, meslekle alakalı işlerde gerek kasten ve gerekse ihmal göstermek suretiyle zarara sebebiyet veren veya akdettiği mukavalelere riayet etmiyen veyahut meslek şeref ve haysiyetini muhil durumları tesbit olunanlara kayıtlı bulundukları oda haysiyet Divanınca bu maddede belirtilen cezaların verileceği hükmü öngörülmüştür.
Açıklanan madde hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, mesleki kurallara uyulup uyulmadığını tespit etmesi gereken idarenin denetim görevine sahip olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere ait Elektrik Mühendisleri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 2.maddesinde "Bu Yönetmeliğin amacının; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin projelendirilmesi, imalatı, montajı, montaj sorumluluğu, son kontrolü, ruhsatlandırılması (tescil), işletme ve bakımı, işletme ve bakım sorumluluğu, yenilenmesi, yıllık kontrollerine ilişkin elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM`lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu hükmü öngörülmüştür.
Bu durumda, yukarıda açıklanan yasa hükümleri ile davalı idareye elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması, görev ve yetki sorumlulukları ile denetim yapma yetkisi tanınmış olduğundan, bu çerçevede düzenlenen Yönetmeliğin 1. maddesinde kanuna aykırılık görülmemiştir.
Davaya konu edilen Yönetmeliğin 5.maddesinin 1/c fıkrasının iptali istemine gelince;
"İlkeler" başlıklı maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde; "Asansör SMM`ler ile asansör ücretli SMM`ler asansör ile ilgisi olmayan diğer mühendislik faaliyetlerinde bulunamaz." hükmü öngörülmüştür.
Dört yıllık bir fakülteyi bitiren kişinin diploması sebebiyle belirlenen mesleğini bulabildiği iş imkanına göre icra etme hakkına sahip olması ve eğitimini görmediği teknik bir mesleği yapmaması veya yaptırılmaması esastır.
Yukarıda açıklanan kanun hükmü ile elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanmasında davalı idareye bir yetki verilmiş ise de; verilen bu yetkinin, kişinin gördüğü eğitimle ilgili çalışma alanını daraltacak düzenlemeleri yapmaması esas olup, çalışacağı alanın seçiminin gördüğü eğitim ve bulunan iş imkanı doğrultusunda çalışanın kendisine ait olması gerekmektedir.
Olayda, davalı idarece Asansör SMM'ler ile Asansör ücretli SMM'ler asansör ile ilgisi olmayan diğer mühendislik faaliyetlerinde bulunamaz yolunda yapılan düzenlemenin, kişinin çalışma alanına müdahale olduğu ve iş seçiminin daraltılmasına yol açtığı görüldüğünden, bu haliyle düzenlemenin hukuka aykırı olduğu görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle, Yönetmeliğin 1. maddesinin iptali istemine yönelik davanın reddine, 5.maddesinin 1/c fıkrasının iptaline yönelik davanın kabulü suretiyle bu maddenin 1/c fıkrasının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünüllmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Elektrik Mühendisleri Odasının …tarih ve …sayılı yazısı ile davacının Elektrik SMM Belgesi talebini reddederek yaptığı idari işlem ve buna dayanak olarak gösterilen dava konusu düzenlemelerinin iptali istemine ilişkindir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 124. maddesinde; “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmü yer almaktadır.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Yasası'nın 2. maddesinde; bütün mühendis ve mimarları ihtisas kollarına ayırmak ve her kol için bir oda kurulmasına karar vermek; bu suretle aynı ihtisasa mensup meslek mensuplarını bir Odanın bünyesinde toplamak; merkezde idare heyeti, haysiyet divanı ve murakıplar gibi görevlilere yetecek kadar üyesi bulunmayan Odanın merkezini, Umumi Heyetin belirleyeceği yerde açmak; mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak; meslek ve menfaatleriyle ilgili işlerde resmi makamlarla işbirliği yaparak gerekli yardımlarda ve tekliflerde bulunmak, meslekle ilgili bütün mevzuatı, normları, fenni şartnameleri incelemek ve bunlar hakkındaki görüş ve düşünceleri ilgililere bildirmek Birliğin kuruluş amaçları arasında sayılmıştır.
