MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki vasiyetnamenin açılması davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, vasiyetnamenin açılmasına yönelik olarak verilen hükmün, mirasçılar ..., ..., ...., ..., ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davada; ...’ya ait .... Noterliğince düzenlenen 05//06/1998 Tarihli 07197 Yevmiye Nolu Vasiyetname açılıp okunması istenmiştir.
Mahkemece; davanın kabulü ile vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespitine karar verilmiş, hüküm mirasçılardan ..., ...., ..., ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, vasiyetnamenin açılması istemine ilişkindir.
1- Mahkeme hükmü mirasçılardan ...’ya 07.05.2018, ...’ye 14.05.2018, ....’a 07.05.2018, ...’ye 09.05.2018, ...’ya 04.05.2018, ...’e 03.05.2018, ...’e 09.05.2018, ...’e 09.05.2018, ....’ye 07.05.2018, ...’e 07.05.2018, ...’e 04.05.2018, ...’e 04.05.2018 tarihinde tebliğ edilmiş, temyiz dilekçesi ise HUMK’nun 437. maddesinde öngörülen sekiz günlük yasal süre geçirildikten sonra ortak olarak vekilleri tarafından 16.05.2018 tarihinde verilmiştir. Süresinden sonra yapılan temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 01.06.1990 gün ve 1989/3 Esas 1990/4 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararı uyarınca Yargıtay"ca da temyiz isteminin reddine karar verilebilir. Yukarıda açıklanan nedenlerle, mirasçılardan ...,...., ..., ..., ... tarafından yapılan temyiz isteminin süre yönünden REDDİNE,

2- Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın, tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri Sulh Hakimi tarafından açılır. Vasiyetname açılırken bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer, açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır ve okunur. (TMK.md.596) Vasiyetnamenin açılışını müteakip mirasta hak sahiplerinin her birine, vasiyetnamenin kendilerine ilişkin kısımlarının onaylı bir örneği tebliğ olunur. (TMK.md.597) Lehlerine karşılıksız kazandırma yapılan kimselerin ve mirasçıların adresleri belli değilse kendilerine vasiyet ilanen tebliğ edilir.(TMK.md.597/2) Sulh Hakimi, vasiyetnamenin kendisine teslimini müteakip gerekli koruma önlemlerini alır, olanak varsa ilgilileri dinleyerek yasal mirasçılara terekenin geçici olarak teslimine yahut resmen yönetilmesine karar verir. ( TMK. md. 595/3)
Vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespit edilmesinin amacı, mirasçıları ve lehine kazandırma yapılan kişileri bilgilendirme ve yasal haklarını kullanmayı temine yönelik bir işlemdir.
Bu nedenle, Sulh Hakiminin görevi, TMK."nın 596 ve Tüzüğün 36/2.maddesine uygun olarak vasiyetnameyi açıp, lehine kazandırma yapılan kişi ile yasal mirasçılarına vasiyetnamenin onaylı bir örneğini tebliğ ederek, vasiyetnamenin açılması sırasında hazır bulunmak üzere çağrılmasını sağlamaktır.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 27. maddesinde "hukuki dinlenilme hakkı" düzenlenmiştir. Buna göre davanın taraflarının yargılama ile ilgili bilgi sahibi olma, açıklama ve ispat hakkı bulunmaktadır. Maddenin gerekçesinde açıklandığı üzere bu hak Anayasanın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. İddia ve savunma hakkı olarak da bilinen bu hak, tarafların yargılama konusunda tam bilgi sahibi olmalarını, açıklama ve ispat hakkını tam ve eşit olarak kullanabilmelerini, yargı organlarının da bu açıklamaları dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermelerini zorunlu kılmaktadır. Hakim tarafları dinlemeden veya açıklama ve ispat hakkını kullanmaları için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremez. (YHGK."nun 2009/52 Esas, 2009/105 Karar sayılı kararı)
Taraf teşkili dava şartı olup, davanın her aşamasında mahkemece kendiliğinden dikkate alınması gerekmektedir. Mahkemenin, dava dilekçesini ve duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun amir hükmü gereğidir. Ayrıca taraf teşkili sadece davanın açılması aşamasında değil, yargılamanın diğer aşamalarında da göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; mahkemece, vasiyetnamenin açılmasına karar verilmiş ise de dava dosyası incelendiğinde karar tarihinde murisin mirasçılarının...., vasiyet lehdarının ise aynı zamanda yasal mirasçı olan ... olduğu, mirasçılara vasiyetnamenin onaylı örneğini içerir şekilde tebligat çıkartılıp tebliğ edildiğine dair dosyada evrak bulunmadığı mirasçılara yönelik sadece kolluk araştırması yapıldığı ve tutulan tutanaktan sadece bir kısım mirasçının hazır edildiği anlaşılmış ise de duruşma zabıtları incelendiğinde mirasçılardan sadece ...’nın hazır olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla ... dışında diğer mirasçılara tebligat yapılmadan ve taraf teşkili sağlanmadan vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespitine yönelik karar verildiği anlaşılmıştır.

Hal böyle olunca; mahkemece, yukarıda belirtilen yasa maddeleri dikkate alınarak, davalı tüm yasal mirasçılara ve vasiyet lehtarına vasiyetname ekli duruşma gününü bildirir tebligat yapılmak suretiyle taraf teşkili sağlandıktan sonra, yapılacak yargılama neticesinde karar verilmesi gerekirken, taraf teşkili sağlanmadan yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle süresinde olmayan temyiz itirazları yönünden reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 09.04.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.