Davacı ... Elektrik ... Ve Otobüs Işletmesi Müessesesi ile davalı ... Gıda Sanayi Ve Ticaret A.Ş. aralarındaki alacak davasına dair ... 2. Sulh Hukuk Mahkemesinden verilen 10/05/2016 günlü ve 2013/69 E. - 2016/620 K. sayılı hükmün bozulması hakkında dairece verilen 25.09.2019 günlü ve 2017/14165 E. - 2019/7119 K. sayılı ilama karşı davalı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; davalı ile 08/10/1997 tarihinde Ankaray istasyonlarına gıda (snack) otomatlarının konularak işletilmesi hususunda kira sözleşmesi imzalandığını, Sayıştay tarafından 2012’de yapılan incelemede; kira sözleşmesi gereğince tüketici enflasyonu oranında yapılması gereken artışların bu oranda yapılmaması nedeniyle davalının kira bedellerini eksik ödediğinin tespit edildiğini, ayrıca 2008 yılında konulan 4 adet ek gıda otomatın kira bedelinin de hatalı hesaplanmasından dolayı devam eden yıllarda da hatalı ve eksik kira bedeli ödenmeye devam edildiğini iddia ederek, 1998 yılı ekim ayından itibaren eksik ödenen 154.614,12 TL kira bedelinin tahakkuk ettiği her aya ilişkin vade tarihlerinden itibaren ticari (avans) faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı; davaya konu alacağın zamanaşımına uğradığını, kira sözleşmesinin başlangıcından itibaren öngörülen bedelleri süresinde yaptığını, davacı kurumun faturaları kesip gönderdiği ve kendilerinin ödemeleri yaptığını, bu kadar yıl sonra böyle bir dava açılmasının iyi niyetle bağdaşmadığını, tarafların karşılıklı mutabakatı ile bugüne kadar gelindiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; davalı vekilinin 21/02/2013 tarihli süre uzatım isteminde zaman aşımı itirazında bulunmadığı, 07/03/2013 tarihli cevap dilekçesinde zaman aşımı itirazında bulunduğu, ancak duruşmada davacı tarafın davalının yaptığı zaman aşımı itirazına karşılık savunmanın genişletilmesi itirazında bulunmadığı bu nedenle zaman aşımı itirazı nazara alınarak yapılan hesaplamaya göre karar verildiği, buna göre de, davacının davalıdan talep edebileceği herhangi bir alacağının bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine dair verilen kararın davacı tarafından temyizi üzerine Dairemizin 25.09.2019 günlü ve 2017/14165 E. - 2019/7119 K. sayılı ilamı ile; sair temyiz itirazları incelenmeksizin, "dava tarihi 18.01.2013 olup 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu yürürlüktedir. Davalı tarafça verilen süre uzatım dilekçesinde zamanaşımı defi ileri sürülmemiş, böylece süre geçtikten sonra ileri sürülen zamanaşımı def’ine davacı taraf muvafakat ettiğini açıkça beyan etmemiştir. O halde mahkemece zamanaşmı def’inin süresinde ileri sürülmediği dikkate alınarak, sonucuna göre karar verilmesi" gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiş, bozma ilamına karşı davalı vekili, süresi içinde kararın düzeltilmesini istemiştir.
Her ne kadar Dairemiz bozma ilamında, davalı tarafça verilen süre uzatım dilekçesinde zamanaşımı definin ileri sürülmediği belirtilmiş ise de; dava dilekçesi davalıya11.02.2013 tarihinde tebliğ edilmiştir. Davalı vekili 21.02.2013 tarihinde, iki haftalık kanuni süre içerisinde mahkemeye başvurarak cevap süresinin uzatılması talebinde bulunmuştur. Mahkemece, cevap süresinin iki hafta uzatılmasına ilişkin verilen karar sonrasında, 07.03.2013 tarihli cevap dilekçesi ile zamanaşımı def"inde bulunulmuştur. Bu durumda, davalının kanuni süresi içerisinde dava dilekçesine karşı zamanaşımı def"inde bulunduğunun kabul edilmesi gerekir. Bu itibarla; Mahkemece zamanaşımına göre verilen karar yönünden bir usulsüzlük bulunmadığı anlaşıldığından, davalı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile, Dairemizin 25.09.2019 günlü ve 2017/14165 E. - 2019/7119 K. sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verilmiş, davacının diğer temyiz itirazları yönünden dosyanın incelemesine geçilmiştir.
HMK’nun 281.maddesinde, tarafların, bilirkişi raporunda eksik gördükleri hususların, bilirkişiye tamamlattırılmasını; belirsizlik gösteren hususlar hakkında ise bilirkişinin açıklama yapmasının sağlanmasını veya yeni bilirkişi atanmasını mahkemeden talep edebilecekleri; mahkeme, bilirkişi raporundaki eksiklik yahut belirsizliğin tamamlanması veya açıklığa kavuşturulmasını sağlamak için, bilirkişiden ek rapor alabileceği; ayrıca gerçeğin ortaya çıkması için gerekli görürse, yeni görevlendireceği bilirkişi aracılığıyla, tekrar inceleme yaptırabileceği açıklanmıştır
Bilirkişi raporu kural olarak hâkimi bağlamaz. Hâkim, raporu serbestçe takdir eder. Hâkim, raporu yeterli görmezse, bilirkişiden ek rapor isteyebileceği gibi gerçeğin ortaya çıkması için önceki bilirkişi veya yeniden seçeceği bilirkişi vasıtasıyla yeniden inceleme de yaptırabilir. Bilirkişi raporları arasındaki çelişki varsa hâkim çelişkiyi gidermeden karar veremez.
Somut olayda, Davada dayanılan ve hükme esas alınan 08.10.1997 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli ankaray istasyonlarına gıda otomatlarının konulmasına ilişkin kira sözleşmeleri konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Kira sözleşmesinin 5. maddesinde kira bedellerinin sonraki yıllarda DİE"nin açıkladığı yıllık TÜFE oranında artırılacağı şartı kararlaştırılmıştır. Bu artış şartı oranı, belli ve geçerli olup tarafları bağlar. Dosyaya sunulan, 18.03.2014 tarihli bilirkişi ek raporunda; zamanaşımına göre davacının alacağının 2.046TL olduğunu hesaplamış, İtiraz üzerine alınan 01.09.2014 tarihli iki kişilik uzman bilirkişi raporunda; 20 adet makine için 64.819,76TL asıl, 31.175,43TL faiz alacağının, 4 adet makine için ise; 12.604,32TL asıl, 5.743,57TL faiz alacağının olduğu belirtilmiştir. İtirazlar üzerine son olarak alınan tek kişilik 08.03.2016 tarihli bilirkişi raporunda ise; davacının alacağının olmadığı belirtilmiş, davacı vekili bu rapora itiraz etmiştir. Mahkemece, hangi rapora neden öncelik tanındığı belirtilmeden karar verilmiş ise de; raporlar arasındaki çelişki giderilmeden itiraza uğrayan bilirkişi raporuna göre karar verilmesi doğru değildir. Bu durumda; önceki bilirkişiler dışında yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulundan çelişkileri gideren, tarafların rapora itirazlarını karşılayan, Yargıtay ve taraf denetimine elverişli rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiş, hükmün bu yönden bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının karar düzeltme isteminin kabulü ile; Dairemizin 25.09.2019 günlü ve 2017/14165 E. - 2019/7119 K. sayılı ilamının kaldırılmasına ve hükmün yukarıda açıklanan değişik gerekçe ile davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde düzeltme isteyene iadesine, 20.10.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.