Danıştay 10. Daire 2019/4888 Esas 2021/4408 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/4888
Karar No: 2021/4408

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı işyerinde çalışan işçilere ait sigortalı işe giriş bildirgelerinin süresinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102. maddesi uyarınca 103.628,00 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve …sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince; davacıya ait iş yerinde farklı tarihlerde kolluk kuvvetleri tarafından yapılan denetimlerde kayıt dışı personelin çalıştığının tespit edildiği, anılan kişilere ilişkin sigortalı işe giriş bildirgelerinin Kuruma süresi içerisinde teslim edilmediği, davacı adına düzenlenen idari para cezasının usulüne uygun olarak hesaplandığı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, yapılan denetim esnasında iş yerinde bulunan kadınların, iş yeri çalışanı olmadığı halde çalışanmış gibi değerlendirildiği, imzadan imtina edildiği halde yetersiz tutanaklara dayanılarak işlem tesis edildiği, mahkemenin de tutanaklara yapılan itirazı dikkate almadan davanın reddine karar verdiği, bu itibarla mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden; kolluk kuvvetleri tarafından davacıya ait işyerinde çeşitli zamanlarda yapılan denetimler sonucunda kayıt dışı personel çalıştırıldığının tespit edildiği, anılan tespitler sonrasında bazı çalışanların işe giriş bildirgelerinin süresi içerisinde Kuruma bildirilmediğinden bahisle dava konusu … tarih ve … sayılı işlem ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102/3-a maddesi uyarınca tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle davacıya 103.628,00 TL idari para cezası verildiği, bunun üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun ''Sigortalı bildirimi ve tescili'' başlıklı 8. maddesinde; "İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür... Bu maddenin ikinci ve beşinci fıkraları hariç olmak üzere, diğer fıkralarında belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen ilgililer hakkında, 102 nci madde hükümlerine göre idarî para cezası uygulanır. Sigortalı işe giriş bildirgesinin şekli ve içeriği, bildirgenin verilme yöntemleri ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.'' düzenlemesine, dava konusu idari para cezasına esas alınan ''Kurumca verilecek idarî para cezaları'' başlıklı 102. maddesi 1. fıkrası (a) bendinin 3 nolu alt bendinde; "İş yeri esas alınmak suretiyle bildirgenin verilmediğine ilişkin; mahkemenin karar tarihinden, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde bu bendin (2) numaralı alt bendinde sayılan durumlardan biriyle tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır. '' hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Hukuka aykırı bir eylemin tekerrürü halinde verilecek cezanın artırılması, daha önce verilen cezanın ıslah edici olmadığı ve failin suç işleme konusundaki ısrarının daha ağır bir cezayı gerektirdiği düşüncesinden doğmaktadır.
Bununla birlikte, faile tekerrür nedeniyle daha ağır bir ceza verilebilmesi, bir başka deyişle failin ıslah olmadığının ve suç işleme konusundaki ısrarının ortaya konulabilmesi için, failin hukuka aykırı bir eylemi birden çok kere gerçekleştirmiş olması tek başına yeterli olmayıp, tekerrüre esas alınan eylemi nedeniyle daha önce cezalandırılmış olmasına rağmen bu tarihten sonra aynı eylemde tekrar bulunmuş olması gerekmektedir.
Belirli bir kesinlik içinde kanunda hangi eyleme hangi hukuksal yaptırımın bağlandığının bireyler tarafından bilinmesi ve eylemlerin sonuçlarının öngörülebilmesi hukuki güvenlik ilkesinin bir gereği olup, hukuka aykırı bir eylemde bulunduğu tarih itibariyle hakkında daha önce verilen bir ceza bulunmayan kişinin daha sonraki bir tarihte almış olduğu bir cezanın esas alınarak ve tekerrür hükümleri uygulanarak cezasının artırılması hukuk devleti ilkesine uygun bulunmamaktadır. Suçu işlediği tarihte henüz mükerrir olarak kabulü mümkün olmayan kişiye tekerrür hükümlerinin uygulanması, suç ve cezaların yasallığı ilkesine de aykırılık oluşturacaktır.
5510 sayılı Kanun'un işe giriş bildirgesinin süresinde verilmemesinde tekerrür durumunu düzenleyen 102. maddesi, 1. fıkrası, (a) bendi, 3. alt bendi hükmü uyarınca, işe giriş bildirgesinin verilmediği konusundaki ilk tespitin Kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde ikinci kez işe giriş bildirgesinin verilmediğinin tespit edilmesi halinde, idari para cezasının her bir işçi için asgari ücretin 5 katı oranında uygulanabilmesi için, birinci ihlal nedeniyle verilen idari para cezasının ilgiliye tebliğ edilmesinden itibaren bir yıl içinde aynı ihlalin tekrar gerçekleşmesi gerektiği açıktır.
Bakılan uyuşmazlıkta; kolluk kuvvetlerince farklı zamanlarda yapılan denetimler neticesinde tutulan tutanaklar ile davacının, iş yerinde kayıt dışı personel çalıştırdığının tespit edilmesi üzerine davalı idarece idari para cezasıyla cezalandırılması hukuka uygun olmakla birlikte, işe giriş bildirgeleri için kanunda öngörülen asgari ücretin iki katı yerine tekerrür hükmü uygulanarak asgari ücretin beş katı ceza verildiği, ancak işe giriş bildirgelerinin süresinde verilmemesine ilişkin olarak tekerrür hükmünün uygulanabilmesi için zorunlu olan "idari para cezasının uygulanıp tebliğ edilmesinden sonra davacının aynı fiili tekrar işlemesi" durumunun söz konusu olmadığı görülmektedir.
Bu itibarla 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 3 sayılı alt bendi uyarınca tekerrür esas alınarak asgari ücretin 5 katı tutarında uygulanan idari para cezasında hukuka uyarlık, davanın reddi yönündeki Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:2016/724 sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.