Danıştay 6. Daire 2019/15121 Esas 2021/7533 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/15121
Karar No : 2021/7533

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … ve … mirasçısı:
…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının redde ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: İzmir İli, Çeşme İlçesi, … Mahallesi, .. ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan 6 numaralı bağımsız bölümde, 1989 tarihli ölçü krokisine aykırı olarak ön cephede zemin katta 3,10 x 5,40 metre ebatlarında h:2,90 metre yüksekliğinde betonarme pergole yapıldığı, ön cephede 1,00 x 5,40 metre ebatlarında balkonun odaya dahil edildiği, arka cephede zemin ve 1. katta 2,30 x 3,35 metre ebatlarında ilave yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacılara 4.712,71 TL para cezası verilmesine, 1989 tarihli ölçü krokisine aykırı yapılan imalatların aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve çatı tadilatının mimari projesine işlenmesine ilişkin Çeşme Belediye Encümenin … günlü, … sayılı kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu işlemin; binanın 1. katındaki balkonun ön cephesinin açılır-kapanır panjur ile kapatılması imalatının yıkımına ve 2.559,91.TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptali, yapının zemin katında, deniz cephesindeki 17,325 m² ve yol cephesindeki toplam 15,95 m² yüzölçümlü imalatların yıkımı ve 2.115,80 TL para cezası verilmesine ilişkin kısmının ise reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 03/07/2018 tarih ve E:2015/5776, K:2018/4971 sayılı kararıyla temyiz edilen redde ilişkin kısmının bozulması üzerine bozma kararına uyularak, dava konusu işlemin; yapının zemin katında, deniz cephesindeki 17,325 m² ve yol cephesindeki toplam 15,95 m² yüzölçümlü imalatların yıkımına ve …'ya 1.057,90 TL para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddi, …'ya 1.057,90 TL para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden ise işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin davacı murislerine para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden cezaların şahsiliği ilkesi gereği dilekçenin iptaline karar verilmesi gerektiği, imar barışına müracaat edildiği ve yapı kayıt belgesi alındığı, yıkım yönünden de işlemin iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İzmir İli, Çeşme İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan 6 numaralı bağımsız bölüm maliki davacı tarafından kat mülkiyetine geçişe esas alınan 1989 tarihli ölçü krokisine aykırı olarak imalat yapıldığı davalı idare teknik elemanlarınca 19.06.2012 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 4.712,71.TL para cezası verilmesine ve ruhsatsız imalatların anılan Kanun'un 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … gün ve … sayılı Çeşme Belediyesi Encümeni kararının alınması üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” hükmü düzenlenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 5940 sayılı Kanun'un 2. maddesiyle değişik 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; bu Kanunun amacının; İmar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tesbit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2. maddesinde; kanunun kapsamı, 3. maddesinde; bu kanunun uygulanmayacağı yerler belirtilmiş, 10. maddesinin (c) bendinde; İmar mevzuatına aykırı bina yapılmış, hisseli arsa ve araziler veya özel parselasyona dayalı arazilerde, imar adası veya parseli olabilecek büyüklükteki alanlarda, binalı veya binasız arsa ve arazileri birbirleriyle, yol fazlalarıyla veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerle birleştirmeye bunları yeniden ada ve parsellere ayırmaya, yapılara yeniden doğan imar ada veya parseli içinde kalanları yapı sahiplerine, yapı olmayanları diğer hisse sahiplerine müstakil veya hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre vermeye, bunlar adına tescil ettirmeye ve tescil işlemi dışında kalanların hisselerini 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre tespit edilecek bedeli peşin ödenmek veya parsel sahipleri aleyhine kanuni ipotek tesis edilerek, tapu sicilinden terkin ettirmeye belediye veya valilikler resen yetkilidir. Belediye veya valiliklerin talebi halinde bu yetkiler kadastro müdürlüklerince de kullanılır.
(...) Bu gibi yerlere ait yapılmış olan özel parselasyon planı, ıslah imar planı olabilecek nitelikte olduğu belediye veya valiliklerce uygun görüldüğü takdirde aynen kabul edilerek tescil edilir, hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Mahkeme kararının; para cezasına ilişkin kısmı yönünden:
Uyuşmazlıkta, İdare Mahkemesi kararının redde ilişkin kısmının davacı … ve diğer davacı müteveffa …'nın mirasçısı … adına vekaleten temyiz edilmesi üzerine, İdare Mahkemesince temyize konu karar verilmeden önce davacılardan …'nın 21/08/2014 tarihinde vefat ettiğinin anlaşıldığı, bu durumda; para cezasının, "cezaların şahsiliği ilkesi" gereği vefat eden davacının mirasçılarından tahsil edilemeyeceği, dolayısıyla para cezasının müteveffa …'ya ilişkin kısmının yalnızca anılan davacıyı ilgilendiren nitelikte olduğu dikkate alındığında, dava dilekçesinin müteveffa …'ya para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden, 2577 sayılı Kanunun 26. maddesi uyarınca iptaline karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, (kapatılan) Danıştay Ondördüncü Dairesinin 03/07/2018 gün ve E:2015/5776, K:2018/4971 sayılı kararı ile Mahkeme kararının redde ilişkin kısmının bozulduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan, … vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesinde, davacı …'nın da 15/12/2019 tarihinde vefat ettiğinin beyan edildiği, geriye tek mirasçı olarak … ve …'nın ortak çocukları olan davacının kaldığının belirtildiği, buna ilişkin … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih, E:…, K:… sayılı mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin kararının dosyaya sunulduğu görülmüştür.
