MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki kira bedelinin tespiti davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacılar tarafınca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar; dava konusu taşınmazı 11.12.2012 tarihinde eski malikden satın aldıklarını, davalının işyeri niteliğindeki taşınmazda 15.06.2012 başlangıç tarihli ve 2 yıl süreli kira sözleşmesi ile kiracı olduğu, her ne kadar eski malik ile yapılan sözleşmede kira bedelinin 1.000TL olduğu yazılmış ise de, davalının eski malike 4.000TL bedel üzerinde kira ödediğini, ancak kendilerine 1.000TL üzerinden ödeme yaptığını, günün şartları, taşınmazın konumu ve taşınmazın bulunduğu yer itibiriyle konut kiralarının dahi 4.000-5.000 TL olduğunu belirterek, 15.06.2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 6.000TL olarak tespitini istemiştir.
Davalı; talebin rayiçlere uygun olmadığını ve fahiş olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; aylık kira bedeline endeks uygulanarak, kira bedelinin brüt 1.443,75TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 344. maddesinde “Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira

bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.” hükmü, Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanunun 2. maddesinde geçmişe etkili olma başlığı altında “Türk Borçlar Kanununun düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları gerçekleştirdikleri tarihe bakılmaksızın, bütün fiil ve işlemlere uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Türk Borçlar Kanununun kira artışına ilişkin 344. maddesindeki düzenleme kiracıları koruyucu nitelikte olup, kamu düzenine ilişkindir. Ancak kiracının tacir olması durumunda 6217 Sayılı Kanunun geçici 2 inci maddesi gereğince bu kanun hükmü 8 yıl süreyle uygulanamaz.
Dava konusu taşınmaza ilişkin kira sözleşmesi 15.06.2012 başlangıç tarihli ve 2 yıl sürelidir. Tesbiti istenen dönem sözleşmenin sona ermesinden sonraki yenilenen ikinci dönemdir. Mahkemece, davalının Türk Ticaret Kanunu gereğince tacir olup olmadığı araştırılmamıştır. Davalının tacir olmaması halinde, tespiti talep edilen 15.06.2015 tarihinde, kira sözleşmesinin başlangıç tarihinden itibaren beş yıllık süre dolmadığından, kira bedelinin endekse göre belirlenmesi gerekmektedir. Davalının tacir olduğunun anlaşılması halinde ise, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 1997/3-204-351 sayılı kararında da kabul edildiği gibi sözleşmenin 2 yıl süreli olarak yapılmış olması özel neden kabul edilerek yeni dönem kira parası 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararına göre hak ve nesafet kuralları gereğince tesbit edilmesi gerekir. Bu durumda mahkemece T.T.K.nun 14, 17, 1463. maddeleri, 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3. maddesi çerçevesinde davalı kiracının tacir olup olmadığı araştırılarak sonucuna göre davalının tacir olması durumunda hak ve nesafete göre kira bedelinin tespitine karar verilmesi gerekirken eksik araştırma sonucu yazılı şekilde endeks uygulanarak kira bedelinin tespitine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince davacılar yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 16.04.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.