Mahkemesi : İzmir 5. İş Mahkemesi
Tarihi : 29.07.2013
No : 2003/214-2013/403

Dava ve birleşen davalar, rücuen tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davalı Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti ve S.. Ö.. yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalılar İ.. A.., İzelman Genel Hizm Otopark Özel Eğitim İtf ve Sağlık Hizm Tic AŞ, İzsu ve Kanalizasyon İdaresi Genel müdürlüğü avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Asıl dava, trafik-iş kazası sonucu ölen sigortalı R..Y."ın hak sahiplerine bağlanan gelir ve cenaze gideri ile aynı trafik-iş kazasında yaralanan sigortalılar İ.. B.. ve Ö..B..i"ye ödenen geçici iş göremezlik ödemeleri ve tedavi gideri nedeniyle meydana gelen Kurum zararının davalılar Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti, İ.. Ö.., S.. Ö.. ve .. Sigorta AŞ"den teselsülen tahsili istemine ilişkindir.
2005/1102 esas sayılı birleşen dava ise; aynı trafik-iş kazasında yaralanan sigortalı İ.. Ö.. için yapılan geçici iş göremezlik ödemelerinin davalı Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti, S.. Ö.. ve Güvence Hesabı"ndan teselsülen tahsili istemine ilişkindir.
Daha sonra ek dava açılmak suretiyle İ.. A.., İzelman AŞ ve İ.. M.."ne de husumet yöneltilerek, asıl davada meydana gelen Kurum zararının asıl davanın davalıları ile birlikte teselsüle dayalı olarak tahsiline karar verilmesi talep edilmiştir.
Dosya kapsamına göre; sigortalı R.. Y.."ın İzelman AŞ"nin işçisi iken protokol çerçevesinde geçici olarak İ.. M.."ne gönderildiği, sigortalı İlyas Bilen"in Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti"nin işçisi, sigortalı Ö. B..i"nin İzbeton işçisi, İ.. Ö.."ın ise Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti"nin işçisi olduğu anlaşılmış olup, davanın yasal dayanağı sigortalı İlyas için yapılan geçici iş göremezlik ödemeleri ve tedavi gideri yönünden 506 sayılı Kanunun 10 ve 26. maddeleri, diğer sigortalılara yapılan ödeme ve masraflar ile hak sahiplerine bağlanan gelirler yönünden 506 sayılı Yasa"nın 26. maddesidir.
Dosya kapsamına göre; muhtelif cadde ve sokakların yağmur suyu ızgara ve baca yükseltilmesi işini üstlenen davalı Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti"nde işçi olarak çalışan sigortalı İ.. Ö.."ın, kullandığı kamyonetle çalışma yapılacak yere doğru giderken, fren patlaması sonucu direksiyon hakimiyetini kaybetmesi şeklinde gelişen trafik iş kazasında, kendisi ile birlikte üç sigortalı yaralanmış, bir sigortalının da ölümüne sebep olmuştur.Davalı sürücü İ.. Ö.. hakkında açılan ceza davasında para cezası ile mahkumiyetine dair verilen karar Yargıtay"ca onanarak kesinleşmiş olup, kabul edilen maddi olguya göre; römork takma izni bulunmadığı halde römork takan, istiap haddi üzerinde yük alan ve yokuş aşağı yolda aşırı hızla seyreden sürücü İ.. Ö.. tam kusurlu bulunmuştur.
Mahkemece, sigortalı Ramazan Yılmaz"ın hak sahipleri tarafından İzelman AŞ, İ.. M.., İ.. A.., İ.. Ö.. ve Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti aleyhine açtığı tazminat davasında alınan kusur raporunun hükme esas alındığı anlaşılmaktadır.Sözkonusu rapora göre; sürücü/sigortalı İ.. Ö.. %40, aracı kiralayıp bakım ve kontrollerini yapmayan İ.. A.. % 30, işçisini geçici olarak gönderen ve gözetim görevini yerine getirmeyen İzelman AŞ %15, geçici işveren İ.. M.. %15 oranında kusurlu bulunmuş, kayıt maliki T.. C.."a aracı uzun süreli kira sözleşmesi ile kiraladığından, sürücünün hatalı araç kullanmasına katkısı bulunmadığından Kanalsan İnş Ltd Şti"ne ve araçta yolcu olarak bulunan sigortalıya kusur verilmemiş olup, mahkemesince verilen hükmün Yargıtay 21. Hukuk Dairesi"nce onanarak kesinleştiği anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere sigortalının açtığı tazminat davasında alınan kusur raporu, Kurum taraf olmadığından güçlü delil niteliğinde olup, bağlayıcı olmadığı gibi, tazminatta alınan kusur raporunun sadece sigortalı Ramazan yönünden bir irdeleme içerdiği, aynı kazada yaralanan sigortalıların işverenlerinin ise farklı kişiler olması nedeniyle, her bir sigortalı yönünden ayrı bir iş kazasıymış gibi ayrı ayrı kusur irdelemesi yapılması gerektiği gibi, özellikle sigortalılar İ.. Ö.. ve İ. B.."in işvereni konumundaki Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti yönünden yapılan irdelemenin işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı ilkelerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, sigorta müfettişine ifade veren ve Kanalsan Şti yetkilisinin kazaya karışan aracın kirasını, kendilerinin ödediğini beyan etmiş olması karşısında, sözkonusu aracı kimin kiraladığı, dolayısıyla, bakım ve onarım yükümlülüğünün kime ait olduğu, istiap haddi üzerinde yüklenmesi ve römork takılmasına ilişkin kimin/kimlerin sorumlu tutulması gerektiği, davalılar arasında asıl işveren-taşeron ilişkisi bulunup bulunmadığı hususlarında, konusunda ve işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında uzman bilirkişilerden oluşa ve mevzuata uygun çelişkiyi giderecek kusur raporu alınması gerekirken, yetersiz kusur raporuna göre hüküm kurulması isabetsizdir.
