MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ... ve ..., ... İli ... Köyü çalışma alanında bulunan ve 1957 yılında yapılan kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmaz bölümleri hakkında, kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak, adlarına tescili istemiyle dava açmışlardır.Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, 10.09.2014 tarihli fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 188.577,68 metrekare ve (B) harfi ile gösterilen 5.364,69 metrekarelik taşınmaz bölümlerinin davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kazanmayı sağlayan zilyetlik, imar ve ihya hukuki sebeplerine dayalı olarak 4721 sayılı TMK"nın 713/1. ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir. 4721 sayılı TMK"nın 713/3. maddesi uyarınca, bu nitelikteki davalarda Hazinenin yanında ilgili kamu tüzel kişiliklerine de husumet yöneltilmesi zorunludur. Yasal hasım konumundaki tüzel kişiler davada taraf olarak yer almadan yargılamaya devamla hüküm kurulması mümkün değildir. Somut olayda dava, Hazine ve ... Köyü Tüzel Kişiliğine husumet yöneltilerek açılmıştır. Ne var ki; teknik bilirkişi raporunda çekişmeli taşınmazın (B) harfi ile gösterilen bölümü üzerinde TOKİ Başkanlığına ait yapıların bulunduğu, (A) harfi ile gösterilen bölüm üzerinden ise Batman-Hasankeyf karayolunun geçtiği belirtilmiş olmasına rağmen, yasal hasım konumunda olan TOKİ Başkanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğünün de davada taraf olması gerektiği Mahkemece gözden kaçırılmıştır. Bu nedenle taraf teşkilinin tamamlandığından söz edilemez. Oysa taraf teşkilinin sağlanması dava şartlarından olup, bu koşul yerine getirilmeden davanın esasına girilemez. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, işin esası yönünden yapılan araştırma ve inceleme de hüküm vermeye yeterli bulunmaktadır. Bir taşınmazın niteliğini ve kullanım durumunu belirlemenin en iyi yöntemi hava fotoğraflarının incelenmesi olduğu halde, sadece 1984 ve 2002 tarihlerine ait hava fotoğrafları temin edilerek jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisinden rapor alınmış; bu raporda, 1984 tarihli hava fotoğrafında taşınmaz bölümlerinde herhangi bir tarımsal faaliyetin olmadığı ve zeminin taşlık olduğu, 2002 tarihli hava fotoğrafında ise taşınmaz bölümlerinin sürüldüğü ve tarımsal amaçlı kullanıldıkları belirtilmiş, olduğu dava tarihi itibariyle belirtilen tarihli hava fotoğrafları üzerinde yapılan incelemenin zilyetlikle iktisap süresi yönünden yeterli olmadığı halde, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının incelenmesi gerektiği üzerinde durulmamış; Karayolları Genel Müdürlüğü 9. Bölge Müdürlüğü’nün yazısında; çekişmeli taşınmazın teknik bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen bölümünün Batman-Hasankeyf yolu kapsamında kaldığı, kamulaştırma plan üretimi çalışmalarının devam ettiği belirtilmiş olmasına rağmen, ilgili kurumdan kamulaştırmayla ilgili haritalar istenmemiş, yöntemince belgesiz araştırması yapılmamış, komşu taşınmazların kadastro tutanakları ve dayanak belgeleri getirtilecek uygulama da beyanların denetlenmesi yoluna gidilmemiş; taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya konu olup olmadığı ve zilyetlikle kazanılan yerlerden olup olmadığı hususlarında araştırma yapılmadığı gibi, bu hususun değerlendirilmediği yetersiz ve hüküm kurmaya elverişli bulunmayan tek kişilik ziraatçi bilirkişi raporu ile yerel bilirkişi ve tanıkların soyut nitelikteki beyanlarına dayanılarak hüküm kurulmuştur. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile karar verilemez.
Hal böyle olunca; Mahkemece öncelikle davacılara, davalarını TOKİ Başkanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü’ne de yöneltmeleri için süre ve imkan tanınmalı, taraf teşkilinin sağlanması halinde, adı geçen tüzel kişilerin de savunma ve delilleri sorulmalı; bildirildikleri takdirde delilleri toplanmalı; davacılar adına, taşınmaz bölümlerinin bulunduğu kadastro çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden taşınmaz mal tespit ya da tescil edilip edilmediği Tapu Müdürlüğü, Kadastro Müdürlüğü ve Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğü"nden ayrı ayrı sorulup, varsa tespit tutanakları ve oluşmuş iseler tapu kayıtlarının onaylı örnekleri, dava konusu taşınmaz bölümlerine komşu taşınmazların kadastro tutanakları ve dayanak belgelerinin ilk tesislerinden itibaren tüm tedavülleri Tapu ve Kadastro Müdürlüğü"nden ve çekişmeli taşınmaz bölümlerini gösteren dava tarihinden 15- 20-25 yıl öncesine ait en az üç ayrı zaman dilimine ilişkin stereoskopik hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından ve kamulaştırma haritasının onaylı örneği Karayolları Genel Müdürlüğünden getirtilip dosya arasına konulduktan sonra, taşınmaz bölümleri başında yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, fen bilirkişisi ve jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişisinin katılımıyla yeniden keşif yapılmalı ve yapılacak bu keşifte dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, dava konusu taşınmaz bölümlerinin öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı; komşu taşınmazların dayanak kayıtlarının dava konusu taşınmazların yönünü ne okuduğu belirlenmeli; beyanlar arasındaki çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeye çalışılmalı; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmaz bölümlerinin toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmaz bölümleri üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmaz bölümlerinin imar-ihyaya konu olmaya başladığı ve imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmaz bölümlerinin değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişisinden belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğrafları ile dosya arasında bulunan hava fotoğrafları üzerinde stereoskop aletiyle inceleme yaptırılarak, taşınmaz bölümlerinin sınırlarını ve niteliklerini, taşınmaz bölümlerinin öncesi imar-ihyaya konu yerlerden ise bu işlemlerin tamamlanıp tamamlanmadığını, tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmaz bölümleri üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor alınmalı; dava konusu taşınmaz bölümlerinin kadastro paftasının ölçekleri ile kamulaştırma haritası ölçeği eşitlenerek çakıştırılmak suretiyle kapsam tayini yapılmalı, fen bilirkişisine keşfi ve uygulamayı denetlemeye elverişli, ayrıntılı rapor ve harita düzenlettirilmeli; bundan sonra toplanan ve toplanacak deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir hüküm kurulmalıdır. Mahkemece, bu hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ile yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23.09.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.