Danıştay 13. Daire 2017/2450 Esas 2021/3616 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/2450
Karar No:2021/3616


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : Tasfiye Hâlinde … Turizm İşletmeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Fonu (…)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Fon alacağının tahsili amacıyla düzenlenen 175.373.586,45-TL tutarındaki … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Bakanlar Kurulu'nun 11/04/1994 tarih ve 94/5456 sayılı kararı ile bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan …Turizm Yatırım ve Dış Ticaret A.Ş.'nin mevduat sahiplerine yapılan ödemelerden doğan alacakların tahsili amacıyla Fon tarafından iflasının istendiği ve … İflas Müdürlüğü'nün … sayılı dosyası ile iflas tasfiye işlemlerine başlanıldığı, Fon Yönetim Kurulunun … tarih ve …sayılı kararı uyarınca 30/09/2006 tarihi itibarıyla 59.977.238,14 YTL tutarındaki Hazine alacağının tahsili amacıyla müflis … Bank A.Ş.'nin yönetim ve denetimini doğrudan ve dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişi ortakları ile yöneticileri olan kişiler arasında sayılan davacı adına … tarih ve … sayılı ödemeye çağrı mektubunun düzenlendiği, söz konusu alacağın vadesinde ödenmemesi üzerine davacı adına düzenlenen … tarih ve …sayılı, 59.977.238,14-TL tutarındaki ödeme emrinin düzenlendiği, söz konusu ödeme emrinin iptali istemiyle Mahkemelerinde açılan davanın … tarih ve E. …, K:… kararı ile protokol kapsamında Gruptan yapılan tahsilatların borçtan mahsup edilmediği gerekçesiyle iptal edildiği, Mahkemelerinin iptal kararı üzerine, davalı idarece 175.373.586,45-TL tutarlı, … tarih ve … sayılı ödeme emrinin düzenlendiği, davacı tarafından bu ödeme emrinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı;
Dava konusu ödeme emrinin dayanağını oluşturan ödemeye çağrı mektubuna karşı Mahkemelerinde açılan davanın, … tarih ve E:…, K:… sayılı ret kararıyla sonuçlandığı ve 11/06/2009 tarihinde kesinleştiği, ayrıca … Grubu ile …arasında imzalanan protokol kapsamında 59.977.238,14-TL Fon alacağından 10/05/2016 tarihi itibarıyla 3.283.201,96-TL anapara ve 1.689.185,42-TL gecikme zammı olmak üzere toplam 4.972.387,38-TL tutarındaki tahsilatların mahsup edildiği, her bir tahsilat tarihindeki oran göz önüne alınarak gecikme zammı hesaplandığı ve takip masraflarının tutara dahil edildiği; bu durumda, Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararında belirtilen eksikliklerin giderildiği dikkate alınarak düzenlenen … tarih ve … sayılı dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, …'un … Bankası'ndan 298.465.757,01-TL tahsilat yaptığı ve alacağının tamamını tahsil ettiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının protokol borçlusu olduğu, mülga Bankalar Kanunu uyarınca sigorta kapsamında mudilere ödenen tutarlar ile mevduat sigortası primlerinden kaynaklanan Fon alacağının …Grubu ile imzalanan protokol gereği davacı tarafından kabul edildiği, … Bankası ile olan yargısal sürecin hâlen devam ettiği, yapılan tahsilatın bloke hesapta tutulduğu, mahsup işleminin gerçekleştirilmediği, … Bankası tarafından …'a ödenen 298.465.757,01-TL'ye ilişkin olarak … Bank İflas masasına karşı kayıt kabul davası açıldığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
11/04/1994 tarih ve 94/5456 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan ve daha sonra … Asliye Ticaret Mahkemesi'nce 02/02/1996 tarihinde iflâsına karar verilen … Yatırım ve Dış Ticaret Bankası A.Ş.( …Bank A.Ş.) nin iflas tasfiye işlemlerine başlanmıştır.
