Danıştay 10. Daire 2016/1299 Esas 2021/5388 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/1299
Karar No : 2021/5388

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...

DAVALILAR : 1- ...Bakanlığı / ...
VEKİLİ : Av. ...

2- ... İktisadi İşletmesi
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN_KONUSU :
Davacıya ait "..." isimli Arap Tayı'nın Hatay Koşusu'na kaydının yapılmamasına ilişkin Türkiye Jokey Kulübü Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan Yüksek Komiserler Kurulu'nun "2016 Yılı At Yarışları Genel Hükümleri"nin 'Kısaltmalar ve Tanımlar' başlıklı 3. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
1-Davalı idare tarafından tesis edilen 2016 yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin 3. maddesinin (b) bendinde yer alan düzenleme ile özel harada yetiştirilen atların yarışlara girmesinin haksız olarak engellendiği, düzenlemenin eşitlik ilkesine aykırı olduğu,
2-Bu işleme dayanılarak tesis edilen Türkiye Jokey Kulübü Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işlemi nedeniyle sahibi olduğu "..." isimli Arap atının Hatay Yarışına katılamadığı, oysa "..." isimli atın devlet harası yetiştirme atın soyundan geldiği, annesinin ..., onun annesinin de ... olduğu, gerekli şartları taşımasına rağmen yarış kaydının yapılmamasının maddi yönden zarara ve prestij kaybına neden olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMASI :
1-Safkan Arap atlarına mahsus ırk vasıflarını muhafaza etmenin 5996 sayılı Kanunla verilmiş bir görev olduğu, WAHO dahil hiçbir kurumun yarış programlarının belirlenmesi ve şartlara müdahale yetkisinin bulunmadığı, devlet haralarında yapılan yetiştiriciliğin temelinin ıslah yoluyla safkan Arap atı yetiştiriciliği olduğu, bu bağlamda devlet haralarında at yetiştirilmesi çabalarının sonucunun saptanmasının da önem taşıdığı, bu amaçtan hareketle devlet haralarında yetişen atlara has yarışlar düzenlenmesi ve katılma bakımından sınırlama getirilmesinin doğal olduğu,
2- Davacının "..." isimli atının annesi ...'nün devlet harası yetiştirmesi olmadığı, babası ...'in ithal at olup, devlet harası yetiştirmesi olmasına karşın, davacının atının anası ve babası Devlet harası yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlardan olmadığı, ...-... orijinli kısrağın, ithal edilen bir kısrak olmadığı, At Yarışları Genel Hükümlerinin 3. maddesinin (b) bendinde yer verilen nitelikleri taşımadığı, bu nedenle yarış başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava; davacıya ait "..." isimli Arap Tayı'nın, Hatay Koşusu'na kaydının yapılmamasına ilişkin Türkiye Jokey Kulübü Genel Müdürlüğü'nün 22/01/2016 tarih ve 138 sayılı işlemi ile bu işleme dayanak olan Yüksek Komiserler Kurulu'nun "2016 Yılı At Yarışları Genel Hükümleri"nin 'Kısaltmalar ve Tanımlar' başlıklı 3. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanun'un 8. maddesinde, "Yarışların şartlarına, tertip, icra ve inzıbatına, hipodrom veya yarış yerlerinin tanzim ve idaresine, yarış programları, ikramiyeler ve müşterek bahislere müteallik teknik, idari ve mali inzibati hususlar, Yüksek Komiserler Heyetinin teşekkül sureti, vazife ve salahiyetleri inzibatı cezaların hangi hallerde hangi merciler tarafından verileceği, yarışların ve salahiyet verilmiş dernek ve belediye ve özel idarelerin murakabe ve teftiş tarzı ve doping muayenelerine ait usuller bu kanun ve beynelmilel yarış nizamlarına ve memleket ihtiyaçları ve işin icaplarına göre Tarım Vekaletince hazırlanıp İcra Vekilleri Heyetince tasdik edilecek nizamnamelerde belirtilir" hükmüne yer verilmiştir.
At Yarışları Tüzüğü'nün 36. maddesinin 1. fıkrasında, ''Safkan atlara mahsus koşulara, koşunun şartlarında ve yıllık yarış programları genel hükümlerinde aksi belirtilmedikçe aşağıdaki ırklara mensup ve Türkiye At Soy Kütüğüne kayıtlı atlar katılır. Aşım yaptırılmak üzere yurt dışına giden kısraklardan doğan taylar Türkiye'de doğmuş sayılır.'' kuralı yer almış, "B" bendinde de Safkan Arap Atları
