Danıştay 6. Daire 2020/10371 Esas 2021/8807 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/10371
Karar No : 2021/8807

TEMYİZ EDEN : 1- (DAVALI) ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİLLER)
- ... Petrolleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- ...
VEKİLLERİ : Av. ...
3- (DAVACILAR)
- ... - ...
- ... - ...
VEKİLLERİ : Av. ...
DİĞER DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF : 1-(DAVACILAR)
- ... - ...
- ... - ...
- ...
2- (DAVALI) ... Belediye Başkanlığı
3- (DAVALI YANINDA MÜDAHİLLER)
- ... Petrolleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- ...

İSTEMİN ÖZETİ : Niğde ili, Merkez, ... Mahallesi, ... ada, ...- ... -... parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapılmasına ilişkin Niğde Belediye Meclisinin ... tarih ve... sayılı kararı, anılan taşınmaza ilişkin ... tarih ve ... sayılı yapı ruhsatı ve ... tarih ve ... sayılı yapı tadilat ruhsatının iptali istemiyle açılan davanın kısmen ehliyet yönünden reddi, kısmen iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Konya Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesince verilen 23/09/2020 tarih ve E:2019/2237, K:2020/2054 sayılı kararın, davacılar tarafından ehliyet yönünden redde ilişkin kısmının, davalı idare ve davalı yanında müdahiller tarafından iptale ilişkin kısmının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile kararın iptale ilişkin kısmının onanmasına; davacıların temyiz isteminin kabulü ile davacılardan ... ve ... yönünden davanın ehliyet yönünden reddi yolunda verilen kararın anılan davacıların semt sakini sıfatıyla dava açabileceği göz önünde bulundurularak ve dava konusu taşınmazın bulunduğu alanda ikamet edip etmedikleri hususu araştırılarak karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak karar verildiği, davacılardan ... ve ... yönünden davanın ehliyet yönünden reddi yolunda verilen kararın ise anılan davacıların aynı ilçede akaryakıt işletmecisi olması ve dava konusu işlemin ekonomik menfaatlerine aykırı olması nedeniyle iptali istenilen işlemle arasında meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisinin bulunduğu, bu şahıslar tarafından dava açılabilmesi için aranan ehliyet koşulunun dava konusu taşınmaz ile aynı güzergahta akaryakıt istasyonu sahibi olmaları şeklinde sınırlandırılmasının hak arama özgürlüğünü kısıtlayıcı olacağı, kaldı ki bu şahısların semt sakini sıfatıyla dahi dava açma imkanları bulunduğu, dolayısı ile davacıların bakılan davada ehliyetli olduğu sonucuna ulaşıldığından bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine 24/06/2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

(X)KARŞI OY :
Dava; Niğde ili, Merkez, ... Mahallesi, ... ada, ...- ...- ... parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapılmasına ilişkin Niğde Belediye Meclisinin ... tarih ve ... sayılı kararı, anılan taşınmaza ilişkin ... tarih ve ... sayılı yapı ruhsatı ve ... tarih ve ... sayılı yapı tadilat ruhsatının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin (a) fıkrasında, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddenin 3/c bendinde dilekçenin ehliyet yönünden inceleneceği, 15. maddenin 1/b bendinde ise bu hususta kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddedileceği hükme bağlanmıştır.
Yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır. Her olay ve davada, yargı merciine başvurarak dava açan kişinin menfaatinin, iptali istenen işlemle ne ölçüde ihlal edildiğinin takdiri de yargı mercilerine bırakılmıştır. İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması halinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlal ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlal etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması gerekmektedir.
İdari bir karar münhasıran davacıyı etkileyebileceği gibi, uyuşmazlığın niteliğine göre vatandaş veya belde sakini sıfatıyla da iptal davası açılabilmesinin hukuken olanaklı olduğu, ticari kar ve ekonomik menfaat kavramlarının da ehliyet kapsamında değerlendirilmesi gerektiği açıktır.
Mahkemece davacılardan ... yönünden dava konusu işlemin iptaline, davacılardan ... ve ... yönünden dava konusu taşınmaza yakın yerde çalışan işçiler oldukları anlaşıldığından işlemlerin iptalini istemekte bir menfaatlerinin bulunmadığı gerekçesiyle, davacılardan ... ve ... bakımından ise dava konusu taşınmaz ile aynı bulvar üzerinde fakat karşı yönde istasyonlarının bulunduğu, davayı kar mahrumiyetini engellemek amacıyla açtıkları anlaşıldığından güncel ve meşru bir menfaatleri bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddi yolunda karar verilmiş, anılan karar taraflarca karşılıklı olarak temyiz edilmiştir.
Davacılardan ... ve ...'ın aynı ilçede akaryakıt işletmecisi olması ve dava konusu işlemin ekonomik menfaatlerine aykırı olması nedeniyle iptali istenilen işlemle arasında meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilişkisinin bulunduğu, dolayısı ile bu davacıların da bakılan davada ehliyetli olduğu açıktır.
Bu durumda, davacı ... ve ...'ın da dava açma ehliyeti bulunduğu sonucuna varıldığından, İdare Mahkemesince, anılan davacılara ilişkin olarak davanın ehliyet yönünden reddi yolunda verilen kararın bozulması gerektiği oyuyla Daire kararının anılan kısmına katılmıyorum.