Danıştay 9. Daire 2020/21 Esas 2021/4888 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2020/21
Karar No : 2021/4888

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1-… Teknoloji Lojistik Hizmetleri A.Ş.
2- … İnş. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketler tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parselde bulunan taşınmaz üzerine inşa edilen … Blok 11,19,25 ve 31 numaralı bağımsız bölümlerin üçüncü kişiye satışı sırasında 06/03/2017 tarihinde ödenen 540.000,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın tecil faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … . Vergi Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararıyla;492 Sayılı Harçlar Kanunu uyarınca gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının harca tabi olduğu,6306 sayılı Kanunun 7/9.maddesi ile Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 16/9-ç maddeleri kapsamında ise 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerin tapu harcından müstesna olduğu, buna göre anılan Kanun uyarınca yapılan kentsel yenileme uygulamalarının belirtilen istisnadan yararlanacağı sonucuna varıldığı,olayda, davacılar tarafından İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisindeki … ada, … parselde tapu kütüğüne kayıtlı taşınmaz üzerine inşa edilen gayrimenkul satışlarının harçtan muaf olduğu ve tapu harcı ödenmemesi gerektiği halde … blok 11, 19, 25 ve 31 nolu bağımsız bölümlerin satışında hataen tapu harcı tahsil edildiğinden bahisle iadesi istemiyle düzeltme-şikayet başvurusunda bulunulduğu,başvurunun reddi üzerine ret işleminin iptali ve ödenen tutarın tecil faizi ile birlikte iadesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, uyuşmazlıkta, taşınmaz alım satımına konu alanın ve satış işleminin 6306 sayılı Kanun hükümleri kapsamında muafiyeti bulunup bulunmadığının tespiti gerektiği,bu bağlamda dosyaya sunulan Sarıyer Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nün … tarih, … sayılı yazısında dava konusu tapu harçlarının ait olduğu bağımsız bölümlerin de içinde yer aldığı İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisindeki … ada, … parsel sayılı taşınmazın, kesinleşmiş rapor uyarınca 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olduğunun tespit edildiği ve anılan taşınmaza ilişkin işlemlerin harç, vergi ve ücretlerden muaf olduğunun belirtildiği , bu durumda mevzuat hükümlerine göre söz konusu taşınmaz alım satım işleminin tapu harcından müstesna olması, istisnaya dair hususun yoruma yer bırakmayacak şekilde kurala bağlanması ve Kanun gereği yeniden inşa edilen taşınmazlarda hak sahibi malik dışında 3. kişilere yapılacak devirlere ilişkin bir kısıtlama getirilmemiş olması karşısında, kentsel dönüşüm uygulaması sonrasında 3.kişiye satılan taşınmazların uygulama sonrası ilk satış işlemi olduğu ve tapu harçlarının vergilendirme hatası yapılarak tahsil edildiği açık olup, dava konusu tapu harcının iadesine yönelik yapılan şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; faiz istemine gelince, yargı kararıyla kaldırılan vergilendirmeler nedeniyle tahsil edilmiş tutarların ilgililere iadesi sırasında, tahsil tarihi ile karar tarihi arasında geçen süre için tasarrufundan yoksun bırakılmaktan dolayı iadenin hangi oranda faiz eklenerek yapılması gerektiği konusunda 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Kanunda yapılmış bir düzenleme bulunmadığı, 2577 sayılı Kanunun 28/6 maddesinde ise vergi davalarında kararın idareye tebliğinden itibaren infazın gecikmesi sebebiyle idarece kanuni gecikme faizi ödeneceği düzenlenmek suretiyle kanuni faiz uygulamasının, kararın verilip idareye tebliğinden sonraki zaman dilimine özgülendiği, bu durumda, haksız yere alınan vergi nedeniyle yoksun kalınan tutarın Danıştay'ın yerleşik hale gelen içtihatlarıyla kabul edilen ve bu husustaki genel hükümleri içeren 3095 sayılı Kanunda öngörülen oranda faiz uygulanarak ilgilisine ödenmesi gerektiğinden, davacının tecil faizi ile birlikte iadesi talebinin reddi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, dava konusu işlemin tapu harcının iadesi yönünden iptaline ve ödenen 540.000,00-TL tapu harcının tahsil tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanunda öngörülen oranda hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacıya iadesine, yasal faizi aşan tecil faizi istemi yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek başvurunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Uyuşmazlığın çözümünün mevzuatın yorumlanmasını gerektirdiği,olayda vergi hatası bulunmadığı, 6306 sayılı Kanunda dönüşüm sürecinde yer alan işlem,sözleşme,devir ve tesciller ile uygulamalara istisna tanındığı, dönüşüm uygulamaları sonrasında oluşan