MAHKEMESİ : Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

KARAR
A)Davacı İstemi:
Dava,sigorta başlangıç tarihinin 15.10.1989 tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Cevap dilekçesi sunulmamıştır.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk Derece Mahkemesince ; “ ..., davalı ... Kooperatifi ünvanlı iş yerinde 15.10.1989 tarihinde çalışmaya başladığı, bu çalışmaların sigortalı hizmet döküm cetvelinde görülmediği, hakkında düzenlenen imzasını içeren sigortalı işe giriş bildirgesinin 27.10.1989 günü davalı Kuruma verilerek davacının bildiriminin yapıldığı, sigorta priminin ödenmediği, bildirgedeki kimlik bilgilerinin nüfus bilgileriyle uyumlu olduğu, işe giriş tarihinde işyerinin kanun kapsamında bulunduğu, sigorta sicil numarasının daha sonraki hizmetlerinde de kullanıldığı ve hizmet akdine dayalı olarak fiilen çalıştığı ispatlandığından, bordroların verilmemiş ve davalı kurumun prim alacağını talep etmemiş olmasının davacının sigortalılık haklarını engellemeyeceğinden, davacı tanıklarının ifadelerinden davacının davalıya ait iş yerinde bir gün süre ile çalıştığının tespit edildiği, Yargıtay uygulamalarına göre işe giriş bildirgesi verilmesinin fiilen bir gün çalıştırıldığına ilişkin karine teşkil ettiği tüm dosya kapsamından anlaşılmış, davacının davalı kurum kayıtlarına intikal etmiş olan işe giriş bildirgesinde belirtilen 15.10.1989 tarihinin sigorta başlangıç tarihi olduğu sonucuna varılarak mahkememizce davanın kabulüne karar verilmiştir.” gerekçesiyle “ Davacının davasının KABULÜ İLE; Davacının, 58144.33 sicil numaralı ...Kooperatifi ünvanlı iş yerinde 15.10.1989 tarihinden itibaren 1 (bir) gün hizmet akdi ile asgari ücretle çalıştığının ve 15.10.1989 tarihinin sigorta başlangıç tarihi olduğunun TESPİTİNE, ” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı ... vekili tarafından ; davacının davasını ispat edemediğini, eksik inceleme yapıldığını, bilirkişi raporunu kabul etmediklerini bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince “ Davalı şirketin terkin edilmiş olması sebebiyle ihyası sağlanmıştır. Talep ve karar 15/10/1989 tarihine ilişkin olup, davacıyla ilgili işe giriş bildirgesinin 27/10/1989 tarihi itibariyle kurum kayıtlarına intikal ettiği görülmüştür. Dinlenen tanık beyanları ve dosya kapsamıyla talep doğrulanmıştır. ... "nın feri müdahil yerine davalı olarak gösterilmesi mahalinde düzeltilebilir maddi hata olarak değerlendirilmiştir. ” gerekçesiyle
“... vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b maddesinin 1. alt bendi gereğince ESASTAN REDDİNE, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “Kurumumuz davaya geç dahil olmuştur. Yoklukta yapılan işlemler geçersizidir. Kurumumuz davanın açılmasına sebebiyet vermediği halde yargılama giderlerinden sorumlu tutulmakta olup bu husus bozmayı gerektirir. Her ne kadar istinaf incelemesi esnasında davalı sıfatımız fer"i müdahil olarak değiştirildiyse de yine de usuli eksiklikler olduğu kanaatindeyiz. Davalı şirketin ihyası da usulüne uygun olmayıp kararın bozulması gerekir. ” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim bordroları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem bordrosunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 21/01/1965 doğumlu davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 15/10/1989 tarihinde 24 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin, 58144.33 sicil numaralı, ... Mah, ... adresindeki, ... Kooperatif ünvanlı işyerinden 27.10.1989 tarihinde 197832 varide sayısı ile Kuruma verildiği, 58144.33 sicil numaralı ...Kooperatif ünvanlı işyerinin 26/11/1988 - 09.03.1994 tarihleri arasında kanun kapsamında olduğu, 1989/3. dönem bordrosunun verilmediği, 1990/1-2-3. dönem bordrosunda bulunan sigortalıların bildirildiği ancak Mahkemece dinlenmediği, iki davacı tanığı dinlendiği ancak sigorta kayıtlarının getirtilmediği, davacının hizmet cetvelinde 2003/3. dönemde 4/a çalışmasının başladığı, eylemli çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; 1990 dönem bordrosunda ismi bulunanlardan yeter sayıda bordro tanığının ve kooperatif kayıtlarında ismi geçen şahısların tanık olarak bilgisine başvurmak, işe giriş bildirgesinin aslını Kurumdan getirterek imzanın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit etmek, sigorta sicil numarasının hangi ilin ve yılın serilerinden olduğunu Kurumdan sormak, dinlenen tanıkların sigorta kayıtlarını getirterek beyanlarının içeriğini sorgulamak, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar karar vermekten ibarettir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, Bölge adliye Mahkemesince eksik inceleme ve araştırma sonucu davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına ve ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 31/05/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.