Danıştay 6. Daire 2020/3097 Esas 2021/11105 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/3097
Karar No : 2021/11105


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Valiliği (…Müdürlüğü)
VEKİLİ : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Giresun ili, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliği yapılmasına ilişkin Giresun Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenmektedir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince, yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen rapor ve dosyanın birlikte incelenmesinden, dava konusu plan değişikliklerinin alanda nüfus artışına sebep olmadığı, dava konusu planların açıklama raporundan plan değişikliğinin müşterek nitelikteki ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak yapıldığının anlaşıldığı, bu nedenle kamu yararına uygun uyuşmazlık konusu imar plan değişikliklerine ihtiyaç bulunduğu, kaldırılan yolun nazım imar planında gösterilmeyen ve değişiklikten önceki uygulama imar planına göre devamlılığı olmayan bir yaya yolu niteliğinde olduğu, çevresindeki orman ve park alanlarını ayırmak için düzenlendiği ve meri imar planında alternatifinin bulunduğu, bahsi geçen yol kent içi ulaşım sistemini etkileyebilecek nitelikte olmadığından kentsel teknik altyapı etki değerlendirmesi raporu hazırlanmasına gerek bulunmadığı, bu nedenle söz konusu yol kesitinin belediye hizmet alanına (BHA) dönüştürülmüş olmasının kamu yararına, planlama ve şehircilik ilkelerine ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı düşmediği, ayrıca, BHA'nın kuzeyinden gelen yaya yolunun bitiminde park alanı olarak planlı kısma girintili olacak şekilde yaklaşık 12 metre genişliğinde bir alanın bırakılmış olduğu, bu alanın zorunlu durumlarda yaya yoluna girecek taşıtlar için hem geri dönüş kurbu hem de otopark alanı olarak kullanılabileceği, yörenin mevcut özellikleri doğrultusunda imar planlarında çekme mesafeleri ile ilgili hususları belirlemeye yetkili idare olan davalı idare tarafından yapılan çekme mesafelerindeki değişikliğin ise davaya konu belediye hizmet alanının çevresinde güneşlenme ya da mahremiyet açısından zarara uğrayacak yaşam alanları bulunmadığı göz önüne alındığında kamu yararına aykırılığı bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti:İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 6. ve 7. bentleri uyarınca, yoğunluk artışı getiren dava konusu imar planı değişiklikleri dolayısıyla taşınmazın önünden geçen 7 metrelik yolun kaldırılabilmesi için teknik altyapı etki analiz raporunun alınması gerektiği halde alınmadığı ileri sürülmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Giresun Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile Giresun ili, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliği yapılarak uygulama imar planında BHA kullanımında kalan taşınmazın batısında yer alan 7 metrelik imar yolu kaldırılarak BHA kullanımına dahil edilmiş ve 17 metrelik imar yoluna cepheli imar hattında yer alan yapı yaklaşma mesafesi hariç dava konusu parsele ilişkin tüm yapı yaklaşma mesafelerinin kaldırılmıştır.
Dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planından önce yürürlükte bulunan 1/5000 ölçekli nazım imar planında, söz konusu 7 metrelik yaya yolu gösterimi bulunmamasına karşın dava konusu plan değişiklikleriyle 7 metrelik yolun kuzeyinde kalan ve kaldırılmamış olan kısmı ve devamında yer alan dönüş kurbuna nazım imar planında yer verilmiştir.
Giresun İl Mahalli İdareler Müdürlüğü bünyesindeki Meclis Kararlarını İnceleme Komisyonunun 04/12/2017 tarihli toplantısında, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 6. ve 7. bentleri uyarınca, yoğunluk artışı getiren dava konusu imar planı değişiklikleri dolayısıyla taşınmazın önünden geçen 7 metrelik yolun kaldırılabilmesi için teknik altyapı etki analiz raporunun alınması gerektiği halde alınmadığı tespiti yapılmış ve davacı Valilik tarafından bu gerekçeyle, dava konusu imar planı değişikliklerine askıda itiraz edilmiştir.
Davalı Giresun Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı cevabında; yaya yolu niteliğindeki 7 metrelik yolun kaldırılmasının kentsel ulaşım sistemini etkileyen bir değişiklik olmaması sebebiyle teknik altyapı etki analiz raporu alınmasına gerek bulunmadığını bildirilmiştir.
