MAHKEMESİ : ............... Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

K A R A R

A)Davacı İstemi:
Dava, 01/01/1991 yılında ............"a ait...... ...... unvanlı işyerinde 1 gün çalıştığının tespitine karar verilmesi istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ... vekili özetle; ...... kayıtlarının incelenmesinden, davacının ...... sigorta ......... numarası ile ............"a ait işyerinden verilmiş ilk işe giriş bildirgesi ile 01.01.1991 tarihinde tescilinin yapıldığını, 1991/1. dönem bordrosunda davacının ismi olmadığından yapılacak işlem olmadığını, ayrıca işe giriş bildirgesinde yazılı olan işyeri ......... numarasının, ...... İşin"e ait; 920 Sk., No:22/207, ...... adresinde faaliyet gösteren kundura imalatı ve ticareti mahiyetli işyeri olduğunu, bu işyerinden verilen 1991/1 dönem bordrosunda sadece ............"un çalıştığının bildirildiğini, işvrenin davaya dahil edilmesi gerektiğini, hak düşürücü sürenin dolduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C)...... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
...... Mahkemesince ; “Dinlenen tanık anlatımları, dosyaya getirtilen ...... kayıtları, aksine delil bulunmayan işe giriş bildirgesi, davacının ......sının talep ettiği dönem serilerinden oluşu, iddia edilen tarihte iş yerinin yasa kapsamında ve faal oluşu ile davacının iddia ettiği dönemde...... ...... ait işine ait tescil ve diğer bilgilerin dosyadaki delillerle örtüşmesi hususları birlikte değerlendirilerek davacının yerinde görülen davasının kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur. ” gerekçesiyle “ Davanın KABULÜ ile; Davacının, ............’a ait ......... ......... numarası ile tescilli işyerinde 01/01/1991 tarihinde 1 gün çalıştığı ve bu tarihin tüm sigorta kolları yönünden davacının sigortalılık başlangıç tarihi olduğunun tespitine, ” karar verilmiştir.
...... Başvurusu;
Davalı ... vekili; işverene husumet yöneltilmeden hüküm tesis edildiğini, çalışma iddiasının hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde ispatlanamadığını beyanla yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
D)...... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
...... Mahkemesince “ işveren ............ tarafından verilen 01.01.1991 tarihli işe giriş bildirgesinin, yasal hak düşürücü süre içerisinde 25.01.1991 tarihinde ...... evrak kayıt nosu ile ......a verildiği, içeriğindeki kimlik bilgilerinin davacının kimlik bilgileri ile uyuştuğu, ancak işyeri ......... numarasının ......... yerine ...... olarak yazıldığı, bu işyeri ......... numarasının ise ...... İşin"e ait olduğu, dosya içeriğinde mevcut 22.05.1991 tarihli vizite kağıdında, işvrenin ............, adresinin 1308 Sk. No:44/C, ...... olarak yazılı olduğu ve yine davacı ..."in 01.01.1991 tarihinde işe girdiğinin yazılı olduğu, davacının 09.12.2014 tarihinde ......a müracaatı üzerine, ...... tarafından ............ ünvanlı işveren tarafından 01.01.1991 tarihli işe giriş bildirgesinin verilmesine karşın dört aylık dönem bordrosunun verilmemiş olması nedeniyle yapılacak işlem bulunmadığının belirtildiği, dosya içeriğinde dinlenen davacı tanıklarının ve ...... tanıklarının beyanlarına göre, dava dışı işveren ............"un ......... ederek sattığı, "...... ......" olarak tanındığı, kot pantolon dikimi yaptığı bir konfeksiyon atölyesinin ve ürettiği kotları parekende olarak sattığı bir mağazasının bulunduğu, davacının dosya içeriğine sunulan fotoğraflardan da anlaşıldığı üzere ağırlıklı olarak mağazada tezgahtar olarak çalıştığı anlaşılmakla, işyerinin, uyuşmazlık konusu tarihi kapsar biçimde 506 sayılı Kanun kapsamında faaliyetinin bulunması, yasal yönteme uygun olarak gerçekleştirilen bildirgeye dayalı tescilin ......ca çekişmesiz sürdürülmüş olması, bildirgenin düzenlendiği tarihten itibaren süregelen dönemde prim ödemesi gerçekleştirmeyen işveren hakkında, sigortalıların sosyal güvenlik haklarını koruma anayasal yükümlülüğü altındaki ...... tarafından herhangi bir işlem yapılmamış olmasının sigortalı aleyhine sonuç doğuramayacağına ilişkin hukuksal gerçeklik, ayrıca bilgi ve görgülerine başvurulan tanıkların da iddiayı doğrulayan aydınlatıcı ve net anlatımları karşısında, taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu tarihte hizmet akdine tabi 1 günlük çalışma olgusunun varlığı belirgin bulunmakla, anılan tarihin sigortalılık başlangıcı olduğuna yönelik mahkeme kararı yerindedir. ” gerekçeleriyle “...... 