Bu durumda; para cezasının, "cezaların şahsiliği ilkesi" gereği vefat eden davacı …'nın mirasçılarından tahsil edilemeyeceği, dolayısıyla dava konusu işlemin 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca …'ya para cezası verilmesine ilişkin kısmının yalnızca vefat eden davacıyı ilgilendiren nitelikte olduğu dikkate alındığında, para cezası verilmesine ilişkin kısmı yönünden dava dilekçesinin, 2577 sayılı Kanunun 26. maddesi uyarınca iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Mahkeme kararının yıkıma ilişkin kısmına gelince:
Dava dosyasının UYAP kayıtları ile birlikte incelenmesinden; dava konusu uyuşmazlık hakkında bilirkişi raporunda imzası bulunan … Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. …'ın, dava konusu taşınmazın da içerisinde bulunduğu … Sitesi'ndeki bir diğer bağımsız bölüm maliki tarafından açılan benzer konulu davada Mahkemeye sunduğu (… İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyası) ek bilirkişi raporunda da, "ölçü krokilerinde plan düzleminde olmak üzere bina kitlelerinin sınırları, uzunlukları, yerleşimi gösterilmekte olup, binaların kat adedi, katlardaki kullanım mekanları, cepheleri, yükseklikleri ve taşıyıcı elemanları ölçü krokilerinde gösterilmediğinden ölçü krokileri binalar hakkında kısıtlı bilgiler içermektedir." yönünde değerlendirmede bulunmuştur.
Uyuşmazlık konusu olayda; davalı idarece, dava konusu taşınmazın da içerisinde bulunduğu … Sitesi'nin 1973 tarihli yapı ruhsatı ve eki mimari projesinin yürürlükte ve geçerli olduğu, mevcut yapıların 2981 sayılı Kanundan yararlanmak suretiyle tapu tescil işlemlerinin yapılmasına ilişkin Çeşme Belediye Encümeninin … günlü, … sayılı kararıyla, karar ekinde yer alan 1989 tarihli ölçü krokisine göre yapılmasının kabul edildiği, diğer taraftan, 1989 tarihli ölçü krokisine aykırı yapı yapıldığı gerekçesiyle dava konusu … günlü, … sayılı Çeşme Belediye Encümeninin kararının dayanağı olan yapı tatil tutanağının 19/06/2012 tarihinde düzenlenmiş olduğu, davalı idarenin arşiv kayıtlarında bulunmayan noter tasdikli mimari projenin ise, proje müellifi tarafından 25/07/2012 tarihinde davalı idareye sunulduğu ve bu aşamadan sonra da dava konusu taşınmaz mahallinde 3194 sayılı Kanun'un 32. maddesi uyarınca yeni bir tespit yapıldığına ilişkin dava dosyasında herhangi bir somut belge bulunmadığı anlaşılmıştır.
Söz konusu onaylı mimari projenin davalı idareye sunulmasından sonra, gerekirse mahallinde yaptırılacak yeni bir tespit ile, 2981 sayılı Kanun hükümlerinden yararlandığı belirtilen dava konusu taşınmazın başvuru tarihindeki mevcut durumunu muhafaza edip etmediğinin, onaylı mimari proje ile birlikte mukayeseli olarak tetkik edilerek, aykırılıkların, duraksamaya yer bırakmayacak şekilde somut olarak tespit edilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, 1989 tarihli ölçü krokisi esas alınmak suretiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Diğer taraftan; dava konusu taşınmazın da içerisinde bulunduğu … Sitesinde ikamet eden diğer bağımsız bölüm maliklerince, davalı idare encümeni tarafından alınan yıkım ve para cezası kararlarının iptali istemiyle açılan benzer konulu davalarda, İdare Mahkemelerince verilen iptal kararları Danıştay Ondördüncü Dairesi tarafından da onanmıştır. (Örneğin, Danıştay Ondördüncü Dairesinin 02/03/2016 günlü, E:2014/6984, K:2016/1298 sayılı ve 07/04/2016 günlü, E: 2014/10314, K:2016/2629 sayılı kararlar)
Bu itibarla, yıkım yönünden dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının temyiz edilen redde ilişkin kısmında da hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan, davacı vekilince, … tarih ve … başvuru numaralı yapı kayıt belgesi dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği ileri sürülmekte ise de; 3194 sayılı Kanunun Geçici 16. maddesinin 4. fıkrası ve Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğin 6. maddesinde yer alan, yapı kayıt belgesi ilgili belediyesine verildikten sonra 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceği düzenlemesi karşısında, söz konusu işlemleri tesis eden idarelerce gerekli iptal işlemleri yapılacağından, davacı vekilinin belirtilen iddiası yerinde görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddine, kısmen iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyiz edilen kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.