Bunun üzerine, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda yürürlükte olan nazım ve uygulama imar planlarında değişiklik yapılmasına dair … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararının iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
14.06.2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği'nin "Gösterim (lejand) Teknikleri" başlıklı 10. maddesinde, her türlü mekânsal planın, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanacağı kurala bağlanmış, "İmar Planı Değişiklikleri" başlıklı 26. maddesinin 6. fıkrasında, "İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde: a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısı azaltılamaz ve daraltılamaz. b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır. c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz. ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez. d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı Kanunun Tanımlar başlıklı 5. maddesindeki nazım ve uygulama imar planlarının tanımları göz önünde bulundurulduğunda, ana ulaşım sisteminin, bu bağlamda birinci ve ikinci derecedeki ulaşım yollarının nazım imar planı ile daha alt düzeydeki tali nitelikte üçüncü derece ve daha altındaki yolların ise uygulama imar planları ile düzenlenmesi gerektiği görülmektedir.
Ayrıca ana ulaşım sistemi dışındaki hangi en kesitli yolun nazım imar planında gösterilmesi gerekeceği hususu yolun enkesitinden ziyade, imar planı içerisinde ulaşım sistemi bakımından üstlendiği fonksiyonla ilişkili olması gerekir.
Ölçeği gereği genel kullanım kararları ile başlıca bölge tiplerini belirleyen nazım imar planının, uygulama imar planıyla düzenlenmesi gereken imar adaları oluşturulmadan belirtilen nitelikteki yol kullanımını ihdas etmesi planlama ilkeleri bakımından mümkün görülmemektedir. Bu kapsamda, özellikle yapı adalarını ve farklı kullanım kararlarına konu alanları birbirinden ayıran ve bunlar arasındaki ulaşım ihtiyacının karşılanmasına yönelik yolların uygulama imar planı kararı ile getirilebileceğinde hiçbir duraksama bulunmamaktadır.
Dava konusu imar planları öncesinde yürürlükte bulunan 1/5000 ölçekli nazım imar planında, dava konusu belediye meclis kararı ile bir kısmı kaldırılan 7 metrelik yol gösterilmemiş ise de … tarih ve … sayılı dava konusu belediye meclisi kararı ile 7 metrelik yolun bir kısmının kaldırılmasına karar verilerek kalan kısmının ve yeni oluşturulan dönüş kurbu alanının hem 1/1000 ölçekli uygulama imar planının hem de 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterildiği anlaşıldığından 7 metrelik yaya yoluna ilişkin değerlendirmeler nazım ve uygulama imar planları birlikte değerlendirilmek suretiyle yapılacaktır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu 7 metrelik yaya yolunun, orman alanı, yeşil alan ve BHA kullanımları arasında kaldığı, bu kullanımların ve farklı kullanım kararlarına konu yapı adalarının birbirinden ayrılmasına yaradığı ve bunlar arasındaki yaya ulaşımı ihtiyacının karşılanmasına yönelik bir yol olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, anılan yolun kaldırılması, farklı kullanım kararları getirilmiş olan alanların sınırlarının birbirine bitişik hale gelmesine ve orman alanı, yeşil alan ve BHA kullanımları arasında ayırıcı nitelikte bir imar yolu kalmamasına yol açtığından dava konusu imar planı değişikliklerinin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, dava konusu belediye meclis kararı, taşınmazın bitişiğindeki 7 metrelik yaya yolunun kaldırılarak BHA olarak planlanması ve çekme mesafelerinde düzenleme yapılmasına ilişkin ise de davacı Valilik tarafından askıda yapılan itirazın ve dava dilekçesinin içeriğinden, görülmekte olan davanın konusunun yalnızca yaya yolunun kaldırılarak BHA olarak planlanmasına ilişkin olduğu, bu nedenle dava konusu işlemin çekme mesafelerinin düzenlenmesine ilişkin kısmının bakılan davada incelenmesine olanak bulunmadığı sonucuna ulaşıldığından Bölge İdare Mahkemesince, bozma kararı üzerine yapılacak değerlendirme neticesinde bu husus dikkate alınarak hüküm kurulması gerektiği açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacı temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararın BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine 11/10/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.