Danıştay 13. Daire 2021/4501 Esas 2021/3728 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4501
Karar No:2021/3728


TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. … İnşaat ve Makina Sanayi Ltd. Şti.
2. … Taahhüt A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü'nce 27/10/2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Uşak - Ulubey Yolu Km:7+000 - 32+200 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Üstyapı ve Bsk İşi” ihalesine ilişkin olarak dava dışı bir istekli tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 10/03/2021 tarih ve 2021/UY.II-577 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının … Mermer Madencilik İnşaat Yapı Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye (HYT Mermer) yönelik kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; uyuşmazlık konusu ihaleye ilişkin olarak dava dışı başka bir istekli tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kurul kararının, dava dışı istekli … Mermer yönünden, eksik ve hatalı inceleme sonucu alındığı ileri sürülerek iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, davacıların oluşturduğu iş ortaklığı tarafından anılan şirket hakkında ileri sürülen iddiaların menfaatini etkiler nitelikte olmadığı, adı geçen şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu ihalenin davacı şirket üzerinde kaldığı, dava konusu Kurul kararının, davacıların oluşturduğu iş ortaklığının meşru, kişisel ve güncel menfaatine etki etmediği, iş bu davada dava açma ehliyetlerinin mevcut olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale kendisi üzerinde kalmış olmakla birlikte dava dışı istekli … Mermer'in teklifinin 22/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile değerlendirme dışı bırakıldığı, anılan şirket tarafından bu karara karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 10/03/2021 tarih ve 2021/UY.II-578 sayılı Kurul kararının iptali istemiyle dava açıldığı, yargılama sonucunda anılan Kurul kararının iptaline karar verilmesi hâlinde adı geçen şirketin teklifinin değerlendirmeye alınarak en avantajlı teklif sahibi olabileceği, bu nedenle dava konusu Kurul kararının iptali istemiyle açtığı davada menfaati olduğunun kabulü gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Kuruma yapılan itirazen şikâyet başvurusunda yer verilmemiş ve bu sebeple de Kurul kararında yer almayan hususlara yönelik iddiaların dava dilekçesinde ileri sürülemeyeceği, uyuşmazlık konusu ihalenin davacı şirket üzerinde kaldığı, dava dışı istekli … Mermer'in teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, bu hâlde davacının dava açmakta herhangi bir menfaat kaybı ya da zarara uğraması durumunun ortaya çıkma ihtimalinin bulunmadığı, temyize konu Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü'nce 27/10/2020 tarihinde “Uşak - Ulubey Yolu Km:7+000 - 32+200 Arası Toprak Tesviye, Sanat Yapıları, Üstyapı ve Bsk İşi” ihalesi açık ihale usulü ile gerçekleştirilmiştir.
22/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararı ile, ihalenin davacıların oluşturduğu iş ortaklığı üzerinde bırakılmasına, dava dışı istekli … Mermer'in teklifinin ise değerlendirme dışı bırakılmasına karar verilmiştir.
Dava dışı başka bir istekli tarafından anılan ihale komisyonu kararına yönelik yapılan şikâyet başvurusunun reddi üzerine 19/01/2021 tarihli dilekçe ile Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, 10/03/2021 tarih ve 2021/UY.II-577 sayılı Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verilmiştir.
Davacıların oluşturduğu iş ortaklığı tarafından anılan Kurul kararının, … Mermer yönünden, eksik ve hatalı inceleme sonucu alındığı ileri sürülerek iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü" başlıklı 11. maddesinde, Anayasa hükümlerinin, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kuralları olduğu; "Hak arama hürriyeti" başlıklı 36. maddesinde, herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, iptal davaları, idari işlemler hakkında menfaatleri ihlâl edilenler tarafından, tam yargı davaları ise idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan davalar olarak tanımlanmış; 14. maddesinin 3/c bendinde, dava dilekçelerinin, diğer ilk inceleme konuları yanında ehliyet yönünden de inceleneceği belirtilmiş; aynı Kanun'un 15. maddesinin 1/b bendinde ise, 14. maddenin 3/c, 3/d ve 3/e bentlerinde yazılı hâllerde davanın reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1/a fıkrasında, iptal davaları, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar olarak tanımlanmaktadır.
