MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi

Davacı, sigortalılık başlangıç tarihinin vergi kaydı başlangıç tarihi olan 13/10/1989 tarihinden itibaren tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki ...... okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R

1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı ......"un aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 13.10.1989 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanun kapsamında zorunlu sigortalı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 13.10.1989-07.12.1989, 07.05.1990-12.09.1990, 23.10.1990-11.03.1991, 23.09.1991-20.05.1996 tarihleri arasında vergi mükellefiyet kayıtlarının olduğu, davacının zorunlu sigortalı olarak tescili için ......"a başvurusunun ve buna bağlı olarak ...... ödemesinin olmadığı, ......"un 17.11.2015 tarihli yazı cevabı ile yapılan tetkik neticesi davacıya ait 5510 sayılı Yasa 4/b sigortalılık kapsamında sigortalılık tescil kaydına rastlanmadığının Mahkeme"ye bildirildiği anlaşılmaktadır.
......... hakkı, temel insan haklarından olup, uluslararası hukuk normları ile ...larda güvence altına alınmıştır. Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel değişimi ......... haklarına olumlu yansımakla birlikte, kimi zaman bu hakları sınırlayıcı düzenlemelere gidildiği de görülmektedir.
Uyuşmazlığın çözümü, sigortalılık niteliğini taşıdıkları halde ......’a kayıt ve tescil yaptırmamış olanlar hakkında ...... Kanunu"nda öngörülen düzenlemelerin irdelenmesini zorunlu kılmaktadır.
1479 sayılı Kanun, zorunlu sigortalılık şemsiyesi altına alınan “...... ve diğer bağımsız çalışanlara” Kanun"da yazılı ......... hükümlerini uygulama amacını taşımakta olup, 26. madde ile sigortalı olma hak ve yükümlülüğünden vazgeçilemeyeceği ve kaçınılamayacağını, bu Kanun"a göre sigortalı sayılanların, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren üç ay içinde ......"a başvurarak kayıt ve tescil yaptırmalarının zorunlu olduğunu, aksi durumda ...... tarafından resen tescil işleminin yapılacağı hükme bağlanmıştır. Buna karşın 1479 sayılı Kanun"da sigortalılık hak ve mükellefiyetlerinin belirli tarihlerden başlatılmasını zorunlu kılan düzenlemeler de yer almaktadır. Bunlardan ilki, “Tescilini yaptırmayanlar hakkında yapılacak işlemler” başlıklı Ek-Geçici 13. madde hükmünde, tescilleri yapılmamış ancak sigortalılık niteliğini taşıyanlar yönünden Kanun"un tanıdığı hak ve mükellefiyetlerin 2654 sayılı Kanun"un yürürlük tarihi olan 20.4.1982 tarihinden başlatılacağı öngörülmüştür.
619 sayılı KHK’nin Geçici 1. maddesi hükmünde ise; “Bu Kanun"a göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu ............ Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların sigortalılık hak ve mükellefiyetleri bu ............ Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlar. Ancak, 1479 sayılı Kanun"a göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olmak kaydıyla, 20.4.1982 tarihinden bu ............ Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar vergi dairelerine kayıtlı olarak kendi nam ve hesabına bağımsız çalıştıklarını belgeleyen sigortalıların, vergiye kayıtlı bulundukları süreler, bu süreye ilişkin ......leri, ödeme tarihinde bulundukları gelir basamağı ...... tutarı üzerinden ödemek kaydıyla sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.”denilmekte olup, 4.10.2000 tarihinde yürürlüğe girmiş ise de, ... Mahkemesi’nin 8.8.2001 tarihinde yürürlüğe giren 26.10.2000 günlü kararı uyarınca 619 sayılı KHK. tüm hükümleriyle iptal edilmiştir.
24.07.2003 tarihli 4956 sayılı Kanun"un 47. maddesi ile 1479 sayılı Kanun"a eklenen Geçici 18. maddede, "bu Kanun"a göre sigortalılık nitelikleri taşıdıkları halde 04.10.2000 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olan sigortalıların hak ve mükellefiyetlerinin 04.10.2000 tarihinden itibaren başlayacağı ancak bu Kanun"a göre zorunlu sigortalı olarak tescil edilmiş olan sigortalıların sigortalılıklarının bu Kanun"un yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde ......"a yazılı olarak başvurmaları ve 20.04.1982-04.10.2000 tarihleri arasındaki vergi kayıtlarını belgelemek ve belgelenen bu sürelere ilişkin olan hesaplanacak ...... borçlarının tamamını tebliğden itibaren bir yıl içinde ödemede bulundukları takdirde bu sürelerin sigortalılık süresi olarak değerlendirileceği bildirilmiştir. Aynı şekilde 8.5.2008 tarihli 5754 sayılı Kanun"un 68. maddesi ile değişik 5510 sayılı Kanun"un Geçici 8. maddesinde, "Bu Kanun"un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi hariç diğer alt bentlerine göre sigortalılık niteliği taşıdıkları halde bu Kanun"un yürürlük tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğünün bu Kanun"un yürürlük tarihinden itibaren başlayacağı; ancak, bu Kanun"un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) ve (3) numaralı alt bentlerine göre sigortalı sayılanlardan bu Kanun"un yürürlük tarihinden itibaren sigortalılıkları başlatılanların, bu Kanun"un yürürlük tarihi ile 4/10/2000 tarihi arasında geçen vergi mükellefiyet süreleri bulunmak kaydıyla, sigortalının bu Kanun"un yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde talepte bulunmak ve kendisine tebliğ edilen borçlanma tutarının tamamını tebliğ tarihinden itibaren 6 ay içinde ödemesi halinde, bu sürelerin sigortalılık süresi olarak değerlendirileceği bildirilmiştir.
Tüm bu düzenlemelerde ortak nokta, tescilin belirtilen tarihlerden sonra yapılmasına karşın, Kanun"da tanınan süreler içinde borçlanma hakkının kullanılabilecek olmasıdır. Anılan hükümlerle belirtilen şartları yerine getiren kişiler maddelerde belirtilen sürelere ilişkin ...... tutarlarını ödeyerek o döneme ilişkin süreleri sigortalı saydırabileceklerdir. Anılan düzenlemeler ile borçlanma hakkı, 4.10.2000 ve 1.10.2008 tarihlerinden sonra zorunlu sigortalı olarak ......’a tescil edilmiş olanlardan, daha önce vergi kaydı bulunanlara tanınmıştır.
Kanun"da, sigortalılık hak ve yükümlülüklerinin başlaması için öngörülen tarihlerden itibaren, borçlanma hakkı belirtilen bu süreler dahilinde kullanılmalıdır. Bu süreler içinde borçlanma hakkının kullanılmaması halinde ise, sonrasında ...... sigortalılığının tespitine olanak bulunmamaktadır. Bilindiği gibi, 1479 sayılı Kanun"da 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu"nun hizmet tespitine ilişkin 79/10. maddesine koşut bir düzenleme bulunmamaktadır.
Somut olayda, davacının davacının 13.10.1989-07.12.1989, 07.05.1990-12.09.1990, 23.10.1990-11.03.1991, 23.09.1991-20.05.1996 tarihleri arasında vergi mükellefiyet kayıtlarının olmasına karşın davacının 1479 sayılı Kanun"un Geçici 18. maddesinde ve 5510 sayılı Kanun"un Geçici 8. maddesinde belirtilen sürede zorunlu ...... sigortalısı olarak tescili yönünde herhangi bir talebi, tescili veya ...... ödemesinde bulunmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi gerekirken Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ......"un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 12.04.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.