MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı ve davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı belediyenin ... Genel Müdürlüğü işyerinde 18.07.2012 tarihinden itibaren otobüs hat şoförü olarak çalıştığını, diğer davalı şirket ... AŞ bünyesinde sigortalı olarak görünmekle birlikte davalı ... tarafından işe alındığını, diğer davalı şirketin de davalı ... tarafından kurulan ve hakim ortağı olan şirket olduğunu, kendisinin davalı ... otobüs şoförleri ile aynı işi yaptığını, bu nedenle belediye işçilerinin almayı hak ettiği işçilik alacaklarından mahrum kaldığını ileri sürerek ilave tediye alacağı, ücret farkı alacağı ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... ... Genel Müdürlüğü vekili, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, diğer davalı şirketten hizmet alımı şeklinde iş temin edildiğini, taraflar arasında muvazaa bulunmadığını, davacının davalı ... AŞ’nin taraf olduğu toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlandığını, davacının davalı belediyenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesi hükümlerinden faydalanmasının mümkün olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... A.Ş vekili, davalı ... ile şirket arasındaki hizmet alım ilişkisinin 4734 sayılı Kanuna dayandığını, davacının doğrudan davalı şirkete iş başvurusunda bulunduğunu, muvazaa iddiasınınyerinde olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulü ile davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayalı olduğunun tespitine, davacının baştan itibaren ... Genel Müdürlüğünün işçisi sayılmasına, ilave tediye alacağının kabulüne ve diğer alacakların reddine dair karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davacı vekili ile davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Somut uyuşmazlıkta davacı davalılardan .. Büyükşehir Belediyesi ... Genel Müdürlüğüne ait işyerinde diğer davalının bünyesinde otobüs şoförü olarak çalıştığını, ancak ulaşım işinin Belediyenin asli işleri arasında olduğunu, asıl işverenin kadrolu şoförleri ile birlikte çalıştığını, davalı şirket ile davalı ... Genel Müdürlüğü arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunu ileri sürmüş, davalılar ise taraflar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olmadığını savunmuştur. Mahkemece, davalı ... Belediyesi ... Genel Müdürlüğü ile davalı ... A.Ş. arasındaki ilişkinin, yasal düzenleme ile izin verilen toplu taşıma işine ait hizmet alımına yönelik olmadığı, “ işçi teminine” yönelik olduğu gerekçesiyle davacının başından itibaren ... Büyükşehir Belediyesi Genel Müdürlüğü’nün işçisi sayılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu nun “ Belediyenin yetkileri ve imtiyazları “ başlıklı 15. maddesinin f bendinde; “ Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.” belediyelerin görevleri arasına sayılmıştır. Aynı Kanun"un 67. maddesinde; “ Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler; toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahalli idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” denilmektedir.
Görüldüğü üzere, şehir içi toplu taşıma işi Büyükşehir Belediyesi’nin görevleri arasında sayılmış olup, bu görev asli olarak davalı ... Belediyesi ... Büyükşehir Belediyesi Genel Müdürlüğü eli ile yürütülmektedir. ... Büyükşehir Belediyesi ... Genel Müdürlüğü’nün “asıl işi” olan toplu taşıma işini, 5393 sayılı Belediye Kanunu 67. maddesi gereğince ihale yoluyla 3. şahıslara gördürmesi mümkündür. Bu durumda davalılar arasında “toplu taşıma hizmeti işi” ile ilgili olarak 4857 sayılı İş Kanunu 2/6. maddesi çerçevesinde, usulüne uygun bir asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulması mümkündür. Ancak kurulan asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, ayrı bir değerlendirme yapılmasını gerekli kılmaktadır.