l) Türkiye'de doğmuş Safkan Arap Atları,
II) Doğduğu yıl içinde yabancı ülkelerden getirilen safkan Arap atları,
III) Yabancı ülkelerden getirilen safkan Arap atları
olarak gruplandırılmıştır.
Anılan Tüzüğün 39. maddesinde de, "Safkan Arap atı yarışlarına koşunun şartlarında ve yıllık yarış programları genel hükümlerinde aksi belirtilmedikçe 36. maddenin "B" bendinde belirtilen bütün atlar katılır.Ancak, Cumhuriyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi,Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı koşularına sadece Türkiye'de doğmuş safkan Arap atları katılır.'' kuralı getirilmiştir.
Görüldüğü gibi, Tüzükle yapılan düzenleme doğrultusunda, Türkiye' de doğan, doğduğu yıl içinde yabancı ülkelerden getirilen ve yabancı ülkelerden getirilen safkan Arap atları yarış otoritesi olan Tarım ve köyişleri Bakanlığınca aksine kural konulmadıkça koşulara katılabilecektir.
Dava konusu düzenleme ise, a)"DH" Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları, b)"DHÖ" Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları, anası ve babası Devlet Harası yetiştirmesi olup, 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları,ifade edeceğini hükme bağlamıştır.
Dosyanın incelenmesinden; davacının özel yetiştirdiği atların, "DH"tanımının kapsamında yer almadığından, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğünün ithal ettiği atlar ve bu atlardan doğan atlarla aynı koşulara katılamadığından bahisle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü için, yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri ile yarış koşullarını belirleme konusunda davalı idareye tanınan düzenleme yetkisinin hukuka uygun kullanılıp kullanılmadığının irdelenmesi gerekmektedir.
6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna göre devlet haralarında yapılan yetiştiriciliğin temelinin ıslahı yoluyla safkan arap atı yetiştiriciliğini bir sistem içinde yapmak olduğu, Devlet Haralarında yetiştirilen atların sürat, mukavemet, cesaret, sağlık durumlarını ve verim kontrollerinin de yarış sahalarında yapıldığı dikkate alındığında, bazı koşuların yalnız (DH) damgalı atlar arasında düzenlenmesinde yasal isabetsizlik bulunmamaktadır.
Öte yandan, ülkemizde düzenlenen at yarışlarının at yetiştiriciliğini özendirmesi dışında başka amaçları da bulunmakta, bunlardan birtanesi de Devlet Haralarında at yetiştirilmesi çabalarının sonucu saptamaktır. Böyle bir amaçtan hareket edildiğinde bu tür haralarda yetişen atlara yönelik olarak, yarış programında yer alan "DH" ve "DHÖ" tanımlaması kapsamında bir kısım yarışların düzenlenmesi tabiidir.
Yarışların, verim kontrolüne esas teşkil etmesi ve ıslah işleminin uygulanmasına yardımcı olması bakımından, yarış programlarının gerek idari gerekse mali ve hukuki durumlarını tespit etmenin davalı bakanlığın bir atcılık politikası gereği olduğundan, 2016 yılı at yarışlarında Devlet Harası koşularına yalnız (DH) damgalı, Devlet Harası Özel yarışlarına Devlet Harası yetiştirmesi olan atlar ile, anası ve babası Devlet Harası yetiştirmesi olup, 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atların iştirak ettirilmesinde dayanağı yasa ve tüzük hükümlerine aykırılık görülmemektedir.
Açıklanan nedenle,davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
09/02/2018

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davacı tarafından dava dilekçesi içeriğinde; dava konusu 2016 Yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin; "Kısaltmalar ve Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin tamamının iptali istenilmişse de; bu maddenin tamamı yönünden hukuka aykırılık iddiasında bulunulmadığı, bu fıkrada yer alan (DHÖ) başlıklı (b) bendinde yer alan düzenlemeye yönelik hukuka aykırılık iddiasında bulunulduğu anlaşıldığından, hukuka uygunluk denetimi dava dilekçesinde belirtilen bent ve uygulama işlemine hasren, davacının iddiaları ile sınırlı olarak yapılmıştır.

