Mahkemesi :İş Mahkemesi

Davacı, davalı şirkete ait gemilerde 19.7.2001-14.3.2011 tarihleri arasında aralıksız çalştığını, iddia ederek bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, ilâmda belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada, Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de, verilen kararın eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
Davacı, davalı şirkete ait gemilerde 19.7.2001-14.3.2011 tarihleri arasında aralıksız çalştığını, bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiş, Mahkemece, başka işyerlerinden de bildirimler olduğu, genel olarak bildirimlerin 30"ar gün üzerinden olduğu, denizci olarak 365 gün seferde ve denizde olmasının hayatın olanğan akışına aykırı olduğu gerekçesiyle istemin reddine karar verilmiştir.
Davacının çalışmanın sefer halindeki gemide çalışma biçiminde gerçekleşeceği gibi; limanda bekleyen geminin sefere hazırlanması, bakım onarımı gibi konumlarda fiilen gemide görevli olarak geçirilen ve denizle bağlantının kopmadığı çalışma olarak da gerçekleşebileceği gözetilmelidir (HGK 07.02.2001 t., 2001/21-20 E., 2001/110 K.).
Davacıya ait hizmet cetveli ve ibraz edilen bildirgeler incelendiğinde; davalı işyerinden 7.9.2007, 29.10.2008, 8.12.2009, 7.9.2010 tarihlerinde elektronik işe giriş bildirgesi verildiği, davacı adına davalı işyerinden 7.9.2007-25.7.2008, 29.10.2008-31.8.2009, 8.12.2009-14.7.2010 ve 7.9.2010-14.3.2011 tarihleri arası, 3.8.2001-27.5.2002 ve 27.8.2005-7.7.2006 tarihleri arası dava dışı (1000865) ... ... San ve Tic. Ltd. Şti unvanlı işyerinden, 28.10.2004-31.5.2005 tarihleri arası (173446) ... ... San ve Tic.A.Ş unvanlı işyerinden tam süreli sigortalı hizmetlerinin SGK"ya bildirildiği, SGK kayıtları ve ticaret sicil kayıtlarından bildirim yapılan şirketlerin adreslerinin ve şirket ortaklarının aynı olduğu şirketler arasında organik bağ olduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece öncelikle, dava dışı bildirim yapılan ... ... San ve Tic. Ltd. Şti ve ... ... San ve Tic.A.Ş şirketleri ile davalı şirket arasında organik bağ bulunduğu, bu bağlamda dava dışı iş yerlerinin davaya dahil edilmeli, davanın niteliği gereği re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurularak, davacıdan hangi gemilerde çalıştığı sorularak, talep tarihinde davalı şirkete ait olan gemilerin bağlı olduğu liman başkanlığından geminin ne zamandan beri bağlı olduğu, çalışanların kayıtları, hangi tarihten itibaren işletilmeye başlandığı, giriş-çıkış kayıtları araştırılmalı, davacının çalışmasının süresinin ve niteliğinin belirlenmesi için, davacının çalışmalarını bilebilecek durumda olan, çalışmaları kayıtlara geçmiş ve işverene karşı açtığı davası bulunmayan bordrolu çalışanlardan kanaat edinmeye elverişli sayıda olanlar re"sen tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, bu yönde yapılan araştırma yeterli olmaz ise, geminin bağlı bulunduğu sahilde diğer gemi sahipleri ve çalışanlarının kimler olduğu liman kayıtlarından gerekirse emniyet araştırmasıyla tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, tanıkların beyanlarının denetlenmesi için hizmet döküm cetveli, vergi kaydı, ...kayıtları ve liman kayıtları celp edilmeli, re"sen tespit edilen kamu tanıklarıyla, bordro tanıkları arasında beyanlarında çelişki olur ise giderilmeli, ayrıca varsa işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyası celbedilmeli ve işçilik alacakları davasında dinlenen tanık anlatımları ile iş bu davada bilgi ve görgülerine başvurulan tanık beyanları karşılaştırılmalı, varsa çelişkiler giderilmeli, tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 21.12.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.