Danıştay 6. Daire 2019/17963 Esas 2021/7534 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17963
Karar No : 2021/7534

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : … mirasçıları:
1- …
2- …
3- …
4- …
5- …
6- …
VEKİLLERİ : Av. …
7- …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Sivas İli, Gemerek İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde ruhsatsız inşaat yapıldığından bahisle anılan yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca 30 gün içerisinde mevzuata uygun hale getirilmesine, aksi takdirde yıkılmasına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca …'a 23.772,80 TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Yeniçubuk Belediye Encümeni kararı ile bu kararın davacıya bildirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı Yeniçubuk Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemlerin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Ondördüncü Dairesinin 07/06/2018 tarih ve E:2015/449, K:2018/4518 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak Gemerek Belediye Başkanlığının hasım mevkiine ve ayrıca, davacı …'ın vefatı nedeniyle kanuni varisleri davacı konumuna alındıktan sonra; 02.07.2013 tarihli tutanakta davacının yapısının yola tecavüzlü olduğu tespitine yer verildiği de görülmekle birlikte, bu taşınmazın tapuya davacı adına tescil edildiği, adli yargıda açılan tapu iptali ve tescil davasında … Asliye Hukuk Mahkemesi'nin E:… K:… sayılı kararında 408,34 m²'lik alanın tapusunun iptali ile yol vasfı ile tapudan terkinine karar verildiğinin anlaşıldığı; işleme konu ruhsatsız yapıyla ilgili olarak İmar Kanunu'nun 32. maddesine uygun şekilde idarece ruhsatsız yapıyı tanımlayacak veya ruhsatlı yapıda mevcut bulunan ruhsata aykırılıkları somut ve ayrıntılı olarak belirtecek şekilde bir yapı tatil tutanağı düzenlenmeden ve kanunda tanınan 30 günlük süre tanınmadan alınan yıkım kararı ve idari para cezasına ilişkin … tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararı ile buna dayalı olarak tesis edilen … tarih ve … sayılı işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İmar planında söz konusu yapının yol üzerinde kaldığı, ruhsatsız olduğu, dava konusu işleme dayanak yapı tatil zaptının İmar Kanununun 32. maddesine uygun olarak düzenlendiği, işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Sivas İli, Gemerek İlçesi, … Mahallesinde, davacılar murisine ait … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmazda bulunan yapının 170 m² inşaat alanlı, 2 kat, 3. sınıf, A grubu yapılardan olduğu, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesine aykırı olarak ruhsatsız inşa edildiği ve 14,16 m²'lik kısmının yola tecavüzlü olduğu hususları idare teknik elemanlarınca 02.07.2013 günlü tutanakla tespit edilmiştir.
… tarih ve … sayılı (kapatılan) Yeniçubuk Belediyesi Encümeni kararıyla 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca anılan yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacılar murisi …'a 23.772,80 TL para cezası verilmesine karar verilmiş ve bu kararın …. günlü, … sayılı Yeniçubuk Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü ile bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde (dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan hali); "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonucunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne, 42. maddesinin 2. fıkrasında; "Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Temyize konu Mahkeme kararının; encümen kararının verilen otuz günlük süre içerisinde ruhsatsız yapının kaldırılmadığı takdirde, aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin kısmı ile bu kararın davacıya bildirilmesine ilişkin … günlü, … sayılı işlem yönünden:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünün değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapının mühürlenerek inşaatın durdurulmasından itibaren, yapı sahibine ruhsat almak veya yapısını ruhsata uygun hale getirmek için bir ayı geçmemek koşulu ile süre verilmesi durumunda bu sürenin; herhangi bir süre verilmemesi halinde ise tespit tarihinden itibaren bir aylık sürenin sonunda, ruhsat alınmayan veya ruhsatına uygun hale getirilmeyen yapılara ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkım kararı alınabileceği, verilen süre içerisinde yapı sahibine yüklenen mükellefiyetin, ruhsat almak veya ruhsata bağlanma olanağı bulunmayan yapılarda ise yapıyı kaldırmak olacağı, aksi takdirde, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan yapının, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; davacılar murisine ait … ada, … sayılı parsel sayılı taşınmazda bulunan yapının ruhsatsız olarak inşa edildiği ve kısmen yola tecavüzlü olduğunun 02.07.2013 günlü tutanakla tespit edilerek … tarih ve … sayılı (kapatılan) Yeniçubuk Belediyesi Encümeni kararıyla 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca aykırılıkların otuz gün içerisinde giderilmesine aksi takdirde anılan yapının yıkımına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacılar murisi …'a 23.772,80 TL para cezası verilmesine karar verilmiş ve bu kararın … günlü, … sayılı Yeniçubuk Belediye Başkanlığı Fen İşleri Müdürlüğü ile bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, ruhsatsız olarak inşa edilmiş bulunan yapının usulüne uygun olarak düzenlenen 02.07.2013 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca yapı sahibine para cezası verilebileceği, öte yandan, dava konusu işleme dayanak yapı tatil tutanağında 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca tanzim edildiğinin açıkça belirtildiği, dava konusu … tarih ve … sayılı (kapatılan) Yeniçubuk Belediyesi Encümeni kararıyla da 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesi uyarınca aykırılıkların otuz gün içerisinde giderilmesine aksi takdirde anılan yapının yıkımına karar alındığı, bu durumda, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca verilen otuz günlük sürede yapı sahibi tarafından söz konusu imara aykırılığın giderilmediğinin açık olduğu, bu durumda, encümen kararının verilen otuz günlük süre içerisinde ruhsatsız yapının kaldırılmadığı takdirde, aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin kısmı ile bu kararın davacıya bildirilmesine ilişkin 02/08/2013 günlü, 748 sayılı işlemde hukuka aykırılık, işlemlerin iptali yolundaki Mahkeme kararının bu kısmında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Mahkeme kararının, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca davacılar murisi Memet Karakaş'a para cezası verilmesine ilişkin kısmına gelince:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik" başlıklı 26. maddesinde; "Dava esnasında ölüm veya herhangi bir sebeple tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olursa, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar; gerçek kişilerden olan tarafın ölümü halinde, idarenin mirasçılar aleyhine takibi yenilemesine kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına ilgili mahkemece karar verilir. Dört ay içinde yenileme dilekçesi verilmemiş ise, varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edilir." hükmüne yer verilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir” hükmü yer almaktadır. Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılamaması, başka bir anlatımla bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulamamasıdır. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.
Olayda, davacılar murisinin 12.12.2014 tarihinde vefat ettiğinin anlaşıldığı, dava konusu para cezasının cezaların şahsiliği ilkesi gereği vefat eden davacının mirasçılarından tahsil edilemeyeceği ve davanın bu kısmının yalnızca müteveffa davacıyı ilgilendiren nitelikte olduğu açıktır.
Bu durumda, ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkesi gereği, dava konusu para cezası işlemleri yalnızca vefat eden davacıyı ilgilendirdiğinden, İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Kanunun 26. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dilekçenin iptali yönünde karar verilmesi gerekirken, işlemlerin iptali yolundaki Mahkeme kararının bu kısmında da hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 01/06/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.