32. maddesinde; ”Odaların gelirleri:
a) Aza kaydiyeleri;
b) Aza yıllık aidatı;
c) Hizmet karşılığı alınan ücretler;
ç) Vesika ücretleri;
d) Neşriyat hasılatı;
e) Bağış ve yardımlar;
f) Para cezaları;
g) İştiraklerden mütevellit karlar;
h) Mesleki müsabakalarda derece ve mansiyon alanlarla jüriye aza seçilenlerin alacakları paraların yüzde beşleri;
i) Müteferrik gelirler.” hükmü yer almaktadır.
33. maddesinde; "Türkiye'de mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları mesleklerinin icrasını iktiza ettiren işlerle meşgul olabilmeleri ve mesleki tedrisat yapabilmeleri için ihdisasına uygun bir odaya kaydolmak ve azalık vasfını muhafaza etmek mecburiyetindedirler. Kamu Kurumu ve Kuruluşları ile İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarında asli ve sürekli olarak çalışan mühendislik ve mimarlık meslekleri mensuplarının meslek ve ihtisaslarıyla ilgili odaya girmeleri isteklerine bağlıdır. Ancak bunlar görevlerinin gereği olan işleri yaparken, mesleki bakımdan, Odaya kayıtlı meslektaşlarının yetkileriyle haklarına sahip ve onların ödevleriyle yükümlüdürler. Bu konuda Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile ilgili hükümler saklıdır." hükmü yer almaktadır.
39. maddesinde; "Bu Kanun hükümleri müteşebbis heyetlerce ihzar ve Birlik Umumi Heyetince tasvip edilecek bir talimatname ile tatbik olunur." hükmü temel alınarak yürürlüğe konulan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği'nin 7/a maddesi; "Günün gereklerine, koşullarına ve olanaklarına uygun olarak üyelerinin sorunlarını çözmek için çalışmak, mesleğin üye toplum ve ülke yararlarına göre uygulanması ve geliştirilmesi için gerekli çabaları göstermek, diğer meslek Odaları, üyeleri ve halkla ilişkilerinde dürüstlüğü ve ahlakı korumak, uzmanlık alanında ülke çıkarlarına uygun politikalar üreterek bunları savunmak, kamuoyu oluşturmak, ilgilileri uyarmak,"
7/d maddesi; “Üyelerin hak ve yetkilerini korumak, üyeler arası dayanışmayı sağlamak, haksız rekabeti önlemek için gerekli gördüğü tüm girişim ve etkinliklerde bulunmak,”
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin
1. maddesi; “Bu Yönetmeliğin amacı; insanların, insan ve yüklerin veya sadece yüklerin taşınmasında kullanılan asansörlerin projelendirilmesi, imalatı, montajı, montaj sorumluluğu, son kontrolü, ruhsatlandırılması (tescil), işletme ve bakımı, işletme ve bakım sorumluluğu, yenilenmesi, yıllık kontrollerine ilişkin elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM’lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlenmektir.”
5.maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi; “Asansör SMM’ler ile asansör ücretli SMM’ler asansör ile ilgisi olmayan diğer mühendislik faaliyetlerinde bulunamaz.” düzenlemesi yer almaktadır.

Dava Konusu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 1. maddesindeki "...elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM`lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları ...." ibaresi yönünden iptali isteminin incelenmesi;
Dava konusu düzenlemenin incelenmesinden söz konusu hükmün mesleki hizmetlerin tanımlanması ve denetlenmesine ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Anayasa ve Yasa kuralları uyarınca meslek odalarının; gerek üyelerinin gerekse de soyut olarak mesleğin onurunu ve mesleki disiplini korumak, mesleğin gelişimini sağlamak, mesleğin icrasında uyulacak ilke ve kuralları saptamak hususlarında görev ve yetki sahibi olduğu tartışmasızdır.
6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2. maddesinin (b) fıkrası uyarınca, meslek odaları, meslek mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin yerel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bir takım kurallar koyabilir.
