Danıştay 13. Daire 2016/3313 Esas 2021/2776 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/3313
Karar No:2021/2776


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Tekstil Ticaret ve Sanayi A.Ş.

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Bankası A.Ş.'nin A grubu paya sahip ortaklarından olan davacı tarafından, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında yapılan denetimler neticesinde, imtiyazlı paya sahip bazı ortaklarda kurucularda aranan nitelikleri taşıdıklarını gösterir bilgi ve belgelerin verilen süreye rağmen ibraz edilmediği, etkin denetimi engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısının ortaya konulamadığı gerekçesiyle inceleme sonuçlanıncaya kadar, istenilen belgeleri sunmayan imtiyazlı ortakların paylarına ilişkin temettü dışındaki ortaklık haklarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (Fon) tarafından kullanılmasına dair Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Banka yönetim kurulu üyelerinin tamamını belirleme imtiyazını haiz olan A grubu pay sahiplerinin 5411 sayılı Kanun'un 3. maddesinde ifadesini bulan nitelikli pay sahibi ortak oldukları, davalı idarece … Bankası A.Ş.'ne gönderilen … tarih ve … sayılı yazı ile, A Grubu nitelikli paya sahip 185 ortağın, Kanun'un ''Kurucularda Aranan Şartlar'' başlıklı 8. maddesi ve ''Pay Edinim ve Devirleri'' başlıklı 18. maddesi, Bankaların İzne Tabi İşlemleri ve Dolaylı Pay Sahipliği'ne İlişkin Yönetmelik kapsamında güncel durumda kurucularda aranan nitelikleri taşıdıklarını gösterir belgelerin en geç 02/01/2015 tarihine kadar davalı idareye iletilmesi talimatının verildiği, anılan Banka'nın 03/12/2014 tarihli yazısıyla davalı idareden, temin edilecek bigi ve belgelerin kapsamı hakkında bilgi talep edildiği, Kurumun … tarih ve … sayılı yazısının ekine mevcut A grubu ortakların hazırlaması gereken belgelerin tablo hâlinde eklendiği, Banka tarafından … tarih ve … sayılı yazı ile, istenen bilgi ve belgelerin hazırlanmasının mümkün olmadığı belirtilerek 3 ay ek süre verilmesinin talep edildiği, anılan talebe ilişkin olarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile, Bankanın A grubu ortaklarınca hazırlanması gereken bilgi ve belgelerin Kuruma iletilmesi noktasında ucu açık bir şekilde süre istenmesinin yerinde olmadığı, bu nedenle konuya ilişkin mücbir sebeplerin ortaya konulması, mezkur ortakların bilgi ve belge temininde yaşadığı ve/veya yaşayacağı zorluklara ilişkin gerekçelerin açık ve net bir biçimde ortaya konulması, ortaklardan bilgi ve belgeleri tamamlananların gecikmeksizin Kuruma gönderilmesi ve Kanunun 153. maddesi hükmü hatırlatılarak, diğer ortaklara ait bilgi ve belgelerin ise en geç Ocak 2015 sonuna kadar Kuruma iletilmesi hususunun Bankaya bildirilmesine karar verildiği ve bu kararın da … tarih ve … sayılı yazı ile Bankaya iletildiği, Bankanın … tarih ve … sayılı yazısı ile yine çeşitli gerekçeler ile tekraren 3 ay ek süre verilmesinin istendiği, Kurum tarafından Bankaya gönderilen … tarihli ve … sayılı yazı ile, iletilen talimatların açık olduğu belirtilerek süresi içinde bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istendiği, süreç sonunda 185 ortaktan 48 gerçek kişi ve 5 tüzel kişi ortağa ilişkin çeşitli bilgi ve belgelerin Kuruma ulaştırılması üzerine, davaya konu … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile, verilen süre içerisinde istenilen bilgi ve belgeleri Kuruma iletmeyen A Grubu nitelikli pay sahibi ortakların hisseleri oranındaki temettü dışındaki ortaklık haklarının anılan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıyıp taşımadığına yönelik değerlendirme yapılması imkân dâhilinde olana ve bu değerlendirme sonuçlanıncaya kadar Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından kullanılması ticaret sicil kaydının terkin edildiği ve tüzel kişiliğin sona erdiği ve sahip olduğu hisselerle ilgili olarak vergi dairesince haciz ve satış işlemine konu edildiği banka tarafından beyan edilen … Turizm İnşaat Ticaret ve Sanayi A.