9. Hukuk Dairesi 2011/19076 E. , 2013/20191 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA :Taraflar arasındaki, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı, sendikal tazminat, izin ücreti ile fazla çalışma ücreti alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hüküm süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davacı avukatınca duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 02.07.2013 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat ... geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalı işveren ....."nin ..."ndaki işyerinde ..... yağcı olarak 20/12/2003-22/08/2008 tarihleri arasında çalıştığını, uzun yıllar uygulanan ikramiyelerin kaldırılarak maaşlara bölündüğünü, maaş bordrolarında hafta tatili mesaisi ücreti verilmediği halde ikramiyenin bir kısmının hafta tatili mesaisi ücreti olarak gösterildiğini, vardiya izinleri ve yıllık izinler dışında hiçbir resmi tatilde izin yaptırılmadığı gibi, ücretlerinin de ödenmediğini, son zamanlarda ise davacının fiziki çalışma koşullarının ağırlaştığını, davacının bu durumu işveren yetkililerine defalarca bildirmesine rağmen, davalı işveren tarafından hiçbir önlem alınmadığını, bu nedenle davacının 18/08/2008 tarihinde Türkiye Denizciler Sendikası"na üye olduğunu, davacının sendikaya üye olduğunu öğrenen davalı işverenin, sendika üyeliğinden derhal çıkmaları, aksi takdirde işten çıkartılacaklarının bildirdiğini, davacının sendikaya üye olduktan bir gün sonra 19/08/2008 tarihinde izine çıkarıldığını, 24/08/2008 tarihinde izninin biteceğini, ancak izin defterini daha sonra imzalayacağı söyleyerek izin belgesi verilmediğini, davacının davalı işverene gönderdiği ihtarname ile izin belgesinin kendisine gönderilmesi istediğini, davalı işverenin davacıyı izne çıkardıktan 2 gün sonra 21/08/2008 tarihinde iş akdinin fesih ihbarı gönderdiğini, davacının iş akdinin sendikaya üye olmasından kaynaklanan nedenlerle tamamen haksız ve geçersiz şekilde, kötü niyetli olarak feshedildiğini ileri sürerek, kıdem, ihbar, kötüniyet ve sendikal tazminatları ile fazla çalışma ve izin alacaklarını istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, şirketin ticaret siciline kayıtlı şirket merkezi adresinin ... Sok. No.21 ... olması nedeniyle davanın ... İş Mahkemesinde açılması gerektiğini, davacının davalı işyerinde 27/07/2005 tarihinden itibaren çalışmaya başladığını, bir süredir işyerinde iş disiplinine uygun olmayan iş düzenini bozucu tutum ve davranışlar sergilediğini, bu nedenle defalarca uyarıldığını, davacının şirkette görevine devam etmesinin
gerek personel, gerekse 3. kişiler açısından ciddi mal ve can kaybı riski taşıdığından iş akdinin haklı nedenlerle feshedildiğini, iş akdi haklı nedenlerle feshedilen davacının kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alacağına ilişkin taleplerinin yasal dayanağı olmadığını, davacının sendika üyesi olduğu gerekçesi ile iş akdinin feshedildiği iddialarının gerçeği yansıtmadığını, davalı işverenin, davacının sendika üyesi olduğunu dahi bilmediğini, davacının ücretinin maktu olarak ödendiğini, bu ücretin fazla mesai, ulusal bayram ve genel tatil ücretlerini de kapsadığını, bu nedenle davacının fazla mesaiye ilişkin ücret taleplerinin hukuki dayanağı olmadığını, yine davacının yıllık izinlerinin kullandırılmadığına ilişkin beyanlarının gerçek olmadığını, davacının çalışmış olduğu dönemlere ilişkin yıllık izinlerini kullandığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalıştığını, davalının iş sözleşmesini fesihte haksız olduğu, yıllık 270 saati aşan fazla çalışma alacağı bulunduğu, davacının iş güvencesi kapsamında olup işe iade davası açma imkanı varken bunu açmaması sebebiyle sendikal tazminat alacağı talep edemeyeceği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraflar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Deniz İş Kanunu 1. Maddesinin 1. fıkrası uyarınca, bir geminin Deniz İş Kanunu"nun kapsamına girebilmesi için denizlerde, göllerde ve akarsularda çalıştırılması, bu geminin Türk Bayrağı taşıması, geminin yüz ve daha yukarı grostonilatoluk olması gerekir. Maddenin 2. Fıkrasına göre de:
a) Aynı işverene ait gemilerin grostonilatoları toplamı yüz veya daha fazla olduğu takdirde, bu gemilerle, bu gemilerde çalışan ve çalıştıranlar Deniz İş Kanunu hükümlerine tabi olacaklardır.
b) İşverenin çalıştırdığı gemi adamı sayısı beş veya daha fazla bulunduğu takdirde başka bir şart aranmaksızın, başka bir anlatımla geminin grostonilatosuna bakılmaksızın, bu gemi Deniz İş Kanunu kapsamına giren bir işyeri olacaktır.
Gemi yabancı ülke bayrağı taşıyor veya gemi Türk bayraklı olsa dahi yüz grostonalitonluk değilse yada diğer belirtilen istisnai şartları taşımıyor ise bu gemide çalışanlar hakkında Deniz İş Kanunu uygulanamaz. Taşıma işinde çalışan bu gemideki işçiler de 4857 sayılı İş Kanunu kapsamı dışında kaldığından, haklarında Borçlar Kanunu hükümleri uygulanır.
Dosya içendeki fesih bildiriminde davacının Deniz İş Kanuna tabi olarak çalıştığı açıkça belirtilmiştir. Yine 03.05.2007, 05.06.2007 ve 03.09.2007 tarihlerinde ... Liman Başkanlığına verilen personel listesinde davacının yardımcı vardiya zabiti olarak çalıştığı belirtilmiştir.
Somut bu hukuki ve maddi olgulara göre; davacı gemi adamının davalıya ait gemide deniz taşıma işinde çalıştığı, bu nedenle 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında kalmadığından talep edilen ve hüküm altına alınan tazminat ve işçilik alacaklarının 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uyarınca belirlenmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, tarafların sair temyiz taleplerinin daha sonra incelenmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 02.07.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.