1. İş Mahkemesi"nin 14.12.2016 tarih, 2015/583 Esas ve 2016/316 Karar sayılı sayılı kararına yönelik davalı SGK Başkanlığı vekilinin ...... başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan REDDİNE, , ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı ...... vekili “ Eksik incelemeyle karar verilmiştir. ” gerekçesiyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi ......a verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde ......a verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, ...... düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 22/01/1967 doğumlu davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 01/01/1991 tarihinde 24 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin İnönü Cad. No:52/9 ...... adresindeki, ...... ......... numaralı işveren ............"a ait iş yerinden 25/01/1991 tarihinde ...... varide sayısı ile ......a verildiği, sigorta ......... numarasının 1991 yılında verilen serilerden olduğu, işe giriş bildirgesinde adı geçen iş yeri ......... numarasına ait ( ......) iş yerinin ...... İşin"e ait kundura imali iş yeri olup dava ile bir ilgisinin tespit edilemediği, ............"a ait işyeri ......... numarasının ......... olduğu, bir rakamın hatalı olarak yazıldığı, ......... ......... numaralı ............"a ait işyerinin 15/01/1989-31/01/2000 tarihleri arası dönemde 506 sayılı Yasa kapsamında olduğu, 22.05.1991 tarihli vizite kağıdında, işverenin ............, adresinin 1308 Sk. No:44/C, ...... olarak yazılı olduğu ve yine davacı ..."in 01.01.1991 tarihinde işe girdiğinin yazılı olduğu, bildirgedeki adresin işverenin satış mağazasına ait olduğu, işyerinden 1990/1-2-3 ve1991/1-2. dönem bordrosu verilmediği, 1991/3. dönemde tek kişinin, ............’un ismi olduğu ve dinlenmediği, komşu işyeri tanıklarının sigorta kayıtlarının getirtilmediği, davacının hizmet cetvelinde 01/10/1996 tarihinde 4/a çalışmasının başladığı, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
...... olayda uyuşmazlık, fiili çalışma olgusunun yöntemince kanıtlanmış olup olmadığı, mahkemece bu yönde yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Bu durumda Mahkemece yapılacak iş; fotokopisi bulunan işe giriş bildirgesinin aslını ......dan getirterek, imzanın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit ettirmek, 1991/3. dönemde ismi bulunan ............’un tanık olarak beyanına başvurmak, komşu işyeri tanıklarının kayıtlarını SGK’dan getirtmek, beyanlarını teyit etmek, tanık olarak dinlenen ve işyerinde çalışmasına rastlanmayan davacının eşi......... Yücel’in işyerinde tanışıp evlendiklerine dair beyanı nedeniyle davacının ...... kayıt örneğini getirtip, ...... tarihini sorgulamak, çalışma olgusunu ...... ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe ...... düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... vekilinin ...... başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, ...... başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılarak, ...... mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)SONUÇ:
Temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ...... mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ...... mahkemesine, kararın bir örneğinin de ...... Mahkemesine gönderilmesine, 05/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.