Ş.'nin 5411 sayılı Kanun'un 8. maddesi çerçevesinde kurucularda aranan şartlara sahip olmadığı anlaşıldığından, anılan ortağın hisselerine ilişkin temettü dışındaki ortaklık haklarının 5411 sayılı Kanun'un 18. maddesinin 5. fıkrası hükmü kapsamında Fon tarafından kullanılması yönündeki kararın alındığı ve anılan işlemin iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı, 5411 sayılı Kanun'un amacının, finansal piyasalarda güven ve istikrarın sağlanmasına, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemek olduğu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun bu amaçları gerçekleştirme doğrultusunda çeşitli görev ve yetkilerinin bulunduğu, Kurumun kendisine verilen yetkileri ise Kurulca tesis edilecek düzenleyici işlemler veya alınacak özel nitelikli kararlar ile kullanacağı, diğer taraftan, kuruluş aşamasında planlanan faaliyetleri gerçekleştirme ehliyetinden yoksun, sisteme zarar verebilecek, etkin denetimi engelleyecek, iyi yönetime sahip olmayanların bankacılık sektörüne girmelerinin önlenmesi amacıyla Bankaların kuruluş aşamasına ilişkin olarak, kurucuların kanunda belirtilen şartlara haiz olması, Kurumun etkin denetimini engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısı ve organizasyon şemasına sahip olması gibi şartları da içeren bazı şartlar getirildiği, bu kapsamda kurucularda da, müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması, Fona devredilmiş olan bankalarda nitelikli paya sahip olmaması, bazı suçlardan dolayı hükümlü olmaması, gerekli mali güce ve itibara sahip bulunması, işin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip olması, tüzel kişi olması hâlinde ortaklık yapısının şeffaf olması gibi bazı şartlar arandığı, nitelikli paya sahip olan ortakların da kurucularda aranan bu şartlara haiz olması gerektiği, bu şartları kaybeden nitelikli pay sahiplerinin ise temettü dışındaki ortaklık haklarından yararlanamayacağı ve bu hâlde diğer ortaklık haklarının Fon tarafından kullanılacağı, anılan hususu düzenleyen 5411 sayılı Kanun'un 18. maddesine ilişkin madde gerekçesi incelendiğinde de, uluslararası standartlar dikkate alınarak kuruluşlarda nitelikli paya sahip ortakların kurucularda aranan niteliklere sahip olması şartının getirildiği, getirilen bu düzenlemeler ile kuruluşların ortaklık yapılarının ve ortaklar için öngörülen hükümlere uygunluğun izlenmesi, banka kaynaklarının ortaklar tarafından suistimale neden olabilecek veya etkin denetimi engelleyecek yapılanmaların önüne geçilmesinin amaçlandığı, … Bankası A.Ş.'nde yapılan incelemeler sonrası düzenlenen raporlar doğrultusunda, 2010 yılından itibaren özellikle mali bünyesine ve sahiplik yapısına ilişkin olarak çeşitli talimatlar verildiği, nitekim … tarih ve … sayılı raporun sonuç kısmında, ''2013 yılının Aralık ayını takip eden gelişmeler sonrasında Banka açısından ortaya çıkan itibar riskinin katılım fonlarındaki hızlı azalışın en önemli nedeni olduğu ve Bankanın karşı karşıya kaldığı itibar riskinin ise esas olarak Bankanın sahiplik durumu kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinden hareketle, sahiplik durumunun birleşme veya A grubu hisselerin gerekli mali güç ve itibara sahip, sermaye artırım kapasitesi yüksek yeni hissedarlara devri gibi seçenekler ile değişimini sağlayacak çalışmaların hızlıca gündeme alınmasının ve birleşme veya satış süreçlerine ilişkin kamuoyunun bilgilendirilmesinin Bankanın karşı karşıya olduğu fon çekilişlerini engelleyecek etki yaratacağının'' belirtilmesi üzerine anılan raporda yer alan tespitlerin değerlendirilmesi sonucunda … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile 5411 sayılı Kanun'un ''Kısıtlayıcı Önlemler'' başlıklı 70. maddesi kapsamına alındığı ve bankanın nitelikli pay sahiplerini ilgilendiren, imtiyazlı pay sahibi ortakların derhâl nakit sermaye artırımına gitmesi, Bankanın acil nakit ihtiyacı dikkate alındığında, nakdi sermaye artırımında kullanılacak fonun ortaklarca sermaye artırım süreci başlamadan, ivedilikle Bankaya muvazaadan ari nakit girişi sağlayacak şekilde Banka nezdinde hesaba yatırılarak bloke edilmesi ve nakit sermayenin Banka nezdinde bloke edilmesini takiben ortaklarca gerçekleştirilecek sermaye artırımına ilişkin olarak Kuruma yazılı taahhüt verilmesi, ortaklarca sermaye artırımı dışındaki diğer kaynakların da bankaya aktarılması, sigortaya tabi katılım fonu tutarını aşmamak ve yeterli teminatı hakim ortakların hisse senetlerinden veya diğer mal varlıklarından karşılanmak üzere uzun vadeli kredi sağlanması, banka risk grubuna ve hissedarlara nakdi ve gayri nakdi kredi kullandırımının durdurulması gibi talimatlar verildiği, anılan talimatların yerine getirilmesi konusunda Bankanın nitelikli pay sahibi ortaklarının gerekli mali güç ve itibara sahip olup olmadıkları ile şeffaf ve açık