Mahkemesi : Samsun 3. İş Mahkemesi
Tarihi : 03.10.2013
No : 2011/344-2013/991


Dava, iptal edilen sigortalılık nedeniyle yersiz ödenen yaşlılık aylıkları ve işlemiş faizin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava dışı işveren Ö.. Ç..Tekstil Turizm İnşaat … Ltd. Şti.’ne ait işyerinde yapılan denetim sonrasında düzenlenen, 26.03.2010 tarihli Sosyal Güvenlik Denetmenliği Raporu üzerine, sigortalı davacının, anılan işyerinden gerçekleştirilen 08.08.2008 tarihinden sonraki bildirimlerinin, gerçeğe aykırı ve fiili çalışmaya dayanmadığı gerekçesiyle iptal edilerek, yaşlılık aylıkları bakımından borç tahakkuk ettirildiği, borcun ödenmemesi nedeniyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu"nun; “Sigortalı sayılanlar” başlığını taşıyan 2"nci maddesinde, bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanların bu Kanuna göre sigortalı sayılacakları belirtilmiş, “Sigortalılığın başlangıcı ve mecburi oluşu” başlığını taşıyan 6"ncı maddesinde; çalıştırılanların, işe alınmalarıyla kendiliğinden “sigortalı” olacakları, sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümlerinin, sigortalının işe alındığı tarihten başlayacağı, bu suretle sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamayacağı ve vazgeçilemeyeceği, sözleşmelere, sosyal sigorta yardım ve yükümlerini azaltmak veya başkasına devretmek yolunda hükümler konulamayacağı düzenlenmiştir. Anlaşıldığı üzere zorunlu sigortalılık niteliği, işveren ile çalışan arasında hizmet akdi (iş sözleşmesi) ilişkisinin kurulması ve çalışmaya/çalıştırılmaya başlanması ile kazanılmakta, yazılı olarak düzenlenen veya sözlü olarak kararlaştırılan akitle birlikte, sigortalılığın oluşumu yönünden eylemli (fiili = gerçek) çalışma olgusunun varlığı da gerekmektedir.
Diğer taraftan, davanın diğer yasal dayanağı, söz konusu Kanunun 79/10. maddesi olup, anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan

haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
İnceleme konusu davada; dosya kapsamı, soruşturma raporu ve davacının emniyette verdiği beyandan yola çıkılarak, kabul kararı verilmiş ise de; davacının hazırlık soruşturmasında, A.. Ö.."in yanında çalıştığını, Ö.. ç.fabrikasında hiç çalışmadığını, A.. Ö..."in yanında sigorta giriş çıkışı yaptırmadığını belirttiği, dolayısıyla beyanları arasında çelişki oluştuğu, dava dışı şirket işyeri ile ilgili olarak Ticaret Sicil Müdürlüğüne yazılan yazı cevabı dosyada bulunmadığından şirket ortaklarının kimler olduğunun anlaşılamadığı, denetim esnasında ve yargılama aşamasında ifadesine başvurulan M.Çağın"ın Kurumdan kayıtlarının celbedilmediği, ayrıca, bu tanığın tarihlerle ilgili çelişkili beyanda bulunduğu, dava dışı işyerinin kapsam durumunun Kurumdan sorulmadığı, ceza davası sonucunun da beklenilmediği anlaşılmaktadır.
O halde, Mahkemece yapılacak iş; öncelikle, davalı celbedilmeli ve emniyette verdiği beyanı açıklattırılmalı, dava dışı işyerinin talep edilen dönem öncesi bordroları da celbedilmek suretiyle, tanık M. Çağın"ın kayıtları araştırılmalı, gerek görülür ise, başka bordro tanıklarının da beyanlarına başvurulmalı, davalı ile birlikte sigortalılığı iptal edilen bordro tanıklarından, re"sen tespit edilenler dinlenilmeli, dava dışı işyerinin ticaret sicil kayıtları celbedilmeli, kapsam durumu Kurumdan sorulmalı, vergi kayıtları da araştırılmak suretiyle faaliyetine son verdiği tarih belirlenmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten işverenler ve çalışanlar yöntemince belirlenerek bilgi ve görgülerine başvurulmalı, belirdiği takdirde, tanık anlatımları arasındaki çelişkiler giderilmeli, ceza davası sonucu araştırılmalı ve toplanan tüm kanıtlar değerlendirilip, fiili çalışmanın var olup olmadığı, açıklıkla saptandıktan sonra, bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 17.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.