Somut olayda Mahkemece, her iki davalının da 22 Şubat 2007 tarih, 26442 Resmi Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik uyarınca ... Büyükşehir Belediyesi Genel Müdürlüğü’nün çalıştırabileceği kadrolu işçi sayısının 304 olduğunu, şehir içi toplu taşıma işinin aksatmadan yürütülebilmesi için daha çok işçiye ihtiyaç duyulduğunu, ancak yasal sınırlama nedeniyle 304 sayısının aşılamadığını, kamu hizmetinin devam edebilmesi için, eksik kalan işçi sayısının hizmet alım ihalesi yapılmak sureti ile karşılandığını beyan ettiği, taraflar arasında 2013/15784 kayıt nolu ihale sonucu imzalanan hizmet alım sözleşmesinin 5.maddesinde işin tanımının “Toplu Ulaşım Hizmetleri ve Araç Bakım Onarım Hizmetlerinde Çalıştırılmak Üzere Personel Temini Hizmet Alımı” olduğunun görüldüğü, bu hizmet alım sözleşmesinin incelenmesinden şehir içi toplu ulaşım işinde davalı ... Belediyesi ... Genel Müdürlüğü’nün işçilerinin yanı sıra, aynı işte ve zamanda yüklenici ... A.Ş.’nin işçilerinin de çalışmakta olduğu, ihale yapılmasının temel amacının “toplu taşıma hizmeti almak “ değil, norm kadro yönetmeliği ile getirilen yasal sınırlama nedeniyle eksik kalan “ personel sayısını tamamlamak” ve bu şekilde yasal sınırlamayı aşarak “işçi temini” sağlamak olduğu, davalılarca sunulan hizmet alım sözleşmelerinde, sadece çalıştırılacak işçi sayısı ve işçilik maliyetlerinin belirtildiği, bu durumdan otobüs ve diğer araçların davalı ... Belediyesi ... Genel Müdürlüğüne ait olduğu, bu araçların bakım, onarım, garaj işlerinin ... Büyükşehir Belediyesi ... Genel Müdürlüğü’ne ait yerlerde yapıldığı, ihale sözleşmesinde sürücü olarak çalıştırılacak işçilerin idarece yapılacak sınavda başarılı olması ve şartnamedeki diğer koşulları taşıması halinde işe başlamasının mümkün kılındığı, yani sürücülerin ... Büyükşehir Belediyesi ... Genel Müdürlüğü’nün onayı olmadan işe başlayamayacağının kabul edildiği gerekçesiyle taraflar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğuna karar verilmiştir. Buna göre davacının baştan itibaren ... Büyükşehir Belediyesi Genel Müdürlüğü işçisi sayılmasına karar verilmekle birlikte, davacının ... Büyükşehir Belediyesi Genel Müdürlüğü ile TİS imzalayan Belediye İş Sendikasının üyesi olmaması ve dayanışma aidatı da ödememesi sebebiyle TİS hükümlerinden yararlanmasının mümkün olmadığı kanaatiyle fark ücret talebinin reddine dair hüküm kurulmuştur. İlave tediye alacağı yönünden ise, hizmet alım sözleşmesinin muvazaaya dayalı olarak icra edildiğinin kabul edilmesi karşısında ... Genel Müdürlüğünün ... Büyükşehir Belediyesine bağlı kuruluşlardan olması nedeni ve 6772 Sayılı Devlet Ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2. Maddesinin Yürürlükten Kaldırılması Hakkındaki Kanun kapsamında bulunması nedeni ile çalışma süresine göre bilirkişinin ilave tediye alacağı hüküm altına alınmıştır. Dosya kapsamına göre davacının dava tarihi olan 15.06.2015 tarihinde halen işyerinde çalıştığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise 18.07.2012 - 15.06.2015 tarihleri arasındaki dönem için ilave tediye alacağı hesaplandığı anlaşılmaktadır. Ne var ki, gerekçeli karara göre mahkemece muvazaalı olduğuna karar verilen hizmet alım sözleşmesi 2013/15784 ihale kayıt numaralı 01.05.2013-30.09.2014 dönemine ilişkin hizmet alım sözleşmesi olup, sözleşmenin konusu “Toplu Ulaşım Hizmetleri Ve Araç Bakım Onarım Hizmetlerinde Çalıştırılmak Üzere Personel Temini Hizmet Alımı” dır. Dosya kapsamında, davacının çalışma dönemini kapsayan dört ayrı hizmet alım sözleşmesi bulunmakta olup, bu hizmet alım sözleşmelerinin her biri ile ilgili olarak ayrı ayrı değerlendirme yapılması gerekirken, bu yön gözetilmeden tek bir hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulü ile sonuca gidilmesi yerinde görülmemiştir. Davacı, 18.07.2012 tarihinde davalı Belediyeye ait işyerinde şoför olarak çalışmaya başladığını ileri sürmüş olup, bu tarihten itibaren davacının hangi hizmet alım sözleşmelerinde çalıştığı, her bir hizmet alım sözleşmesi çerçevesinde işyerinde hangi görevi ifa ettiği ayrı ayrı değerlendirilmek ve muvazaa kriterleri bakımından ayrı ayrı inceleme yapılmak suretiyle hizmet alım sözleşmelerinin muvazaalı olup olmadığına karar verilmelidir. Mahkemece bu değerlendirmenin sonucuna göre, muvazaalı kabul edilen hizmet alım sözleşmelerinin bulunduğu dönem yönünden davacının ilave tediye alacağına hak kazanacağı açıktır. Ne var ki, sadece 01.05.2013-30.09.2014 dönemine ilişkin hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun kabulü, tüm çalışma dönemi için ilave tediye alacağının hüküm altına alınması için yeterli görülemez. Mahkemece eksik inceleme ve hatalı hukuki değerlendirme ile davacının tüm çalışma dönemi yönünden muvazaanın kabulü ile ilave tediye alacağının hüküm altına alınması yerinde değildir.
2-Kabule göre ise, davalı ... A.Ş. işyerinde işçilere yılda yüzoniki günlük ücret tutarında ikramiye verildiğini iddia etmiştir. Davacının ... Genel İş Sendikası ile ... A.Ş. arasındaki toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanmadığı, yararlandığı takdirde ilgili toplu iş sözleşmesinde ikramiye ödemesi kararlaştırılıp kararlaştırılmadığı ve bordrolara göre davacıya yüzoniki günlük ücret tutarında ikramiye ödenip ödenmediği yönlerinden araştırma yapılarak, ikramiye ödendiğinin anlaşılması halinde davacının ayrıca ilave tediye alacağına hak kazanmadığı kabul edilerek talebin reddine karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 18.06.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.