ortaklık yapısının bulunup bulunmadığı hususlarının ortaya konulabilmesi açısından 185 adet A grubu nitelikli paya sahip ortakların kurucularda aranan şartları taşıdıklarını gösterir belgelerin … tarih ve … sayılı yazı ile istenildiği, Bankanın isteği üzerine, mevcut A grubu ortakların hazırlaması gereken belgelerin tablo hâlinde sunulduğu, bu sefer de banka tarafından çeşitli somut olmayan gerekçeler ile süre uzatım talebinde bulunulduğu, … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile istenilen bilgi ve belgelerin en geç Ocak 2015 sonuna kadar Kuruma iletilmesi hususunun bildirilmesine karar verildiği, ancak süreç sonunda nitelikli pay sahibi ortaklardan bazılarına ilişkin olarak Kuruma herhangi bir bilgi ve belge gönderilmeyerek anılan nitelikli pay sahibi ortaklara ilişkin olarak 5411 sayılı Kanun'un 8. maddesinde sayılan kurucularda aranan şartları taşıyıp taşımadıkları hususunda Kurum tarafından yapılacak olan değerlendirmenin imkânsız kılındığı, bu durumda, nitelikli pay sahibi ortakların, kurucularda aranan şartları taşıması ve bu şartları kaybetmesi hâlinde ise ortaklık dışındaki haklardan yararlanamayacak olması ve çeşitli raporlarla ortaya konulan Bankaya ilişkin mali sorunların çözümü noktasında Bankaya verilen talimatların yerine getirilmesi açısından nitelikli pay sahibi ortakların arz ettiği önemin gereği olarak, Bankanın nitelikli pay sahibi ortaklarından, kurucularda aranan şartları taşıyıp taşımadıklarına ilişkin olarak yeterli ve makul süre verilmek suretiyle istenen bilgi ve belgelerin, nitelikli pay sahibi ortaklardan bir kısmı tarafından davalı idareye iletilmemesi üzerine, 5411 sayılı Kanun'un 8. maddesinde belirtilen kurucularda aranan şartları taşıyıp taşımadıkları hususunun değerlendirilmesinin gelinen aşamada imkânsız olması, söz konusu durumun Kurumun denetimi ve gözetimi altında bulunan bir finansal kuruluşun ortaklık yapısının ve ortaklık için mevzuatta yer verilen hükümlerin uygunluğunun izlenmesi ve etkin denetim yapılmasını engelleyici bir sonuç ortaya çıkarması, anılan durumun ne kadar süreceğinin belli olmaması hususunun da Kurum ve finansal sistem açısından önemli hukuki sorumluluklar doğurabileceği karşısında, 5411 sayılı Kanun'un 93. maddesi uyarınca tasarruf sahiplerinin haklarını ve bankanın düzenli ve emin bir şekilde çalışmasını tehlikeye sokabilecek ve ekonomide önemli zarar doğurabilecek her türlü işlem ve uygulamaları önlemek, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere gerekli karar ve tedbirleri almak ve uygulamakla yükümlü ve yetkili olan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından, geçici ve önleyici bir tedbir mahiyetinde, süresi içerisinde istenilen bilgi ve belgeleri Kuruma iletmeyen A grubu nitelikli pay sahibi ortakların 5411 sayılı Kanun'un 18. maddesinin 5. fıkrası hükmü çerçevesinde A grubu hisseleri oranındaki temettü dışındaki ortaklık haklarının anılan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıyıp taşımadığına yönelik değerlendirme yapılması imkân dâhilinde olana ve bu değerlendirme sonuçlanıncaya kadar Fon tarafından kullanılmasına ilişkin olarak alınan … tarih ve … sayılı kararda hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Banka'nın kuruluş aşamasında kurucu ortaklara ilişkin bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak verdiği ve bunun üzerine bankaya kuruluş izni verildiği, idarenin 19 yıldır faaliyette bulunan bir bankanın ortaklarından yeniden ortak olma koşullarına sahip olduklarına dair bilgi ve belge isteme yönünde yetkisinin bulunmadığı, kurucu olma şartını kaybettiklerine dair bir tespitin yapılmadığı, bilgi ve belgelerin gönderilmemesi hâlinde mevzuat uyarınca para cezasıyla cezalandırılmasının gerektiği, mülkiyet hakkının ihlâl edildiği, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, bankadan istenen bilgi ve belgelerin Kuruma hiç gönderilmemesi ya da gecikmeli gönderilmesi durumunda uygulanacak yaptırım türünün idari para cezası olduğu yönündeki iddianın hukuki gerçeklikle bağdaşmadığı, idari para cezası düzenlemesinin banka tüzel kişiliğine uygulanması nedeniyle davacı bakımından uygulanabilirliğinin bulunmadığı, Kanun ile Kuruma, gerekli hâllerde nitelikli ortakların kurucularda aranan şartları güncel şekilde muhafaza edip etmediklerini inceleme ve değerlendirme konusunda yetki ve görev verildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.