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı, 01/10/2016 tarihinde yapılacak olan Hatay koşusuna, sahibi olduğu "..." isimli atın kaydının yapılmaması üzerine 19/01/2016 tarihinde Türkiye Jokey Kulübü'ne söz konusu atın yarış kaydının yapılmama nedenini öğrenme istemiyle başvurmuştur.
Davalılardan Türkiye Jokey Kulübü tarafından verilen ...tarih ve ...sayılı cevapta, davacının atının 2016 Yılı At Yarışları Genel Hükümlerinin; "Kısaltmalar ve Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin (DHÖ) başlıklı (b) bendinde yer alan "●Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşular,● Anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile bu atların Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından ithal edilen veya Devlet tarafından satın alınan aygırlar ile çiftleşmesi sonucu oluşan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları,● 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından ithal edilen veya Devlet tarafından satın alınan aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları" tanımında yer verilen şartları taşımaması nedeniyle yarışa dahil edilmediğinin belirtilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :

İlgili Mevzuat:
5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun "Zootekni" başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasında, "Bakanlık, hayvan ıslahı, hayvan gen kaynaklarının korunması, geliştirilmesi, damızlık amaçlı hayvanların yetiştirilmesi, kayıt altına alınması, ön soy kütüğü ve soy kütüklerinin oluşturulması ve belgelendirilmesi gibi zootekni konularında düzenleme yapmaya, hayvan yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen hayvan yarışları üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye yetkilidir." düzenlemesi bulunmaktadır.
6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, "Türkiye sınırları içerisinde at yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen yarışlar üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı yetkilidir." hükmü; 8. maddesinde de, "Yarışların şartlarına, tertip, icra ve inzibatına, hipodrom ve yarış yerlerinin tanzim ve idaresine, yarış programları, ikramiyeler veya müşterek bahislere dair teknik, idarî, malî ve inzibatî hususlara, Yüksek Komiserler Kurulunun teşekkül sureti, görev ve yetkilerine, ... yarışların ve yetki verilmiş dernek, belediye ve il özel idarelerinin murakabe ve teftiş tarzı ile doping muayenelerine ait usuller, bu Kanun ve uluslararası yarış esasları ile memleket ihtiyaçları ve işin icaplarına göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir." hükmü yer almaktadır.
5996 ve 6132 sayılı Kanunlara dayanılarak hazırlanmış olan At Yarışları Yönetmeliği'nin "Koşulara katılacak atlar" başlıklı 23. maddesinin 1. fıkrasında, "Safkan atlara mahsus koşulara, koşunun şartlarında ve yıllık yarış programları genel hükümlerinde aksi belirtilmedikçe, 24. ve 25. maddelerde belirtilen ırklara mensup ve soy kütüğüne kayıtlı atlar katılır. Soy kütüğüne kayıtlı kısrağın yurt içinde veya yurtdışında çiftleşmesi sonucunda yurtdışında doğan ve doğduğu yıl içinde Türkiye’ye getirilen taylar Türkiye’de doğmuş sayılır." kuralına; "Koşulara katılabilecek Safkan Arap Atları" başlıklı 25. maddesinin 1. fıkrasında ise, "Safkan Arap atlarına mahsus koşulara, koşunun şartlarında ve yıllık yarış programları genel hükümlerinde aksi belirtilmedikçe, Türkiye’de doğmuş safkan Arap atları ve doğduğu yıl içinde yabancı ülkelerden getirilen ilgili atların soy ağaçlarında 2011 yılı itibarıyla geriye doğru en az dört nesil ana baba doğrulaması olan veya bunların soyundan gelen ve eşkal muayenesi yapılmış safkan Arap atları katılabilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava konusu düzenleyici işlemin incelenmesi;