bağımsız bölümlerin satış işlemlerinin muafiyet kapsamında değerlendirilemeyeceği,bu hususta emsal yargı kararları bulunduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Davalı temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının dava konusu satış işleminde davacı şirketlerle birlikte devir eden konumunda bulunan diğer müşterek malik … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcının iadesine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirketler tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında İstanbul İli, Sarıyer İlçesi, … Mahallesi, … Ada, … Parselde bulunan taşınmaz üzerine inşa edilen … Blok 11,19,25 ve 31 numaralı bağımsız bölümlerin üçüncü kişiye satışı sırasında 06/03/2017 tarihinde ödenen 540.000,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın tecil faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİL MEVZUAT:
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 57. maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı târifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tâbi olduğu, 58. maddesinde; tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli târifede belirtilen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (4) sayılı tarifenin 20/a maddesinde ise; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlâk vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyûun izâlesi hallerinde satış bedeli, istimlâklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı tapu harcı alınacağı hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının,dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin davacı şirketler adına devir eden (satıcı) sıfatıyla tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcının iadesine ilişkin kısım yönünden iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesine dair kısmı, usul ve hukuka uygun olup, davalı idarece ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının,dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin, bağımsız bölümün satışında davacı şirketlerle birlikte devir eden konumunda bulunan diğer müşterek malik … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcına dair iptal ve iadesine ilişkin kısmı yönünden ;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; tapu harcının mükellefinin gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında devir eden ve devir alan olarak belirlendiği görülmüştür.
Olayda;UYAP üzerinden temin edilen takbis kayıtlarının incelenmesinden,dava konusu bağımsız bölümlerin … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile davacı şirketler … Teknoloji Lojistik Hizmetleri A.Ş ve … İnşaat A.Ş. adına kayıtlı bulunduğu, dava konusu satış işlemiyle üçüncü kişiye satıldıkları, satış işleminde devir eden konumunda bulunan … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile davacı şirketler … Teknoloji Lojistik Hizmetleri A.Ş ve … İnşaat A.Ş. adına tahakkuk eden ve ödenen tapu harcının iadesi istemiyle … Teknoloji Lojistik Hizmetleri A.Ş ile … İnşaat A.Ş. tarafından düzeltme şikayet başvurularında bulunulduğu, reddi üzerine de yine bu iki şirket tarafından dava açıldığı görülmüştür. Uyuşmazlıkta, 6306 sayılı Kanun kapsamında inşa edilen bağımsız bölümlerin üçüncü kişiye satışı sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116-126. maddeleri kapsamında düzeltme ve şikayet başvurularında bulunmak suretiyle adlarına işlem tesis ettiren davacı şirketlerin, bu işleme karşı dava açma ehliyeti bulunmakta ise de; kendi adlarına tahakkuk etmeyen,satış işleminde davacı şirketlerle birlikte devir eden konumunda bulunan diğer müşterek malik … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcı tutarının düzeltme şikayet başvurularına konu edilerek iadesinin istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin, davacı şirketlerle birlikte devir eden konumunda bulunan diğer müşterek malik … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcına dair iptal ve iadesine ilişkin kısım yönünden davanın reddi gerekirken davayı bu kısım yönünden de kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen kabul, kısmen reddine ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik davalının istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin diğer müşterek malik … Plastik Alüminyum İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tahakkuk ettirilerek tahsil edilen tapu harcına dair iptal ve iadesine ilişkin kısmının BOZULMASINA,diğer kısmının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım üzerinden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 21/10/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY : Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla kararın bozmaya ilişkin hüküm fıkrasına karşıyım.