Yargı kararlarında "menfaat" kavramının davacı ile iptalini istediği idarî işlem arasındaki bağı, ilgiyi ifade ettiği belirtilmekte ve idarî işlem ile dava açan kişi arasında meşrû, güncel ve ciddî bir alâka söz konusu ise, davada menfaat bağının bulunduğu kabul edilmekte, bunun dışında ayrıca subjektif bir hakkın ihlâl edilmesi şartı aranmamaktadır.
Kişisel, meşru ve güncel bir menfaat alâkasının varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idarî yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idarî işlemle ciddî, makûl, maddî ve manevî bir alâkasının bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır. Ayrıca, iptal davaları idarî işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının denetlenmesine, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının ve sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine imkân sağladığından, bu davalarda menfaat alâkasının bu amaç doğrultusunda yorumlanması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; 22/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararına göre, sınır değerin 71.778.087,90-TL olarak tespit edildiği, … Mermer'in teklifinin 69.676.519,73-TL, davacıların oluşturduğu iş ortaklığının teklifinin ise 70.188.262,00-TL olduğu, … Mermer'in teklifinin "finansal kira sözleşmesinin ihalenin ilk ilan tarihinden sonraki bir tarihte yapıldığı ve kiraları ödenmiş olsa bile ilan tarihinden sonraki bir tarihi kapsadığı, dolayısıyla asfalt plentinin kendi malı olduğuna dair yapılan belgelendirmenin hali hazırda geçerli olan mevzuatta yer alan düzenlemeye uygun olmadığı ... " gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, dava dışı başka bir istekli … İnşaat Nakliyat Petrol Madencilik ve Turizm Sanayi Ticaret A.Ş. tarafından anılan 22/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararına karşı "… Mer. Mad. İnş. Yapı San. ve Tic. A.Ş., … Taahhüt A.Ş -… İnş. ve Makine San. Ltd. Şti. iş ortaklığı, … Yapı Mad. San. ve Tic. A.Ş. ve … Altyapı San. ve Tic. A.Ş.- … İnş. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. iş ortaklığı"nın aşırı düşük teklif açıklamalarının ve tekliflerinin değerlendirilmesine yönelik olarak şikâyet başvurusunda bulunulduğu, şikâyet başvurusunun reddi üzerine 19/01/2021 tarihli dilekçe ile Kurum'a itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, 10/03/2021 tarih ve 2021/UY.II-577 sayılı Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvurusunun reddine karar verildiği, davacı iş ortaklığı tarafından anılan Kurul kararının … Mermer yönünden, eksik ve hatalı inceleme sonucu alındığı ileri sürülerek iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Temyize konu Mahkeme kararında her ne kadar "davacı şirket tarafından diğer istekli hakkında ileri sürülen iddiaların davacının menfaatini etkiler nitelikte olmadığı, adı geçen şirketin teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu ihalenin davacı şirket üzerinde kaldığı" belirtilmişse de, 22/12/2020 tarihli ihale komisyonu kararında … Mermer'in teklifinin tek bir sebeple değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, bu işleme yönelik şikâyet başvurusunun reddi üzerine yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 10/03/2021 tarih ve 2021/UY.II-578 Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı davanın reddine dair karara yönelik temyiz incelemesinde Dairemizin 08/09/2021 tarih ve E:2021/3746, K:2021/2728 sayılı kararıyla anılan mahkeme kararının bozulmasına ve dava konusu işlemin iptaline karar verildiği görülmüştür.
Öte yandan dava konusu Kurul kararıyla … Mermer'in teklifi ve aşırı düşük teklif açıklaması hukuka uygun kabul edildiğinden, hali hazırda uyuşmazlık konusu ihale davacı şirketin uhdesinde kalmış olmakla birlikte Dairemizin 08/09/2021 tarih ve E:2021/3746, K:2021/2728 sayılı kararının yerine getirilmesini teminen anılan şirketin teklifi yeniden değerlendirmeye alınacağından, ihalenin daha düşük teklif sunduğu anlaşılan anılan şirket üzerinde kalması ihtimali bulunmaktadır. Açıklanan sebeplerle anılan şirket yönünden dava konusu Kurul kararı ile davacı şirket arasında menfaat ilgisi bulunduğu açıktır.
Bu itibarla, davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … -TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacılara iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 09/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.