Yukarıda yer verilen Kanun ve yönetmelik hükümleri incelendiğinde; davalı idareye, safkan atlarla ilgili olarak yarışlar düzenleme ve bu yarışlara katılma konusunda kural koyma yetkisi verildiği, dava konusu 2016 Yılı At Yarışları Genel Hükümleri'nin 3. maddesinde yer verilen düzenlemenin de davalı idareye tanınan bu yetki kapsamında tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, Kanun ve Yönetmelikle davalı idareye safkan atların yarışlara katılma konusunu düzenleme ve bir takım koşullar koyma konusunda tanınan bu yetkinin sınırsız olmadığı, bu yetkinin safkan atların saflığının korunması, bu saflığa gölge düşürücü halleri önleyici tedbirlerin alınması, uluslararası geçerli ıslah kuralları dahilinde özel hara yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi amaçları ile sınırlı ve eşitlik ilkesine uygun olarak kullanılması gerektiğinde duraksama bulunmamaktadır.
Söz konusu şartlara bakıldığında; davalı idare tarafından, safkan atların doğdukları yer, doğum tarihleri, yaşları, cinsiyetleri, koşu kazanma durumları, yetiştirildiği haralar ile yetiştiricileri ve ithalat şekilleri dikkate alınarak kategorilere ayrılıp farklı yarışlara dahil edildiği görülmektedir.
Ayrıca, davalı idare tarafından, ülkemizde düzenlenen at yarışlarının safkan at yetiştiriciliğini özendirmesi dışında pek çok amacının bulunduğu, bunlardan bir tanesinin Devlet Haralarında at yetiştirilmesi için harcanan çabaların sonucunun saptanması olduğu, bu nedenle devlet haralarında yetişen atlara yönelik olarak, yarış programında yer alan "DHÖ" tanımlaması kapsamında bir kısım yarışların düzenlendiği belirtilmektedir.
Bu durumda, At Yarışları Genel Hükümlerinde yer verilen yarış gruplarının ayrımında her atın her yarışta değil, kendi kategorisindeki yarışlarda koşabilmesinin amaçlandığı, ayrıca devlet haralarında yapılan yetiştiriciliğin temelinin, safkan Arap atı yetiştiriciliğini bir sistem içinde yapmak olduğu, devlet haralarında yetiştirilen atların sürat, mukavemet, cesaret, sağlık durumları ve verim kontrollerinin de yarış sahalarında yapıldığı, yarış programlarının gerek idari gerekse mali ve hukuki durumlarını tespit etmenin davalı Bakanlığın atçılık politikasının bir gereği olduğu göz önünde bulundurulduğunda; yapılacak at yarışları arasında (DHÖ) şartı taşıyan yarışlara; Devlet Harası yetiştirmesi olan atların, anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların iştirak ettirilmesinde, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine, eşitlik ilkesine ve özel hara yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi amacına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.

Dava Konusu Türkiye Jokey Kulübü Genel Müdürlüğü'nün ...tarih ve ...sayılı İşleminin İncelenmesi:
Davacının sahibi olduğu "..." isimli atın davalı idarelerce düzenlenen Hatay Koşusuna kaydının dava konusu 2016 At Yarışları Genel Hükümlerinin 3. maddesinin (b) bendinde yer verilen şartları taşımadığından bahisle reddedildiği görülmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; davacının sahibi olduğu "..." isimli atın babasının "...", annesinin "..." olduğu, "..."nün annesinin "..." ve babasının "..." olduğu, baba soyunun dava konusu düzenlemede yer verilen şartları taşımadığı anlaşıldığından, "..." isimli atın "DHÖ" kapsamındaki yarışa dahil edilmemesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, davalılardan Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yatırılan ...TL harcın davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 10/11/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.