Elektrik mühendisi unvan ve yetkisi ile mesleki faaliyette bulunulurken, mesleki davranış ilkelerine ve meslek etiğine uygun sürecin işletilmesi, kurumsal işleyişin ve bütünselliğin sağlanması gerekliliği nedeniyle Elektrik Mühendisleri Odası'nın, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olmasından kaynaklanan mesleki faaliyetin içeriğine ilişkin olmamak koşulu ile üyeleri üzerinde mesleki denetim görev ve yetkisinin bulunduğu kuşkusuzdur. Ancak, meslek odasınca meslek mensuplarına yönelik mesleki denetim yetkisinin sınırlarının belirlenmesi gerekmektedir. Oda tarafından yapılacak denetimin meslek mensubunun sunduğu hizmetin içeriğinin denetlenmesi yahut meslek mensubunun yeterliliğinin denetlenmesi niteliğinde olmaması, meslek mensubunca bulundurulması gerekli bazı belge ve bilgilerin bulundurulup bulundurulmadığı, meslek mensubunun Oda üyelik kaydının bulunup bulunmadığı, kısıtlılığının olup olmadığı, bürosunun tescilini yaptırıp yaptırmadığı gibi mesleki disiplini sağlamaya yönelik şekli bir denetim niteliğinde olması gerekmektedir. Bu bağlamda, meslek odasının üyeleri üzerinde sahip olduğu mesleki denetim görev ve yetkisi mesleki disiplini sağlamaya yönelik olduğundan, serbest meslek faaliyetinin özünü zedeleyecek vize veya onay niteliği taşımaması gerekmektedir.
Belirtilen açıklamalar kapsamında, odaların şekli anlamda mesleki denetim yetkisi bulunduğu ve bu denetim yetkisi kapsamında 6235 sayılı Yasa'nın yukarıda belirtilen 32. maddesinin (c) bendi göz önüne alındığında, gelir elde edebileceği hususunda kuşku bulunmamaktadır.
Bu durumda, yukarıda açıklanan yasa hükümleri ile davalı idareye elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması, görev ve yetki sorumlulukları ile denetim yapma yetkisi tanınmış olduğundan, bu çerçevede düzenlenen Yönetmeliğin 1. maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Dava Konusu Elektrik Mühendisleri Odasının …tarih ve …sayılı işlemi ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine ilişkin kısmı yönünden;
Normlar hiyerarşisi olarak bilinen temel hukuk ilkesine göre, normlar arasında altlık ve üstlük ilişkisi söz konusu olmakta ve her norm geçerliliğini bir üst hukuk normundan almaktadır. Başka bir anlatımla normlar hiyerarşisi, her türlü normun hiyerarşik olarak bir sıra dahilinde sıralanması, birbirine bağlı olması ve üst normla getirilen hukuksal sınırın içinde kalması zorunlu olup, bunun doğal sonucu olarak, hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan bir normun, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler içeremeyeceği, bir başka deyişle alt norm niteliğindeki düzenleyici işlemlerin, bir hakkın kullanımını üst normda öngörülmeyen bir şekilde daraltamayacağı veya kısıtlayamayacağı; dolayısıyla, düzenleyici bir işlemin kendinden önce gelen Kanun veya diğer normlarda yer alan hükümlere aykırı düzenlemeler getiremeyeceği kabul edilmektedir.
Anayasa'nın 124. maddesinde, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve kanunlara aykırı olmamak kaydıyla yönetmelikler çıkartılabileceği öngörülmektedir. Bahse konu Anayasal hüküm, idareye türev düzenleme ihdas etme yetkisi vermektedir. Esasında bu yetki, genel ve soyut nitelikte hükümler ihtiva eden kanunların detaylandırılması amacını taşımaktadır. Bu çerçevede, kanunda öngörülmeyen bazı hususların yine kanuna aykırı olmamak kaydıyla yönetmeliklerde düzenlenmesi mümkün olabilmektedir. Bu kapsamda idarenin düzenleme yetkisinin, yasalarla getirilen hükümleri aşacak bir şekilde kullanılamayacağı da İdare Hukuku'nun en temel ilkelerindendir.
