MAHKEMESİ : ...... Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

K A R A R

A)Davacı İstemi:
Dava, ...... başlangıcının 05/09/1985 tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı...... Kurumu vekili özetle;davacı adına çalışmaların bildirilmediğini, hak düşümü süresinin dolduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
ilk Derece Mahkemesince ; “ Bu doğrultuda toplanan deliller, sunulan bilgi ve belgeler, dinlenen tanık beyanları birlikte değerlendirildiğinde ,davacının davalı işyerinde 05/09/1985 tarihinde kendi talebi başlangıç tarihinin bu tarih olduğu yönünde olmakla yeterli delil bulunmadığından 1 yıllık çalışması kabul edilmemekle birlikte 05/09/1985 tarihinde 1 gün süre ile ......lı olarak çalıştığının tespitine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur ” gerekçeleriyle “ Davacının davasının KABULÜ ile; Davacının ...... başlangıcının 05/09/1985 olduğunun tespiti ile davalı iş yerinde 1 gün süre ile ......lı olarak çalıştığının tespitine, “ karar verilmiştir.
......... Başvurusu;
Davalı...... Kurumu vekili; ...... dönemde davacı adına verilen işe giriş bildirgesinin bulunmadığı, ......sız çalışıldığı iddia edilen sürelere ait işverenin imzasını taşıyan tediye makbuzu ve bordrosunun da bulunmadığı, hak düşürücü sürenin geçtiği, gerekçeleri ve resen tespit edilecek gerekçelerle davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
D)......... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
......... Mahkemesince “Tüm dosya kapsamından ve özellikle, davalı işyerinin ...... döneme ilişkin dönem bordrolarının bulunmaması, tanıkların ...... cetvellerinden ...... dönemden önceki dönem olan 1985/2 ve sonraki dönem olan 1986/1. dönemde davalı işyerinden tanıklar adına bildirilen çalışmaların olması, davacının; davalı işyerindeki çalışmalarının 01/01/1986 tarihinden itibaren başlatılması karşısında, ...... dönem olan 1985/3 dönemde davalı işyerinin kayıtlarında bir karışıklık olduğu, aradan geçen süre ve davalı işyerinin kapasitesi dikkate alındığında bordro tanıklarının davacıyı hatırlamamasının hayatın olağan akışına uygun bulunduğu, ...... döneme ilişkin bordroların bulunamaması fakat davacının devam eden dönemin hemen başından itibaren çalışmalarının bildirilmesi ve işe giriş bildirgesinin süresinde verilmesi dikkate alındığında, davacının hüküm altına alınan şekilde 1 günlük çalışmasının olduğu anlaşılmıştır. ”gerekçesiyle “Feri müdahil vekilinin ......... başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “Hakdüşürücü süre geçmiştir. Bordrolarda davacının adına rastlanmamıştır. ” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " ......, ...... ve ...... ......larının uygulanmasında nazara alınacak ......lılık süresinin başlangıcı, ......lının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin ......lı sayılabilmesi için ......lı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen ......lının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık ...... gün bilgileri ile ...... ...... İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. ......lılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı ......lılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, ......lılığın başlangıcına yönelik her dava ......lılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle ...... aylığının kabulü için öngörülen ......lılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek ......lılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak ......lılık başlangıcının ......lıya sağlayacağı ......lılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 07/02/1967 doğumlu,davacının bildirgedeki işe giriş tarihi olan 05.09.1985 tarihinde 18 yaşında olduğu, 05.09.1985 tarihli işe giriş bildirgesinin ............ adresindeki ......... sicil numaralı,...... A.Ş ünvanlı ...... Diltemiz’e ait işyerinden 24/09/1985 tarihinde 167110 varide sayısı ile Kuruma verildiği, davacının 1986/1, 2 ve 3. dönem çalışmalarının ...... sicil numaralı ...... Atak’ın ...... cetvelinde görüldüğü, davacının düzeltilen ...... cetvelinde davalı işyerinde geçen çalışmalarının 1986/1. dönemden itibaren görüldüğü, ancak çalışmaların başlangıç tarihinin gösterilmediği, 1985/2-3. dönem bordrosu verilmediği, davacının ...... cetvelinde; aynı işyerinde 1986/1.dönem, 1986/2.dönem ve 1986/3.dönem 239 gün çalışması olduğu,dinlenen tanıklardan, ..., ..., ...’nın ...... cetvellerinde davalı işyerinden 1985/2. dönemde bildirilen çalışmaları olduğu ve davacıyı hatırlamadıklarını söyledikleri, 1985/3. dönemden bildirilen çalışmaların olmadığı, akabinde 1986/1. dönemde çalışmaların bildirildiği, buna rağmen davalı işyerinin 1985/2 ve 3. dönem bordrolarının olmadığının bildirildiği, ......... sicil numaralı...... A.Ş ünvanlı ...... Diltemiz’e ait işyerinin 15/01/1985 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alınmış olduğu, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, somut olayda fiili çalışma olgusunun yöntemince kanıtlanmış olup olmadığı, mahkemece bu yönde yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Yapılacak iş; davacının çalıştığını iddia ettiği ......... sicil numaralı işyerine ait 1985/3. dönem bordrosunun verilip verilmediğini tekrar Kurumdan sormak, Yoksa, 1985/1-2. dönem bordrolarında ismi bulunan yeterli sayıda başka bordro tanığının beyanına başvurmak, işe giriş bildirgesinin aslını getirtip, bildirgedeki imzanın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit etmek, davacının ...... sicil numarasının o yılın serilerinden olup olmadığını Kurumdan sormak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin ......... başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, ......... başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan ......... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)Sonuç:
Temyiz olunan ......... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de ......... Mahkemesine gönderilmesine, 05/04/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.