Fon'un, 3182 sayılı Bankalar Kanunu uyarınca sigorta kapsamında mudilere yaptığı ödemelerden kaynaklanan alacağı ile Bankaca ödenmeyen mevduat sigortası primlerinden kaynaklanan alacağı ve 4389 sayılı Kanun'un Geçici 3. maddesi uyarınca mudilere sigorta kapsamında yaptığı ödemelerden kaynaklanan alacağının iflas masasına kaydedilmiş, ancak Fon'un iflas masasına kayıtlı alacağının tahsil edilecek durumda olmadığı sonucuna ulaşılması üzerine Fon Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile, mudilere yapılan ödemelerden kaynaklanan toplam 59.977.238,14-TL'nin Fon alacağı sayılmasına, Fon alacaklarının tahsilini teminen 4389 sayılı Kanun hükümleri ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun 108. maddesinin 1, 2, 3 ve 4 numaralı fıkraları, 134. maddesinin 10, 11 ve 16 numaralı fıkraları, Geçici 11 ve Geçici 16. maddeleri uyarınca … Bank A.Ş.'nin yönetim ve denetimini doğrudan ve dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişi ortakları ile yöneticileri hakkında 6183 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde takip ve tahsil işlemlerinin yapılmasına karar verilmiştir.
Anılan karar uyarınca davacı şirket adına takibe geçilerek 59.977.238,14-TL tutarında … tarih ve … sayılı ödemeye çağrı mektubu düzenlenmiş, söz konusu alacağın vadesinde ödenmemesi üzerine davacı adına düzenlenen … tarih ve … sayılı, 59.977.238,14 TL miktarındaki ödeme emri düzelenmiş, söz konusu ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davada Gruptan yapılan tahsilatların borçtan mahsup edilmediği gerekçesiyle ödeme emrinin iptal edilmesi üzerine davalı idarece 175.373.586,45 TL tutarlı … tarih ve … sayılı ödeme emri düzenlenmiş, davacı tarafından bu ödeme emrinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
01/11/2005 tarih ve 25983 sayılı Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu'nun Geçici 11. maddesinde; bu Kanun'un yayımı tarihinden önce, 26/12/2003 tarihine kadar temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fona intikal eden ve/veya bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izin ve yetkileri ilişkili Bakan, Bakanlar Kurulu veya Kurul tarafından kaldırılarak tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen veya Fon tarafından tasfiye işlemleri başlatılan bankalar hakkında başlatılan işlemler sonuçlanıncaya ve her türlü Fon alacakları tahsil edilinceye kadar bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 4389 sayılı Kanun'un 14, 15, 15/a, 16, 17, 17/a ve 18. maddeleri, Ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6. maddeleri ile Geçici 4. maddesi hükümlerinin uygulanmasına devam edileceği kurala bağlanmıştır.
