Davacı ... ile davalılar Orman Genel Müdürlüğü, ..., ..., ..., ..., ... aralarındaki alacak davasına dair ... 1.Sulh Hukuk Mahkemesinden verilen 20/02/2018 tarihli ve 2017/1428 E.-2018/347 K. sayılı hükmün bozulması hakkında dairece verilen 07/10/2019 tarihli ve 2018/5631 E.-2019/7531 K. sayılı ilama karşı davalılar tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davalı ... Köy Tüzelkişiliği ve ... ile Küreklidere Mesire yerinin kiralanması hususunda 05/05/2006 tarihli protokol düzenlendiğini, söz konusu protokol gereği mesire yerinde Orman Genel Müdürlüğü"nün belirlediği ve onayladığı şartlar dahilinde gerekli bina ve müştemilatın kendisi tarafından yapılacağı ve 20 yıl süre ile işleteceğinin belirlendiğini, 05/05/2006 tarihli saha teslim tutanağı ile bu yerin davalı ... tarafından diğer davalı ... Köy Muhtarlığına teslim edildiğini, davalı muhtarlığın da aynı tarihte kendisi ile protokol imzalayarak söz konusu mesire yerini kendisine teslim ettiğini, mesire yerine davalı ..."nün izin ve gözetimi altında bina ve çevre düzenlemesi yaptığını, haberi olmadan davalı ... Köy Tüzelkişiliği"nin davalı ... ile yaptığı sözleşmeyi feshettiğini ve mesire yerini davalı ..."ne teslim ettiğini, bu yeri tahliye etmesi için zorlama ve baskılara maruz kaldığını, 2010 yılı Mart ayı sonuna kadar mesire yerini işlettiğini ve bu tarihten sonra baskılar nedeniyle tahliye ettiğini, mesire yerine yaptığı masrafların davalılarca ödenmediğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 330.000 TL"nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin 07/10/2019 gün ve 2018/5631 Esas, 2019/7531 Karar sayılı ilamı ile, davaya konu edilen mesire yerinin davalılardan ... Köy Tüzelkişiliği ile Orman Bölge Müdürlüğü arasında akdedilen 04.05.2006 tarihli kira sözleşmesi ile davalı ... Köy Tüzelkişiliğine 10 yıl süre ile kiraya verildiği, 05/05/2006 tarihli saha teslim tutanağı ile bu yerin davalılardan Orman Bölge Müdürlüğü tarafından davalı ... Köy Tüzelkişiliğine teslim edildiği, davalılardan ... Köy Tüzelkişiliği adına köy muhtarı olan ..."ın da söz konusu mesire yerini 05.05.2006 tarihli protokol ile davacıya 20 yıl süre ile kiraya verip aynı tarih itibariyle de yer teslimini yaptığı, davacının, davaya konu edilen mesire yerine bina ve çevre düzenlemeleri yaptığını, davalılardan ... Köy Muhtarlığının davalı ... Müdürlüğünden 09/11/2007 tarihli dilekçe ile tahsisin geri kaldırılmasını talep etmesi üzerine Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 12/11/2007 tarihinde bu yerin geri teslim alındığını, davaya konu edilen mesire yerinin kira sözleşmesinde belirtilen süre
dolmadan davalılardan ... Köy Tüzekişiliğinin talebi üzerine diğer davalı ... tarafından 12/11/2007 tarihinde geri teslim alındığı, dosya kapsamında yer alan bilgi ve belgelerin incelenmesi ile bu mesire yerinin davalılardan Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 07/09/2009 tarihinde dava dışı Yıldırım Belediyesine kiraya verildiği de dikkate alındığında, davacının davaya konu taşınmaza yaptığı faydalı ve zorunlu masrafları davalılardan talep edebileceği, bu durumda Mahkemece, davacı kiracının kiralanana yapmış olduğu faydalı ve zorunlu masrafları davalılardan isteyebileceği dikkate alınarak, kiracı tarafından yapıldığı iddia edilen imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun tereddüte yer vermeyecek şekilde tek tek tespit edilip belirlenmesi, belirlenen zorunlu, faydalı ve sökülüp götürülemeyecek imalatların yapım tarihi itibariyle rayiç bedelleri tespit edilip, kiracının kiralananı kullandığı süreyle orantılı olacak şekilde yıpranma payları da düşülmek suretiyle, gerekirse taşınmaz mahallinde yeniden keşif yapılarak konusunda uzman farklı bir bilirkişi heyetinden Yargıtay, mahkeme ve taraf denetimine elverişli rapor alınması suretiyle sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiş, davalılar karar düzeltme isteğinde bulunmuştur.
1- 06/12/2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazete"de yayınlanarak yürürlüğe giren 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 1. md 3. fıkrasında; "1 ve 2. fıkrada sayılan illere (taşınmazın bulunduğu ... ili de dahil) bağlı ilçelerin mülki sınırları içerisinde yer alan ve belde belediyelerinin tüzelkişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulunduğu ilçenin belediyesine katılmıştır." denilmekte, aynı yasa Geçici 1.md.13.fıkrasında; "1"inci maddeye göre tüzelkişiliği kaldırılan belediye ve köylerin mahkemelerde süren davalarında katıldıkları ilçe belediyesi taraf olur." şeklinde düzenlenmiştir.