Öte yandan, uygulama önceliği bulunduğu halde, Mahkemece, 10. madde şartlarının oluşup oluşmadığı konusunda bir karar verilmemiştir.
506 sayılı Yasanın 9. maddesi - (Değişik : 25.08.1999 - 4447 / 12 md. Y.T. 08.09.1999) ""İşveren çalıştıracağı kimseleri, işe başlatmadan önce örneği Kurumca hazırlanacak işe giriş bildirgeleriyle Kuruma doğrudan bildirmekle veya bu belgeleri iadeli-taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. İnşaat işyerlerinde işe başlatılacak kimseler için işe başlatıldığı gün Kuruma veya iadeli-taahhütlü olarak postaya verilen işe giriş bildirgeleri ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilen işyerlerinde işe alınan işçiler için en geç bir ay içinde Kuruma verilen veya iadeli-taahhütlü olarak gönderilen işe giriş bildirgeleri de süresi içinde verilmiş sayılır.
(Ek : 14.07.1999 - 4410 / 1 md.) Dışişleri Bakanlığının sigortalı olarak yurtdışı göreve atanan personeli için işe giriş bildirgeleri ise, Kuruma en geç üç ay içinde gönderilir. ""
Düzenlemesini öngörmektedir.Anılan yasanın 10. maddesine göre ise 9. maddede öngörülen işe giriş bildirgesini süresinde Kuruma intikal ettirmeyen işverenler hakkında 26. maddede öngörülen sorumluluk halleri aranmaksızın, zararlandırıcı sigorta olayı nedeniyle Kurum tarafından bağlanan gelir ve harcamanın işverenden tahsil edileceğini düzenlemiştir.Yani, davalı işverenin 506 sayılı Kanunun 25.08.1999 tarih ve 4447 sayılı Kanunun 2.maddesiyle değiştirilen ve 08.09.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 9 ve 10.maddesi hükmüne göre rücu alacağından sorumluluğu için;işe giriş bildirgesinin sigortalının, işe başlatılmasından önce verilmemiş olması ve zararlandırıcı sigorta olayının da işe giriş bildirgesinin kuruma verilmesinden önce meydana gelmesi gerekir.
Mahkemece, işveren Kanalsan İnş San Tic Ltd Şti"ne ait ait işyerinin hangi tarih itibarıyla 506 sayılı Yasa kapsamına alınması gerektiği belirlenmeli,bu kapsamda işyerinin tesciline ilişkin dosya getirilmeli ve işverence sigortalı İ.. B.. için verilen işe giriş bildirgesinin Kuruma intikal tarihinin belirlenmeli, sigortalının işverene ait işyerinde işe başladığı tarihin açık ve net biçimde saptanmalı ve özellikle sigortalıya ait işe giriş bildirgesinin Kuruma intikal ettiği tarih ile iş kazası aynı tarihe rastlıyor ise, işe giriş bildirgesinin daha önce verildiğinin ispat yükünün işverene ait olacağı gözetilmelidir.
Kabule göre de, taleple bağlılık kuralı ihlal edilmek suretiyle davalı İ.. A.. yönünden talebin aşılması; birleşen dava ile sigortalı İ.. Ö.. için yapılan sosyal sigorta yardımları nedeniyle açılan davada, davalılar İ.. A.., İzelman AŞ ve İ.. M.."ne husumet yöneltilmediği halde, bu davalıların da sözkonusu rücu alacağından sorumlu tutulması, isabetsiz bulunmuştur.
Yukarıdaki bilgiler ışığı altında; oluşa ve mevzuata uygun kusur raporu alınmaksızın, 10. madde şartlarının oluşup oluşmadığı araştırılmaksızın, eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalılar İzsu ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, İzbeton A.Ş. ve İzelman Gen.Hiz.Ot.Öz.Eğt.İtf. ve Sağ.Hiz.Tic.A.Ş. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılara iadesine, 18.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.