21. Hukuk Dairesi 2016/19472 E. , 2018/3729 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ......Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki ...... okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı ... nezdinde 1994 yılından 30.03.2014 tarihi arası dönem içerisinde geçen ve ......’a bildirilmeyen hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile “ 01/09/1994–30/03/2014 tarihleri arasında asgari ücretle ......... görevlisi, meydancı, ...... temizlikçisi ve bekçi olarak çalıştığının tespiti”ne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, davacının davalı işyerinde geçen çalışmalarının başlama ve bitme tarihlerinin net olarak belirlenmesi ve çalışmalarının tam veya kısmi süreli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği ...... düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli iş sözleşmesidir. Ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin İş Kanunu"na göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunur. Bu şekildeki hesaplamada gün kesirleri bir gün kabul edilir. Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok ...... saattir. ...... günü hafta tatili olduğundan 7.5 saat çalışma bir günlük çalışma olarak kabul edilmektedir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının ihtilaf konusu dönem içerisinde herhangi bir sigortalı hizmetinin bulunmadığı, ...............’nce onaylı ve 23.06.2008 tarihli..................ı’nda ......... sorumlusu olarak davacıya ait kaydın yer aldığı, davacı tarafından ......... Sorumlusu olarak görev yaptığını belirten personel kimlik kartı ile 23.06.2008 ve 02.11.2011 tarihli yüksek çekerli baskül muayene raporlarının, 31.12.2010 ve 02.01.2012 tarihli .........ın tartımına başlandığına dair tutanakların, ...... Başkanlığı tarafından ise 2007-2014 yılları arası ...... ......si ...... Mahallesindeki .........a ait örnekleme ......... fişlerinin ibraz edildiği, yargılama esnasında bilirkişi incelemesi sonrası düzenlenen raporun dosyaya sunulduğu, duruşmalarda davacı tanıkları ile ...... tanıklarının dinlenildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacının çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmediği anlaşılmaktadır. Gerçekten, davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri bir ...... kuruluşuna aittir. ...... kuruluşlarında, çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması asıldır. Kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenle bildirim dışı kaldığı gereğince ve yeterince araştırma konusu yapılmamıştır.
Yapılacak......... .........ının faaliyete geçtiği tarihi, ......... işinin sezonluk ve tam zamanlı yapılıp yapılmadığını, ...... .........ının faaliyete geçtiği tarih öncesinde de yapılan işin tam zamanlı çalışmayı gerektirecek nitelikte olup olmadığını tespit edebilmek açısından, davacıya yapılan ücret ödemelerine ilişkin belgeler ile ...... gelir gider defterleri ve ihtilaflı döneme ait muhtarlığın defter ve kayıtlarını davalı işverenden istemek, ihtilaflı dönemdeki ...... muhtar ve azaları ile davacının çalışması konusunda bilgi sahibi olabilecek ...... halkı arasından re’sen seçilecek tanıkların yöntemince beyanlarını almak, bu bağlamda mahalli bilirkişi ve ziraat mühendisi bilirkişi ile birlikte keşif yapılarak ...... nüfusu ile bölge ve mevsim koşulları da gözetilerek davacının yaptığı işin sezon içinde ne kadar süreceği belirlendikten sonra davacının sezon içinde çalıştığı sürelerde ay içerisinde her gün çalışıp çalışmadığı, sürekli olarak bir günde kaç saat çalıştığı, giderek haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenerek, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesi gereğince 7.5 saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususunda bilirkişinin görüşünü almak suretiyle çıkacak sonuca göre Mahkemece bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... ve davalı ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."na iadesine, 12.04.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.