4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun 15/3. maddesinde, "Fon kaynakları ile her türlü alacaklarının ve hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bankaların; yönetim ve denetimini doğrudan ya da dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarından, bu ortakların yönetim ve denetimini doğrudan ya da dolaylı olarak tek başına veya başkalarıyla birlikte elinde bulundurdukları şirketlerden ve iştiraklerinden, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları, kredi komitesi başkan ve üyeleri ile imzaları bankayı ilzam eden memurları ve bunların eş ve çocuklarından olan alacakları ile hisseleri Fona intikal eden diğer bankaların bunlardan olan alacaklarından Fon tarafından devralınanlar ile (7) numaralı fıkranın (b) bendinde belirtilen kişilere ait olup Fon tarafından devralınan alacakların takip ve tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır."; 15/7-b bendinde, "Hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bir bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarının veya yöneticilerinin, yönetim kurulu, kredi komiteleri, şubeler, diğer yetkili ve görevliler aracılığıyla veya sair suretlerle banka kaynaklarını ve varlıklarını doğrudan veya üçüncü kişilere rehnetmek, teminat göstermek, ekonomik gücü olmayan kişilere kredi vermek, karşılığında kredi temin etmek amacıyla kredi kullandırmak, yurt içi veya yurt dışı banka ve mali kuruluşlar nezdinde depo veya sair adlarla hesap açtırmak veya bu hesapları teminat göstermek ve sair şekillerde kullanmak suretiyle veya başkaca dolanlı işlemlerle edindikleri veya bu suretle üçüncü kişilere edindirdikleri para, mal, her türlü hak ve alacakların temininde kullanılan banka kaynakları ve varlıkları nedeniyle doğan alacak Fon alacağı sayılır. Bu alacaklar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Fon, bu para, mal, her türlü hak ve alacaklara ihtiyati haciz koymaya, muhafaza altına almaya ve bunlardan değeri Fon tarafından belirlenemeyenleri 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 72'nci maddesine göre kurulan takdir komisyonlarının Fon tarafından belirlenecek kurum ve kuruluşlarca hazırlanacak raporları da dikkate alarak tespit edeceği değeri üzerinden, alacağına ve/veya bu bankaların Fon tarafından devralınan zararlarına mahsuben devralmaya yetkilidir. Bu alacaklara zararın ve/veya alacağın doğmasına sebebiyet veren haksız işlemin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı uygulanır." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
… Bank A.Ş.'nin bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni 11/04/1994 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kaldırılmış, Bankanın yönetimi geçici olarak … Bankası'na devredilmiş, 02/02/1996 tarihi itibarıyla … Bank'ın iflasına karar verilmiş, sigorta kapsamında mudilere yapılan ödemeler ile mevduat sigortası primlerinden kaynaklanan Fon alacağının iflas masasından tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması üzerine … Bank'ın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak elinde bulunduran ortakları ile yöneticileri hakkında 6183 sayılı Kanun hükümleri uyarınca takip işlemlerinin başlatılmasına karar verilmiş ve … Bank'ın hakim ortağı …Grubu şirketlerinden olan davacı hakkında da dava konusu ödeme emri düzenlenmiştir.
Dosyada yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, … Bank'ın yönetiminin geçici olarak …Bankası'na devredildiği dönemde (11/04/1994 ile 15/11/1996 tarihleri arasında) … A.Ş. hisselerinin ...Bankası tarafından … Grubuna satışına ilişkin sözleşme gereğince … Holding A.Ş. tarafından ... Bankası'na ödenen 75.000.000-USD peşinatın 52.600.000-USD'lık kısmının … Bank A.Ş. kaynağı olduğunun tespiti nedeniyle mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca … Bankası ile … Holding arasında akdedilen 22/04/1994 tarihli sözleşmenin Fon'a karşı hükümsüz kılınarak banka kaynağının edinen / edindirilen kişi olan … Bankası'ndan tahsili amacıyla …Bankası'nın 6183 Kanun hükümlerine göre takibine ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararının iptali istemiyle ... Bankası tarafından açılan davada Dairemizce 28/01/2016 tarih ve E:2015/2873, K:2016/107 sayılı karar ile davanın reddine karar verilmiş, karara karşı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na yapılan temyiz başvurusu 22/03/2017 tarih ve E:2016/2262, K:2017/1309 sayılı karar ile reddedilerek karar onanmış, kararı düzeltme istemi de aynı Kurulca 28/03/2019 tarih ve E:2017/2086, K:2019/1421 sayılı karar ile reddedilmiş ve Dairemizin ret kararı kesinleşmiştir.
Yukarıda aktarılan yargısal süreç sonunda, Fon alacağının tahsili amacıyla ...Bankası'ndan 298.465.757,01-TL'lik tahsilat sağlandığı anlaşıldığından Fon tarafından ... Bankası'ndan tahsil edilen 298.465.757,01-TL'nin iflas masasına kaydının sağlanması ve mahsup işleminin yapılması sonrasında bakiye Fon alacağı kalması hâlinde ancak kalan miktar üzerinden takibe devam edilebileceğinden dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 02/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.