Dört yıllık bir fakülteyi bitiren kişinin diploması sebebiyle belirlenen mesleğini bulabildiği iş imkanına göre icra etme hakkına sahip olması ve eğitimini görmediği teknik bir mesleği yapmaması veya yaptırılmaması esastır.
Yukarıda açıklanan kanun hükmü ile elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanmasında davalı idareye bir yetki verilmiş ise de; verilen bu yetkinin, kişinin gördüğü eğitimle ilgili çalışma alanını daraltacak düzenlemeleri yapmaması esas olup, çalışacağı alanın seçiminin gördüğü eğitim ve bulunan iş imkanı doğrultusunda çalışanın kendisine ait olması gerekmektedir.
Olayda, davalı idarece Asansör SMM'ler ile Asansör ücretli SMM'ler asansör ile ilgisi olmayan diğer mühendislik faaliyetlerinde bulunamaz yolunda yapılan düzenlemenin, kişinin çalışma alanına müdahale olduğu ve iş seçiminin daraltılmasına yol açtığı görüldüğünden, bu haliyle düzenlemenin ve bu düzenlemeye dayalı olarak tesis edilen idari işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava Konusu Elektrik Mühendisleri Odasının …tarih ve …sayılı işlemi ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin oyçokluğu ile İPTALİNE,
2. Dava Konusu Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Elektrik Mühendisleri Odası Asansörlere Ait Elektrik Mühendisliği Hizmetleri Yönetmeliği'nin 1. maddesindeki "...elektrik mühendisliği hizmetlerinin tanımlanması ve bu hizmetleri yürütecek EM`lerin görev, yetki ve sorumlulukları ile bu hizmetlerin EMO tarafından denetlenmesine ilişkin usul ve esasları...." ibaresi yönünden oybirliği ile davanın REDDİNE,
3. Dava kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlanması nedeniyle ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam 180,00 TL yargılama giderinin yarısı olan …TL'lik kısmının davacı üzerinde bırakılmasına, yargılama giderinin diğer yarısı olan …TL tutarın davalı idareden alınarak davacıya verilmesine
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine ve yine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
11/11/2021 tarihinde karar verildi.


KARŞI OY:

(X) 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun 2. maddesinin (b) bendinde, mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak, davalı Birliğin kuruluş amaçları arasında sayılmıştır. Bu düzenleme kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarını düzenleyen Anayasa'nın 135. maddesine paralel bir düzenlemedir.
Kamu tüzel kişiliği bulunan Oda’nın, Anayasanın 124. maddesi düzenlemesi çerçevesinde kendi görev alanına yönelik olarak yönetmelik çıkarmak suretiyle Yasa hükümlerinin gereğini yerine getirdiği, üyelerinin sicillerinin tutulması, mesleki faaliyetlerinin denetlenmesi gibi görevleri bulunan Oda’nın, önceden belirlenmiş objektif kurallarla meslek alanını düzenleme altına almasının yasal yükümlülükleri arasında olduğu anlaşılmaktadır.
Davalı idare tarafından, Yönetmeliğin 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan düzenleme ile mühendislik firması niteliğinde bulunmayan asansör firmalarının serbest elektrik mühendisliği faaliyetleri yapmalarının engellenmesi ve asansör firmalarında çalışmakta olan mühendislerin can ve mal güvenliği açısından önem taşıyan bir alanda faaliyetlerini yürütmelerinin sağlanarak, imzacılık gibi uygulamalara engel olunmasının amaçlandığı, davacının Asansör SMM belgesi sahibi olarak aynı zamanda kendi adına Elektrik SMM Belgesi de talep ettiği, iki ayrı belgenin niteliği itibariyle bir kişide birleşemeyeceğine yönelik Yönetmelik düzenlemesi gereği bu istemin reddedildiği ileri sürülmüştür.
Sonuç itibarıyla davalı Birliğin dava konusu düzenlemeyi yapmada yetkisi bulunduğu, yapılan düzenlemede kamu yararı bulunduğundan davanın reddi gerektiği görüşüyle iptale ilişkin kısma yönelik çoğunluk kararına katılmıyoruz.