Taraf teşkili sadece davanın açılması aşamasında değil, yargılamanın diğer aşamalarında da önem taşımaktadır. Dava görülmekte iken 6360 sayılı Ondört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un yürürlüğe girdiği, davalı köyün, tüzelkişiliğinin sona erdiği gözardı edilerek hüküm tesisi yoluna gidilmesi doğru görülmemiştir.
O halde, mahkemece, davalı ... Köy Tüzelkişiliğinin devrolduğu ilçe belediyesine davanın yöneltilerek taraf teşkilinin sağlanmasından sonra işin esasına girilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
2-) Dava konusu taşınmazın, ... Orman İşletme Müdürlüğü ile ... Köy Tüzelkişiliği arasında düzenlenen 04/05/2006 tarihli sözleşme ile davalı ... Köy Tüzelkişiliğine 10 yıl süre ile kiraya verildiği, 05/05/2006 tarihli sözleşme ile ... Köy Tüzelkişiliği tarafından davacıya kiralandığı anlaşılmaktadır. Bahsi geçen sözleşmelerde ..., köy muhtarı olarak, köy tüzel kişiliği adına sözleşmeleri imzalamıştır. Sözleşmelerin tarafı köy tüzel kişiliği olup köy muhtarı ..."ın sözleşmenin tarafı olduğu kabul edilemez. Bu nedenle ... mirasçıları yönünden, husumet ehliyeti bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
3-) Davacı kiracı, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu giderlerden alınıp götürülmesi mümkün olmayan ve davalı kiraya veren tarafından benimsenenlerin yapıldıkları tarihler itibariyle bedellerini vekaletsiz iş görme hükümlerine göre isteyebilir. (TBK"un 530, BK.nun 414.md.) Yargıtayın yerleşik uygulamaları, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu
masrafların yapıldığı tarih itibariyle belirlenecek değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle elde edilecek değeri isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı, kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir. Kiraya verenin sorumluluğu zorunlu ve faydalı imalatların imal tarihindeki değerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle bulunacak değer kadardır.
Dava konusu taşınmazın, 04/05/2006 tarihli sözleşme ile ... Orman İşletme Müdürlüğü tarafından davalı ... Köy Tüzelkişiliğine kiralandığı, davalı ... Köy Tüzelkişiliğinin ise 05/05/2006 tarihli sözleşme ile taşınmazı davacıya kiraladığı, ... Köy Tüzelkişiliğinin asıl kiraya verenden talebi ile kira sözleşmesinin süresi dolmadan sözleşmenin sonlandırıldığı uyuşmazlık konusu değildir. Dava konusu taşınmazın orman vasfına sahip olduğu, davacı kiracı hakkında açılan ... 3.Sulh Ceza Mahkemesinin 2010/2150 Esas, 2013/509 Karar sayılı dosyada, orman sınırları içerisinde kalan alanda bir kısım binaların yapılması suretiyle işgal ve faydalanma eyleminin gerçekleştiğinin kabulü ile sanığın, 6831 sayılı Kanunun 93. maddesi gereğince cezalandırılmasına ve sanık tarafından inşa edilmiş olan binaların müsaderesine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda müsaderesine karar verilen yapılar yönünden kiracının, yukarıda açıklanan ilke gereğince faydalı ve zorunlu masrafları kiraya verenden talep etmesi mümkün olmayacaktır. Ancak davacı tarafından yapılan ve müsadere kararına konu olmayan başkaca imalatlar bulunması halinde, davacı tarafından yapılan ve davalının benimsediği sonucuna varılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, faydalı ve zorunlu masraflardan sökülüp götürülmesi mümkün olmayan, kalıcı imalatların imal tarihleri itibariyle değerlerinden yıpranma payı düşülmek suretiyle belirlenerek bedele hükmedilmesi gerekmektedir.
Bu durumda Mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, ... 3.Sulh Ceza Mahkemesinin 2010/2150 Esas, 2013/509 Karar sayılı dosyası değerlendirilmek suretiyle, ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi veya bilirkişi kurulundan Yargıtay ve taraf denetimine elverişli rapor alınarak, dava konusu edilen imalatlardan her bir kalem için ayrı ayrı değerlendirme yapılarak sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru olmadığından hükmün bu gerekçe ile bozulması gerektiği bu defaki incelemeden anlaşılmakla karar düzeltme isteminin kabulü ile 07.10.2019 gün ve 2018/5631 Esas, 2019/7531 Karar sayılı ilamın kaldırılmasına ve hükmün açıklanan bu değişik gerekçe ile bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalıların karar düzeltme isteğinin kabulü ile Dairemizin 07/10/2019 tarih ve 2018/5631 Esas, 2019/7531 Karar sayılı ilamının kaldırılmasına ve hükmün yukarıda açıklanan değişik gerekçe ile BOZULMASINA, peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde düzeltme isteyene iadesine, 12/11/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.