Danıştay 10. Daire 2019/4884 Esas 2021/4234 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/4884
Karar No: 2021/4234

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İlaç ve Tıbbi Malzeme Pazarlama Dış Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki kararın davacı tarafından redde ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, işe giriş bildirgesi ile ek aylık prim ve hizmet belgelerinin süresinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102. maddesi uyarınca 63.852,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Balçova Sosyal Güvenlik Merkezi'nin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; davacı şirkete her ne kadar …'nin 01/06/2010 tarihli işe giriş bildirgesinin yasal süresi içinde internet ortamında verilmemesi nedeniyle 1.458,00 TL para cezası verildiği anlaşılmakta ise de, dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerden adı geçen işçinin 01/09/2010 tarihinde işe başladığı görülmüş olup, davalı idare tarafından adı geçen işçinin 01/06/2010 tarihinde işe başladığını kanıtlar hiçbir somut bilgi ve belge dosyaya sunulamadığı gibi, işleme dayanak alınan teftiş raporunda da bu yönde yapılmış somut bir tespit bulunmadığından, …'nin 01/06/2010 tarihinde işe başladığı halde işe giriş bildirgesinin süresi içinde verilmediği gerekçesiyle davacı şirkete verilen para cezasının 1.458,00 TL'lik kısmında ve 01/06/2010-01/09/2010 dönemi için aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmemesi nedeniyle kesilen para cezasının …'ye ilişkin (4.563,00 TL) kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı, dava konusu işlemin, davacının 2010/10-12, 2011/1-12, 2012/1-12 ve 2013/1-5 dönemi için aylık prim ve hizmet belgelerinin eksik kazanç üzerinden verilmesi nedeniyle para cezası verilmesine ilişkin kısmına gelince; denetim raporu, eki bilgi ve belgeler ile taraf iddiaları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, davacıya ait işyerinde çalışan sigortalıların fazla mesaileri olmasına rağmen bu sürelere isabet eden fazla mesai ücretlerinin ödenmediğinin sabit olması karşısında, bu aylara ait ek aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süre içinde Kuruma verilmemesi sebebiyle davacı şirkete verilen para cezasının 57.831,00 TL lık kısmında ise hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle …'nin işe giriş bildirgesinin süresi içinde verilmemesi ve A.Y. ile ilgili olarak 01/06/2010-01/09/2010 dönemi için aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmemesi nedeniyle tahakkuk ettirilen toplam 6.021,00 TL'ye karşılık gelen para cezasının iptaline, 2010/10-12, 2011/1-12, 2012/1-12 ve 2013/1-5 dönemleri için aylık prim ve hizmet belgelerinin eksik kazanç üzerinden verilmesi nedeniyle 57.831,00 TL para cezası verilmesine ilişkin kısım yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı vekili tarafından, idari para cezası tebligatının usule aykırı yapıldığı, idari yaptırım kararında mevzuatın aradığı bilgilere yer verilmediği, işçilerin maktu ücretle çalıştıkları, fazla mesailer için ücret ödenemeyeceği, yılda 270 saati aşmayan fazla çalışmaların ücrete tabi olmadığı, müfettiş raporunun eksik incelemeye dayalı olarak hazırlandığı ve gerçeği yansıtmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyize konu mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait … isimli işyerinde gerçekleştirilen teftiş sonucu düzenlenen … tarih ve (…) sayılı raporda, işyerinde çalışan sigortalıların elektronik ortamda takip edilen puantaj kayıtlarının incelenmesinden, söz konusu sigortalıların 01/06/2010 - 31/05/2013 tarihleri arasında haftada 45 dakika olarak yaptıkları fazla çalışmaların ücretlerinin ödenmediğinin ve bu aylara ait Ek Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Kuruma verilmediğinin tespit edilmesi üzerine Balçova Sosyal Güvenlik Merkezi'nin … tarih ve … sayılı işlemi ile davacı şirkete 63.852,00 TL idari para cezası verilmiş olup, davacı şirket tarafından cezaya yapılan itirazın Balçova Sosyal Güvenlik Merkezi İdari Para Cezası İtiraz Komisyonunun … sayılı kararı ile reddi üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle "Prim Belgeleri ve İşyeri Kayıtları" başlıklı 86. Maddesinde ise; "İşveren bir ay içinde 4. ve 5. maddeye tâbi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tâbi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür." kuralı,
Aynı Kanun'un "Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları" başlıklı 102. maddesi 1. fıkrası (c) bendinde ise; “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;.... 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun "Fazla çalışma ücreti" başlıklı 41. maddesinde ise; "Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. 63' üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırkbeş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır." hükmüne yer verilmiştir.
Yargıtay'ın istikrar kazanmış olan içtihatlarında; "bir yılda 270 saati aşmayan fazla çalışmaların sözleşme ile ücretin içinde gösterilebileceği, aylık ücrete fazla mesai ücretinin dahil olduğu durumlarda yılda 270 saati aşan fazla çalışmalar için ücret talep edilebileceği" belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı İş Müfettişleri tarafından davacı şirkete bağlı olarak faaliyet gösteren ve … AVM'de yer alan …isimli işyerinde yapılan denetim neticesinde düzenlenen raporda; işyerinde çalışan işçilerin işe giriş ve çıkış saatleri ile ara dinlenme saatlerinin, elektronik olarak parmak okuma yöntemi ile takip edildiği, işçilerin 01/06/2010 - 31/05/2013 tarihleri arasında haftalık 45 saat 45 dakika çalıştıkları, ancak yaptıkları fazla çalışmaya ait ücretlerin yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan net tutarlarının işçilerin banka hesaplarına yatırılmak suretiyle ödenmesi gerekirken, fazla çalışma ücretlerinin hak sahibi işçilere ödenmediği, işçilerin çalışma sürelerinin 4857 sayılı İş Kanunu'nun 63. maddesine uygun olacak ve 45 saati geçmeyecek şekilde yeniden düzenlenmesinin gerektiği, davacı şirket (işveren) ile işçiler arasında imzalanan Belirsiz Süreli İş sözleşmesi'nin "Ücret" düzenlemesini içeren 5/C-3. maddesinde de "Zaruri hallerde yapılacak fazla çalışma, hafta tatili çalışması ve genel tatillerde yapılabilecek çalışma ücretleri bu ücrete tabidir." kuralının bulunduğu, iş yerinde uygulanan ücretlendirmenin 1.400 TL - 3.600 TL arasında olduğu tespitlerinin yer aldığı görülmüş olup, raporun yazılış tarihi itibarıyla asgari ücretin brüt 1.071,00 TL, net 765,67 TL olduğu tespit edilmiştir.
Bu durumda, davacı şirket (işveren) ile işçiler arasında imzalanan Belirsiz Süreli İş sözleşmesi'nin "Ücret" düzenlemesini içeren 5/C-3. maddesinde belirlenen ücrete, yıllık 270 saati aşmayan fazla çalışmaların sözleşme ile dahil edilmesi, işçilerin haftalık 45 dakikalık fazla çalışmasının yıllık 270 saat çalışmanın altında kalması ve işçilerin asgari ücretin üzerinde maaş aldıklarının açık olması karşısında, bu aylara ait ek aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süre içinde Kuruma verilmediğinden söz edilemeyeceğinden dava konusu işlemde hukuka uygunluk, Mahkeme kararının temyize konu redde ilişkin kısmında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu redde ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3.Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesi 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 22/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.