10. Hukuk Dairesi 2015/20988 E. , 2015/22883 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi : Gaziantep 5. İş Mahkemesi
Tarihi : 08.07.2015
No : 2014/249-2015/237
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Eldeki dosyada, davacının murisi 08.01.2007-09.03.2012 tarihleri arasındaki müteveffanın hizmetlerinin tespiti istemli açılan davada mahkemece, istem aynen hüküm altına alınarak müteveffanın davalılardan şirket işyerinde çalıştığı ve davalı M.. Ö.. hakkında pasif husumet ehliyeti yokluğundan reddine şeklinde karar verilmiş ise de yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Mahkemece yapılacak iş, davacı murisinin bekçi olarak çalıştığı iddiası karşısında bekçi kulübesinin etrafı çevrili parsel içerisinde 3 adet işyerinin bulunduğu bir yerin girişinde olması nedeniyle çalıştığı işyeri ve işverenin tespiti açısından, bu üç işyerine ortak hizmet edip etmediği tespit edilmeli, davalı E...İ...San. Tic. A.Ş. işyerinde müteveffanın geçirmiş olduğu kaza nedeniyle 03.06.2013 tarihli Sosyal Güvenlik İnceleme Raporunda davalı M... Ö...’nün oğlu tarafından verilen ifade de müteveffanın kaza geçirdiği fabrika binaları ve arazinin babasına ait olduğunu 2008 yılında kiraya verildiğini beyan etmesi nedeniyle kira sözleşmesi yapılıp yapılmadığı araştırılmalı, dava konusu olayla ilgili Savcılık tarafından yürütülen soruşturmada dosyasında beyanları olan kişiler tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işveren tespit edildikten sonra davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, işyerinde sosyal güvenlik kontrol memurlarınca bir denetim yapılıp yapılmadığı, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalı, toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı biçimde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem hâlinde davalı A.Ş."ye iadesine, 22.12.2015 günü oybirliği ile karar verildi.